Morgunblaðið - 11.06.2006, Side 6

6 SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Terra Nova býður beint flug tvisvar í viku til Parísar í sumar. Flogið er á
mánu- og miðvikudögum. París er ótrúlega spennandi borg, hvort sem
þú vilt þræða listasöfnin, spranga um í Latínuhverfinu eða njóta lífsins
lystisemda sem þessi einstaka borg býður í ríkum mæli. Gríptu tækifærið
og skelltu þér til Parísar í sumar.
kr. 14.990
Netverð á mann.
Flugsæti aðra leið með sköttum
(París-Kef.).
Frá kr. 52.640
– Helgarferð
Netverð á mann, m.v. gistingu í tvíbýli í
4 nætur með morgunverði (miðvikud.-
sunnud.) á Hotel Victoria.
París
frá kr. 14.990
Tvisvar í viku
Skógarhlíð 18 – 105 Reykjavík – sími 591 9000
Akureyri – sími 461 1099 • Hafnarfirði – sími 510 9500
www.terranova.is
- SPENNANDI VALKOSTUR
VEGNA umræðu í fjölmiðlum síðustu
daga um raforkuverð frá Kára-
hnjúkavirkjun hafa Hilmar Gunn-
laugsson og Jón Jónsson lögmenn
sent Morgunblaðinu eftirfarandi yf-
irlýsingu. Lögmennirnir vinna fyrir
hönd vatnsréttarhafa við Jökulsá á
Dal.
„Eins og fram kom í fjölmiðlum sl.
fimmtudag, þá krefjast vatnsréttar-
hafar við Jökulsá á Dal að heildar-
verðmæti vatnsréttinda vegna Kára-
hnjúkavirkjunar verði metið 96
milljarðar. Önnur lægri kröfugerð
kom einnig fram í greinargerð okkar
f.h. vatnsréttarhafa þar sem rökstudd
er krafa upp á ríflega 60 milljarða. Í
fyrrnefndu kröfugerðinni er miðað
við líklegt söluverð raforku til álvers
Alcoa, en í hinni síðarnefndu meðal-
verð Landsvirkjunar árið 2005.
Í tengslum við vinnu við greinar-
gerð vatnsréttarhafa var aflað álits
sérfróðra manna um þau atriði sem
mestu máli skipta. Þannig leituðu
vatnsréttarhafar til dr. Jóns Þórs
Sturlusonar, sem er doktor í hagfræði
með sérhæfingu á sviði atvinnuvega-
og orkuhagfræði, og Sigurðar Ing-
ólfssonar frá FRV (félagi ráðgjafar-
verkfæðinga) til að fá hlutlaus og fag-
leg sjónarmið um mikilvæg atriði í
máli þessu.
Eitt af því sem dr. Jón Þór Sturlu-
son hagfræðingur var fenginn til að
meta var líklegt orkuverð frá Kára-
hnjúkavirkjun miðað við forsendur
Landsvirkjunar, eins og þær birtast í
greinargerð og fylgigögnum Lands-
virkjunar í máli þessu, en þær upplýs-
ingar sem þar koma fram eru að
mestu frá árinu 2002.
Niðurstaða dr. Jóns Þórs Sturlu-
sonar hagfræðings var að miðað við
óbreyttar forsendur Landsvirkjunar
um álverð og gengisþróun þá væri
orkuverð á verðlagi dagsins í dag í
upphafi orkuframleiðslu á milli 1,8 og
1,9 kr. á KWst. Miðað við þróun ál-
verðs og gengis USD er fjárhæðin á
verðlagi dagsins í dag um 2,4–2,5 kr. á
KWst.“
Orkuverð Kárahnjúkavirkjunar
Segja verðið
2,5 kr. á KWst.
drætti Háskólans okkur fyrir Sam-
keppnisstofnun. Þegar við vorum
komnir með fjórar kærur eitt árið
var okkur nóg boðið og við óskuðum
eftir að fá álit Samkeppnisstofnunar
á því hvort þetta samræmdist sam-
keppnislögum.“
„Þrátt fyrir að Samkeppnisstofn-
un legði til að dómsmálaráðherra
breytti lögunum liðu mörg ár þar til
við fengum yfirvöld til að vinna eitt-
hvað í okkar málum. Það er ekki
fyrr en núna fyrst sem þetta er að
fást í gegn, en þá með því að breyta
lögum um Happdrætti Háskóla Ís-
lands en ekki DAS eða SÍBS, sem er
svolítið athyglisvert.“
„Barátta okkar fólst í því að fá
leyfi til að greiða fólki vinninga í
peningum. Sér í lagi hefur þetta ver-
ið okkur erfitt nú á seinni tímum þar
sem fólk hefur þurft að koma með
reikninga til að fá vinningana
greidda í peningum. Á síðustu árum
hefur fólk fyrst við þegar það hefur
verið krafið um slíka reikninga,“
segir Sigurður.
Mikilvægt að lögum
sé framfylgt
Pétur Bjarnason, framkvæmda-
stjóri Happdrættis SÍBS, segist
fagna breytingunni. „Í ár eru 50 ár
frá því að Happdrætti SÍBS lagði
fyrst fram beiðni til yfirvalda um að
fá að greiða út peningavinninga.
Þessi barátta hefur tekið 50 ár. Við
fögnum breytingunni og munum
halda upp á þetta.“
Happdrætti Háskólans hefur haft
einkaleyfi á rekstri happdrættis síð-
an 1934 og greiðir sérstakt leyfis-
gjald sem nemur 20% af hagnaði
vegna þess. Gjaldtakan skal þó aldr-
ei vera meiri en 150 milljónir árlega.
Að sögn Brynjólfs Sigurðssonar,
forstjóra happdrættisins, hefur
lagabreytingin nú ekki beina þýð-
ingu. „Lögin hafa að mínu áliti verið
sniðgengin í fjölmörg ár, vöruhapp-
drættin hafa greitt vinninga út í
peningum gegn framvísun kvittun-
ar. Það er mikilvægt að lögum sé
framfylgt og lagabreytingin ætti að
leiða til þess. Happdrætti Háskólans
greiðir enn leyfisgjald vegna einka-
leyfis síns á happdrættisrekstri og
það er mikilvægt að réttindin sem
því fylgja verði virt.“
Löngu tímabær leiðrétting
Afnám einkaleyfisins kemur nú
sex árum eftir að samkeppnisyfir-
völd mátu þágildandi fyrirkomulag
andstætt samkeppnislögum. Sigurð-
ur Ágúst hjá DAS telur lagabreyt-
inguna seina á ferð. „Það er athygl-
isvert að bera þetta mál saman við
málefni „Varelotteri“ í Danmörku.
Það gekk illa að vera með vöruhapp-
drætti hjá þeim á tímum rafrænna
viðskipta svo þeim var leyft að
greiða vinninga út í ríkisskuldabréf-
um. Það breyttist svo yfir í peninga
fyrir um 15 árum síðan. Það eru allir
löngu búnir að átta sig á óréttlætinu
í þessu en íslensk yfirvöld voru fyrst
að taka við sér núna.“
Eftir Berg Ebba Benediktsson
bergur@mbl.is
EINKALEYFI Happdrættis Há-
skóla Íslands til að greiða vinninga
út í peningum hefur verið aflagt með
lagabreytingu sem Alþingi sam-
þykkti á laugardag. Breytingin hef-
ur helst áhrif á Happdrætti DAS og
Happdrætti SÍBS sem hafa hingað
til aðeins haft leyfi til að greiða vinn-
inga í formi vöru. Síðustu ár hafa
vöruhappdrættin þó auglýst frjálsa
vöruvinninga og greitt út peninga
gegn kvittunum vinningshafa.
Þó að Happdrætti Háskólans hafi
haft einkaleyfi á að greiða vinninga
út í peningum hefur ýmiskonar
happdrættisstarfsemi farið fram
sem ekki hefur þurft að greiða vinn-
inga í vörum. Lottó, Víkingalottó og
spilakassar Rauða krossins, svo
dæmi séu tekin, hafa ekki verið skil-
greind sem happdrætti heldur
talnagetraunir og söfnunarkassar
og hafa því ekki þurft að lúta einka-
leyfi Happdrættis Háskólans.
Í áliti Samkeppnisráðs frá árinu
2000 er þeim tilmælum beint til
dómsmálaráðherra að afnema
einkaleyfið en kvartandi í því máli
var Happdrætti DAS. Samkeppnis-
ráð taldi löggjöfina ósamstæða og
ekki samrýmast samkeppnislögum.
Löng barátta
„Í sérlögum um Happdrætti DAS
er tilgreint að þetta sé happdrætti
með bíla, búvélar og búpening og
svoleiðis hefur þetta verið í 52 ár,“
segir Sigurður Ágúst Sigurðsson,
forstjóri Happdrættis DAS. „Við
höfum reynt að fá þessu breytt en
allskonar skýringum hefur verið
borið við til að hafna því, þá helst að
Happdrætti HÍ sé með einkaleyfi á
þessu. Barátta okkar hófst í raun
fyrst þegar Lottóið fór að greiða út í
peningum. Okkur fannst einnig
óréttlátt þegar hér kom inn erlent
happdrætti sem heitir Víkingalottó
sem er sameign nokkurra þjóða en
er erlent happdrætti í raun og
veru.“
Eftir að þessi happdrætti fengu
að greiða út í peningum harðnaði
samkeppnisstaða DAS. „Þeir tóku
af markaðshlutdeild hinna happ-
drættanna. Við gátum ekki auglýst
vinninga í peningum og það varð
fljótlega þreytandi að þurfa að aug-
lýsa vinninga í formi húsbúnaðar og
ferðalaga. Við fórum því að auglýsa
peningavinninga en þá kærði Happ-
Einkaleyfi Happdrættis HÍ til að greiða í peningum aflagt
50 ára baráttu lokið
Í LÖGUM um Happdrætti DAS segir
að félaginu sé leyfilegt að stofna
happdrætti um „bifreiðar, bifhjól,
báta, búnaðarvélar, íbúðarhús og
einstakar íbúðir, húsbúnað, hljóð-
færi, búpening, flugvélar og farmiða
til ferðalaga“. Í lögum um Happ-
drætti SÍBS er hinsvegar aðeins tal-
að um vörur almennt. Starfsemi
beggja þessara happdrætta hófst
um miðja síðustu öld og þá hefur
þjóðfélagið eflaust verið opnara fyr-
ir vöruhappdrættum en nú er.
Þrátt fyrir þessar takmarkanir
fóru happdrættin einhverntíma að
greiða út peninga til vinningshafa
sinna. Það var talið nægilegt að
vinningshafarnir skiluðu inn kvitt-
unum fyrir einhverjum vörum sem
þeir höfðu keypt. Yfirleitt var ekki
krafist þess að ein kvittun nægði fyr-
ir allri upphæðinni heldur mátti
safna mörgum kvittunum saman og
stundum var einnig horft framhjá
því hvort kaupandi vörunnar var sá
sami og vinningshafinn. Þannig
nægði manni að safna saman kvitt-
unum, jafnvel úr matvörubúðum, frá
nánustu fjölskyldu og vinum til að
innleysa vöruvinninga sem gátu
numið milljónum. Upphæðin var svo
greidd vinningshafanum í peningum
og í seinni tíð lögð inn á bankareikn-
ing hans.
Vöruhappdrættin
greiddu út peninga
ÁRRISULUM vegfarendum, sem leið áttu um Hring-
braut í gærmorgun, brá heldur betur í brún þar sem
töluvert magn af dagblöðum fauk þar um eða sátu
föst í trjám og girðingum, líkt og sjá má á meðfylgj-
andi mynd. Má segja að þekja af dagblöðum hafi leg-
ið allt frá BSÍ og upp að gatnamótum Snorrabrautar.
Jón Bergvinsson, rekstrarfulltrúi í hverfastöð
Reykjavíkurborgar við Njarðargötu, segir að því
miður komi það æ oftar fyrir að ákveðnu fríblaði sé
komið fyrir hér og þar og þá vilji það gerast þegar
pakkningar séu opnaðar og þannig viðri að blöðin
taki að fjúka um. Borgin þurfi svo að þrífa upp. Mik-
ið átak hafi þó verið gert í hreinsunarmálum nú í
vor.
Morgunblaðið/Jim Smart
Dagblöð fuku við Hringbraut
„EKKI einblína bara á námið,
hafa nóg annað að gera líka til að
hvíla sig frá náminu,“ segir Egill
Tómasson, dúxinn í MS í ár, þegar
hann er spurður hvað hann telji að
sé besta leiðin til að standa sig vel
í skólanum. Hann fékk 9,8 í með-
aleinkunn, tólf tíur og sex 9,5.
Egill er á fullu í fótbolta þar
sem hann spilar með meist-
araflokki Þróttar auk þess sem
hann mun þjálfa þriðja flokk karla
í sumar. „Ég hef alltaf haft mikið
að fást við með náminu, verið í fót-
bolta, leikið mér að spila á gítar og
verið duglegur að hitta vinina.
Maður getur ekkert verið alltaf að
læra hvort sem er, maður verður
að fá hvíld inn á milli þar sem
maður hugsar um eitthvað allt
annað.“
Í sumar verður hann að vinna
með krökkum í sumarskóla Þrótt-
ar auk þjálfarastarfsins. Þá hyggst
hann grilla mikið en hann er ein-
mitt formaður í tuttugu manna
grillklúbbi, sem hann og félagar
hans stofnuðu.
Egill var á eðlisfræðibraut og
segist hafa mjög gaman af stærð-
fræði og eðlisfræði. Hins vegar
hafi honum þótt valfögin sín,
spænska og ljósmyndun, mjög
skemmtileg, gaman hafi verið
gaman að takast á við eitthvað allt
annað líka.
Hann stefnir á að taka sér ársfrí
frá námi í haust og skella sér til
útlanda með vinum sínum, jafnvel
keyra um Evrópu í þrjá mánuði.
„Svo langar mig í háskóla hér
heima eða úti. Ætli ég fari ekki í
stærðfræði og tölvunarfræði sem
aukagrein. Annars hef ég alveg
heilt ár til að ákveða mig,“ segir
hann að lokum.
Best að hafa nóg að
gera með náminu
Morgunblaðið/Jim Smart
Egill Tómasson fékk 9,8 í meðal-
einkunn í MS í vor.