Morgunblaðið - 11.06.2006, Side 10

10 SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ÉG rakst á auglýsingu um að nú ætti aðhalda námskeið fyrir þá sem kláruðu ekkinám í vélvirkjun á sínum tíma og hún ýtti
við mér að klára þetta loksins. Ég byrjaði í blikk-
smíði á sínum tíma, fór svo í bílsmíði og hef unnið
í 17 ár í starfi sem tengist vélvirkjun. Þótt vél-
virkjun sé aðeins angi af því sem ég starfa nú við
þá ákvað ég að draga það ekki lengur að verða
mér úti um réttindi,“ segir Flóvent Sigurðsson,
deildarstjóri tæknideildar Myllunnar.
Flóvent tekur nú þátt í tilraunaverkefninu
„Bættu um betur“ sem er samstarfsverkefni
Mímis-símenntunar, Borgarholtsskóla, Fræðslu-
miðstöðvar málmiðnaðarins, Fræðslumiðstöðvar
atvinnulífsins og fleiri aðila. Markmið þess er að
finna leiðir til að meta þekkingu sem menn hafa
aflað sér í starfi og hvetja þá til að ljúka námi.
„Við vorum 18 sem byrjuðum núna á vorönn.
Fyrst þurftum við að setja saman færnimöppu,
með því að afla gagna um fyrra nám og störf.
Svo fengum við lýsingu á þeim áföngum sem
stóðu til boða og merktum við það sem við töld-
um okkur kunna. Loks var svo metið hvort
ástæða væri til að við færum í raunfærnimat hjá
kennurum. Hjá mér var niðurstaðan sú að ég gat
alveg sleppt þremur fögum. Það eru 18 ár síðan
ég var síðast í námi og ég vissi ekki hvar ég stóð
miðað við námið núna. Ég var því ánægður þegar
ég fékk þann úrskurð að ég væri kominn lengra
en ég átti von á.“
Flóvent segir að hann gæti lokið vélvirkjanám-
inu á þremur önnum, ef hann hellti sér í það af
fullum krafti. „Ég tek þetta þó eitthvað hægar.
Eftir fyrstu önnina núna í vor sá ég betur hvar ég
stóð og í haust tek ég sennilega fjóra áfanga. Ég
er ákveðinn í að taka eitthvað á hverri önn.
Möguleikarnir eru ótalmargir, ég get tekið suma
áfanga í fjarnámi og aðra í kvöldskóla, allt eftir
því hvað hentar mér best.“
Flóvent segist ekki vera að afla sér réttinda til
að bæta stöðu sína eða launakjör, enda sé hann
ágætlega settur hjá Myllunni. „Það þýðir hins
vegar ekkert að vera réttindalaus lengur og mér
finnst ég á síðasta snúningi að gera eitthvað í
mínum málum. Mér finnst vel stutt við bakið á
okkur í náminu, til dæmis höfum við þurft að
sækja ákveðna tíma, sem hefur verið hvatning til
að halda sér við efnið.“
Það þýðir ekkert að vera
réttindalaus lengur
Morgunblaðið/Eyþór
Flóvent Sigurðsson ákvað að draga það ekki lengur að verða sér úti um réttindi í vélvirkjun.
Stærsta verkefni Fræðslu-miðstöðvar atvinnulífsins,sem er rekin af Alþýðu-sambandi Íslands ogSamtökum atvinnulífsins,
er mat á óformlegu námi og raun-
færni. Þar er horft til þess að fólk
lærir þótt það sæki sér ekki form-
lega menntun, t.d. með ýmsum
námskeiðum og þjálfun í starfi,
þátttöku í ýmiss konar fé-
lagastarfsemi og tómstundum.
Þessa raunfærni þarf að vera hægt
að meta þegar fólk hyggur á form-
legt nám, því oft er ekki réttlátt að
fólk þurfi að byrja á byrjunarreit
þegar það snýr aftur í skólakerfið.
Markhópur þessa mats er fullorðið
fólk á vinnumarkaði, sem hefur
enga framhaldsskólamenntun að
baki. Hér á landi er þessi hópur
stór, en þegar raunfærnimat liggur
fyrir mun það án vafa nýtast fleir-
um.
Ingibjörg E. Guðmundsdóttir er
framkvæmdastjóri Fræðslu-
miðstöðvar atvinnulífsins, sem var
stofnuð í árslok 2002. Mennta-
málaráðuneytið, ASÍ og SA gerðu
með sér þjónustusamning árið 2003
um rekstur miðstöðvarinnar, sem
lið í aðkomu ríkisstjórnarinnar til
að greiða fyrir kjarasamningum og
nýr samningur leit dagsins ljós í
byrjun þessa árs. Fræðslu-
miðstöðin hefur meðal annars það
verkefni með höndum að útdeila fé
til símenntunarmiðstöðva á lands-
byggðinni, en saman mynda þessar
miðstöðvar sífellt öflugra net.
Verkefni Fræðslumiðstöðv-
arinnar eru mörg og margvísleg,
en núna ber mat á óformlegu námi
og raunfærni hæst. „Mat á raun-
færni kom fyrst til álita í Banda-
ríkjunum, þegar háskólar voru að
meta umsóknir fólks í háskólanám,
þótt það hefði ekki lokið tilskildu
framhaldsskólanámi,“ segir Ingi-
björg. „Núna styðjast nágranna-
lönd okkar við ýmiss konar tæki til
að meta raunfærni og stendur
Noregur þar fremst. Við teljum
ástæðulaust að finna upp hjólið,
heldur viljum nýta okkur reynslu
og þekkingu þeirra sem best
þekkja til, í þeim tilgangi að meta
raunfærni fólks sem hyggur á
formlegt nám.“
Mat á raunfærni gæti til dæmis
nýst ófaglærðum manni, sem lengi
hefur starfað við hlið útlærðs iðn-
aðarmanns og jafnvel gegnt sama
starfi og hann að hluta. Þegar hinn
ófaglærði hyggst fara í nám og
sækja sér iðnréttindi, þá er eðlilegt
að litið sé til þessarar reynslu
hans. „Matið verður hins vegar að
vera gert á áreiðanlegan og örugg-
an hátt, svo þeir sem þegar hafa
sótt sér réttindin telji ekki að nám
þeirra sé gjaldfellt,“ segir Ingi-
björg. „Reynslan sýnir hins vegar
að þetta er gerlegt og það er mikil
hvatning fyrir fólk að fara í nám ef
það veit að það þarf ekki að fara í
gegnum alls konar atriði sem það
kann nú þegar, bara til að fá próf-
ið. Oft er auðvelt að staðreyna
þekkingu manna, til dæmis í verk-
legum greinum.“
Símsmiðir og vélvirkjar
Nú hefur verið hleypt af stokk-
unum tilraunaverkefni á vegum
Símans og Iðnskólans í Reykjavík,
þar sem ófaglærðir en þrautreyndir
starfsmenn Símans voru metnir inn
í Iðnskólann í nám í símsmíði. Þá
er svipað verkefni í gangi í
Borgarholtsskóla, í samstarfi við
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins,
Mími símenntun og Fræðslumið-
stöð málmiðnaðarins. Þar eru það
ófaglærðir með reynslu sem eru
metnir inn í vélvirkjun. Sumir hafa
reynst eiga skamma leið í sveins-
próf, en aðrir eiga lengra nám fyrir
höndum.
Ingibjörg segir að ófaglærðum
hafi staðið fjölbreytt nám til boða á
undanförnum árum, en það hafi
verið undir hælinn lagt hvort það
hafi verið metið til eininga í skóla-
kerfinu. „Til að auðvelda slíkt mat
höfum við tekið saman lýsingu á
námskeiðum, hvaða kröfur eru
gerðar og hvað er kennt. Þessi
samantekt auðveldar skólastjórn-
endum að taka ákvörðun um mat
og fólk sem sækir námskeiðin get-
ur betur áttað sig á því en áður
hvort það fær námskeið metið til
eininga. Ýmis námskeið, sem sér-
sniðin eru að atvinnulífinu, falla
ekki inn í námsskrá skólanna og
því geta skólastjórnendur lent í
vanda. Það er þó í sumum tilvikum
hægt að leysa, til dæmis með því að
meta slík námskeið til eininga í
valáföngum skólanna. Og stundum
er hægt að þreifa sig áfram. Ef vafi
leikur t.d. á því að einhver hafi lok-
ið grunnáfanga í ensku, þá getur
hann tekið erfiðari áfanga og ef
hann lýkur honum, þá koma jafn-
framt inn einingarnar fyrir léttari
áfangann. Hins vegar er algengara
en hitt að fullorðið fólk, sem er að
leita sér menntunar eftir mislangt
hlé, gæti þess vel að reisa sér ekki
hurðarás um öxl og taki fremur
fleiri áfanga en færri. Það er lík-
legra en hitt að gæta þurfi þess að
þessi hópur sitji ekki áfanga sem
hann kann.“
Ingibjörg segir að í hópi þeirra
fjölmörgu sem ekki hafa fram-
haldsskólanám að baki séu margir
sem stríða við ýmiss konar náms-
örðugleika, til dæmis lesblindu.
„Það hefur hins vegar reynst vel að
þjálfa fólk í nýjum námsaðferðum,
bæði á vegum Mímis símenntunar í
Reykjavík og símenntunarmið-
stöðva á landsbyggðinni.“
Kunnátta metin til frama
Önnur hlið á mati á raunfærni er
að meta kunnáttu starfsmanna til
framgangs í atvinnulífinu.
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins fékk
nýlega 30 milljóna króna Leon-
ardo-styrk frá Evrópusambandinu,
sem varið verður til þessa verk-
efnis. „Starfsmenn njóta góðs af
slíku, en ekki síður fyrirtækið sem
þeir starfa hjá, því það getur nýtt
starfsfólk sitt betur þegar þekking
þess og færni hefur verið metin.
Síðastliðið haust hófum við tveggja
ára tilraunaverkefni með Lands-
bankanum, Glitni, KB banka, Sam-
bandi íslenskra bankamanna, VR
og fleiri aðilum þar sem raunfærni
bankastarfsmanna verður metin.
Innan bankanna starfa margir
ófaglærðir, en þeir hafa fengið
mikla þjálfun í starfi. Staðan í ís-
lensku bönkunum er reyndar nokk-
uð sérstök miðað við nágranna-
löndin, því þar er mun hærra
hlutfall bankastarfsmanna háskóla-
menntað. Við ætlum að búa til við-
mið fyrir störf bankamanna, að
evrópskri fyrirmynd. Samstarfs-
lönd í verkefninu eru Bretland,
Danmörk, Svíþjóð, Kýpur og Slóv-
enía og fulltrúar landanna munu
bera saman bækur sínar til að búa
til matsaðferð. Í kjölfarið verður
svo kannað hvernig niðurstöðurnar
nýtast starfsmönnum og bönkunum
og síðar viljum við reyna að yf-
irfæra þessar aðferðir á raunfærni-
mat í öðrum starfsgreinum.“
Ingibjörg segir að hér á landi sé
nálægðin mikill kostur. „Fyrir utan
bankana og stéttarfélög starfs-
manna, þá kemur mennta-
Þekking og reynsla metin
Morgunblaðið/Eyþór
Ingibjörg E. Guðmundsdóttir, framkvæmdastjóri Fræðslumiðstöðvar atvinnu-
lífsins, segir að meta þurfi raunfærni þegar fólk hyggur á formlegt nám, því oft
sé ekki réttlátt að fólk þurfi að byrja á byrjunarreit þegar það snýr aftur í skóla.
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins vinnur að mati á
óformlegu námi og raunfærni fólks á vinnumarkaði, til
að auðvelda því að snúa aftur í formlegt nám.
Ragnhildur Sverrisdóttir fræddist um þetta og önnur
verkefni hjá Ingibjörgu E. Guðmundsdóttur.