Morgunblaðið - 11.12.2006, Blaðsíða 14

14 MÁNUDAGUR 11. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Meðal þeirra sem sættu pynting-
um var sósíalistinn Michelle Bache-
let, forseti Chile, og móðir hennar
árið 1975. Faðir Michelle, sem var
harður stuðningsmaður marxistans
Salvadors Allendes, sem Pinochet
steypti af stóli í blóðugu valdaráni
árið 1973, dó hins vegar í fangelsi
eftir að hafa sætt pyntingum.
Andstæðingar Pinochets reyndu
árum saman að fá hann dæmdan fyr-
ir glæpi gegn mannkyni í réttarsal
án árangurs. Einræðisherrann fyrr-
verandi hafði á sínum snærum öflugt
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
VIÐBRÖGÐIN við tíðindum af and-
láti Augustos Pinochets, fyrrverandi
einræðisherra í Chile, voru ærið mis-
jöfn í gær. Andstæðingar hans döns-
uðu úti á götum höfuðborgarinnar
Santíagó, víða gall í bílflautum og
heyra mátti orðið „frelsun“ hrópað á
Plaza Italia-torginu undir blaktandi
fánum. Á sama tíma syrgðu hundruð
fylgjenda Pinochets, sem var á 92.
aldursári, fráfall hans fyrir utan her-
sjúkrahúsið þar sem hann lést, eftir
að hafa beðið fyrir bata hans á síð-
ustu dögum.
Syrgjendur Pinochets í öðrum
löndum minntust látins vinar, þeirra
á meðal Margaret Thatcher, fyrrver-
andi forsætisráðherra Bretlands,
sem sagðist „mjög hrygg“ vegna frá-
falls hans. Talsmaður „járnfrúarinn-
ar“ sagði hana ekki mundu gefa út
formlega yfirlýsingu, en hún studdi
Pinochet í embætti, m.a. með þeim
rökum að hann hefði veitt Bretum
mikilvæga aðstoð í Falklands-
eyjastríðinu við Argentínu árið 1982.
Faðir forsetans lést í fangelsi
Líkt og Thatcher lét Pinochet af
völdum árið 1990, þótt kringumstæð-
urnar hafi verið harla ólíkar. Þannig
telur ríkisstjórn landsins að stjórn
Pinochets hafi borið ábyrgð á dauða
minnst 3.197 manna, auk þúsunda
annarra sem „hurfu“, á meðan hann
stýrði landi sínu með harðri hendi á
tímabilinu 1973 til 1990.
lið lögfræðinga sem fullyrtu að hann
sætti „pólitískum ofsóknum“.
Mannréttindasamtökin Amnesty
International brugðust hins vegar
við dauða Pinochets með því að gefa
út yfirlýsingu þar sem stjórnin var
hvött til að hraða málsmeðferð
vegna ákæra um mannréttindabrot,
auk þess sem skorað var á hana að
hætta ekki við rannsókn á „myrkasta
kaflanum“ í sögu landsins.
„Það sem hryggir mig er að þessi
glæpamaður skuli hafa dáið án þess
að hljóta dóm og ég trúi að meta
þurfi ábyrgðina sem ríkið ber í þess-
um efnum,“ sagði lögfræðingurinn
Hugo Gutierrez í samtali við vefsíðu
dagblaðsins La Tercera.
Pinochet var yfirmaður hersins
þegar Allende forseti var hrakinn frá
völdum, nítján dögum eftir að hann
hafði skipað þann fyrrnefnda í emb-
ætti. Bandaríska leyniþjónustan,
CIA, hafði lengi reynt að koma Al-
lenda frá völdum en stjórn hans var
yfirvöldum í Washington þyrnir í
augum á dögum kalda stríðsins.
Margir vinstrimenn á Vesturlönd-
um fordæmdu valdaránið en þúsund-
um skoðanabræðra þeirra í Chile var
varpað í fangelsi. Pinochet, sem taldi
sig vera að „bjarga“ Chile frá komm-
únistum, ætlaði ekki að vera lengi við
völd en skipti um skoðun, leysti upp
þingið og bannaði kosningar. Eftir
því sem á leið slakaði Pinochet á
klónni og leyfði atkvæðagreiðslu árið
1988 um framlengingu setu sinnar
um átta ár. Hann viðurkenndi ósigur
en vék ekki úr stóli fyrr en árið 1990.
Augusto Pinochet fall-
inn frá á tíræðisaldri
Í búningnum Pinochet heilsar að
hermannasið á 74. afmæli sínu 1989.
AP
GEIMFERJAN Discovery hóf sig á
loft frá skotpalli Geimvísindastofn-
unar Bandaríkjanna, NASA, frá Ca-
naveral-höfða aðfaranótt sunnu-
dags. Með um borð var fyrsti
sænski geimfarinn, Christer Fug-
lesang, sem að sjálfsögðu hafði
ABBA-plötu með í farteskinu.
Svíar hafa verið haldnir sann-
kölluðu „geimæði“ síðustu vikur og
var sýnt beint frá skotinu í sænsku
sjónvarpi. Fredrik Reinfeldt for-
sætisráðherra sló á þráðinn til Fug-
lesang fyrir brottför og Karl Gústaf
konungur kvaðst vona að hann
hefði sænska fánann með í för.
Reuters
Með ABBA út í geiminn