Morgunblaðið - 11.12.2006, Blaðsíða 30

30 MÁNUDAGUR 11. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SÚ BREYTING hefur orðið á ís-
lensku samfélagi að erlent vinnuafl
er meira áberandi en oft áður. Þetta
er fólk hvaðanæva. Mest þó frá Aust-
ur-Evrópu- og Asíulöndunum. Allt
gott og gilt. Hefur enda verið mikil
þörf fyrir starfsfúsar
hendur miðað við allar
framkvæmdirnar sem í
gangi eru í voru sam-
félagi.
En spurningin er
hvort við séum að búa
til vandamál með þessu
innflutta vinnuafli.
Margir velta alltént
þessum hlutum fyrir
sér um þessar mundir
ef marka má fréttir af
málinu.
Áður en menn kveða
upp einhverja stóra
dóma hér er rétt að
hafa í huga að íslenskir
atvinnurekendur hafa
sjálfir sóst eftir þessu
vinnuafli og auglýst
eftir því á þeim svæð-
um sem fólkið síðan
kemur frá. Íslenskir
aðilar eru þeir sem
þarfnast þessara
starfsfúsu handa til að
fylla upp í það skarð
sem íslenskur vinnu-
markaður fær ekki
annað, vegna þess að
framboðið eftir vinnuafli er meira en
í boði er og séð með þessum augum
er það skiljanlegt að menn leiti út
fyrir landsteinana.
Flest þessara manna og kvenna
eru ráðin tímabundið og því allar lík-
ur á að fólkið hverfi aftur til síns
heima eftir að ráðningartímanum
lýkur. Menn vita hins vegar að alltaf
má búast við að einhverjir sækist eft-
ir að verða eftir og kemur margt til
greina í þeim efnum. Fólk verður ást-
fangið og fýsir að deila heimili. Sumu
fólki sem kemur líkar vistin hrein-
lega vel og vill setjast að. Aðstæður
geta vitaskuld verið margvíslegar.
Menn skyldu fara varlega í að tala
of mikið um vandamál þegar þennan
efnivið ber á góma. Obbinn af þessu
fólki er vænt fólk og hingað komið
einvörðungu til að skila af sér þeirri
vinnu sem það var ráðið til að inna af
hendi og þiggja í staðinn umsamin
laun.
Að bjóða útlendu fólki upp á ís-
lenskunám er ágætt. En áhöld eru
samt um hvort ríkið eigi alfarið að
veita fjármagn inn í verkið. Allavega
í þeim tilvikum þar sem um skamm-
tímaráðningar er að ræða. Vel mætti
hugsa sér að atvinnurekendurnir
sjálfir byðu sínu fólki upp á grunn-
fræðslu í íslensku til að fólkið gæti
nokkurn veginn tjáð sig við annað
fólk og væri það svona hluti af ráðn-
ingarsamningum sem gerðir væru og
sem hugsanlega lífeyrissjóðirnir
kæmu að með einhverjum hætti. Sér-
staklega þar sem um verslunar- og
þjónustustörf er að ræða.
Annað gildir um flóttafólk og þá
sem hingað koma af pólitískum eða
trúarlegum ástæðum og lífi fólksins
er beinlínis ógnað vegna afstöðu
sinnar pólitískrar og/eða trúarlegrar.
Sjálfsagt er að gera vel við slíkt fólk
og bjóða því íslenskukennslu á kostn-
að hins opinbera auk þess að veita því
aðstoð við að koma sér fyrir í hinu
nýja samfélagi. Að hið opinbera komi
að slíkum málum er ekki óeðlilegt í
sjálfu sér. Enda áður samþykkt af
réttkjörnum yfirvöldum og jafnvel á
hinu háa Alþingi að veita fólkinu hæli
í landinu. Menn verða að gæta sín að
tala ekki um fólk sem vandamál held-
ur að líta á fólkið eins og jafningja
sína og vænstu menn. Sem fólk vissu-
lega er þótt það tali erlent tungumál
og gangi illa að gera sig skiljanlegt í
nýju landi. En vitaskuld getur ým-
islegt gerst í samskiptum manna.
Slík mál má vel leysa komi þau upp.
Íslendingar eru vanir að greiða úr
sínum ágreiningsefnum og þeir
munu líka útkljá þessi mál með frið-
samlegum hætti og afgreiða eins og
hver önnur sem þeim berast í hendur
og æsingalaust.
Hins vegar er sanngjörn krafa af
okkar hálfu að fólk sem
hingað kemur af fúsum
og frjálsum vilja virði
lög og reglur og hefðir
sem Íslendingar sjálfir
vilja hafa í sínu landi og
fólk almennt er sam-
mála um að séu í góðum
og farsælum farvegi.
Eins og til að mynda
kristin gildi sem ís-
lenska stjórnarskráin
byggist á og mörg af
mikilvægustu lögum
landsmanna miðast við.
Allt svona er sjálfsagt
mál að þeir sem hér
vilja setjast að virði og
nýbúar munu líka gera
það sé þeim yfirleitt
kynnt málið sem fyrst.
Ekki er hægt að ætl-
ast til þess að fólk sem
hingað kemur í fyrsta
skipti viti allt um okkar
hagi og hvað okkur yf-
irleitt er kært. En öll
fræðsla lyftir grettistaki
og flýtir fyrir því að
þessir nýju vinir okkar
komist fljótt og vel inn í
íslenskt samfélag. Brýnt er að hvetja
menn til að þiggja fræðslu um sam-
félagsgerðina, almennan rétt manna
og aðra þætti sem sjálfsagt er að fólk
viti einhver deili á. Að hið opinbera
komi að slíku máli er vel hugsanlegt
og bjóði fram húsakost undir starf-
semina. Svo eitthvað sé nefnt.
Að taka vel á móti fólki er lykill og
grunnur að því að fólki líði vel og þeg-
ar menn eru ánægðir eru þeir heldur
ekki til neinna vandræða. Móttök-
urnar skipta alla menn miklu máli.
Hvernig fyrstu kynni nýbúans eru af
landanum ræður úrslitum um hvort
honum vegni vel í nýja samfélaginu
og blandi eðlilega geði við íbúana.
Kristið fólk um allt land vill biðja
og biður fyrir nýbúanum og sam-
félaginu í heild að Drottinn Jesús
Kristur blessi þessi samskipti bæði
nú og í náinni framtíð. Fólk almennt
er blessun hvaðan sem það kemur.
Þetta er gott að hafa í huga þegar
málefni nýbúans ber á góma.
Erlent vinnuafl er
ekki vandamál
frekar en nýbúar
Konráð Rúnar
Friðfinnsson fjallar um
erlent vinnuafl og nýbúa
Konráð Rúnar
Friðfinnsson
»Menn verðaað gæta sín
að tala ekki um
fólk sem vanda-
mál heldur að
líta á fólkið eins
og jafningja
sína og vænstu
menn.
Höfundur er fæddur
í Hafnarfirði og er í dag kristniboði.
HÚN ER heldur ankannaleg um-
ræðan um svokallað Íraksmál sem
stjórnarandstaðan hefur japlað á
undanfarna mánuði. Eins og það
breyti einhverju um orðinn hlut
þótt menn gefi einhverjar yfirlýs-
ingar um hvað hefði átt að gera eða
gera ekki.
Þrátt fyrir þá yfirlýsingu Íslend-
inga um stuðning við
Bandaríkjanna gagn-
vart Írak er ekki að
sjá að við höfum beðið
neinn álitshnekki eða
orðið fyrir aðkasti að
neinu leyti. Utanrík-
isráðherra hefur farið
víða og hvarvetna ver-
ið tekið með fullri virð-
ingu og vinsemd.
Fleiri og fleiri þjóðir
styðja framboð okkar
til öryggisráðsins. Allt
frá því að Íslendingar
gerðust sjálfstæð þjóð
hafa þeir haft þá afstöðu að styðja
vestræn gildi, lýðræði og ein-
staklingsfrelsi en verið andvígir
hverskonar kúgun og einræði.
Bandaríkin hafa jafnan verið í
broddi fylkingar við að verja þessi
viðhorf.
Bandaríkin voru meðal þeirra
fyrstu, ef ekki þeir allra fyrstu, sem
viðurkenndu lýðveldið Ísland þegar
það var stofnað og hafa alltaf staðið
með okkur síðan. Þeir studdu aðild
okkar að SÞ og síðan Nató, þeir
tóku að sér varnir Íslands þegar
mest á reyndi o.fl. Þeir hafa ekki
gert athugasemdir við okkar
ákvarðanir eins og t.d. inngöngu í
Efta og Evrópska efnahagssvæðið
þótt það hafi ekki verið þeim í hag.
Íslendingar hafa aldrei hvikað frá
þessari grundvallarafstöðu þó
Bandaríkin og ýmsar vestrænar
þjóðir hafi neyðst til að heyja stríð
einmitt til þess að verja þau gildi
sem áður sagði. Bandaríkin háðu
þannig stríð í Kóreu, Víetnam, Afg-
anistan og Kúveit án þess að það
hvarflaði að neinum að snúa baki
við þeim. Svo kom röðin að Írak og
hvað var öðruvísi við það stríð en öll
hin? Það var fyrirfram vitað að
margt saklaust fólk yrði fórnarlömb
stríðsátakanna. Það
hefur alltaf verið svo
og verður alltaf svo.
Þessi afstaða Íslend-
inga, sem hér um ræð-
ir, er svo rótgróin og
nýtur svo víðtæks
stuðnings í þjóðfélag-
inu að hún hefur í raun
lagagildi. Það þýðir að
einstakir ráðherrar
hafa ekki leyfi til að
víkja frá henni upp á
sitt eindæmi. Breyt-
ingar á þessari afstöðu
mundi vera meirihátt-
ar pólitískt mál, sem Alþingi yrði
að, sjálfsögðu, að taka ákvörðun
um. Enginn hafði lagt til neinar
breytingar á þessari stefnu þegar
Bandaríkin leituðu eftir afstöðu Ís-
lendinga í málinu, svo ekkert var
eðlilegra en ráðherrann svaraði eins
og hann gerði. Enda er þetta fram-
kvæmdaatriði, sem að sjálfsögðu
heyrir undir framkvæmdavaldið
eins og framkvæmd laga almennt.
Það hefur aldrei tíðkast að þinginu
eða þingnefndum hafi verið blandað
í framkvæmd laga, enda á ekki að
gera það samkvæmt þrískiptingu
valdsins.
Það má telja vist að þótt ráð-
herrann hefði verið úr Samfylking-
unni hefði svarið orðið það sama.
Það má einnig telja víst að ef svo
ólíklega hefði viljað til að ráð-
herrann hefði tekið afstöðu gegn
málinu hefði Samfylkingin sakað
hann um stuðning við einræðisherr-
ann Sadam Hussein! Spurningin
var í hnotskurn: Styðjum við Bush
eða Hussein? Hussein þessi var
hættulegur heimsfriðnum sökum
landvinningastefnu sinnar og illsku
í garð annarra. Hann réðst á Íran,
nágranna sinn, væntanlega af því að
honum líkaði ekki klerkastjórnin
þar. En hann beið ósigur þar og
varð frá að hverfa. Þá réðst hann á
Kúrda og brytjaði þá niður mis-
kunnarlaust. Að því búnu réðst
hann á Kúveit, varnarlaust smáríki,
og lagði það undir sig rétt sisona.
Ef hann hefði komist upp með þetta
hefði hann örugglega haldið áfram.
Það er fyrirsjáanlegt að næsta skot-
mark hefði verið Líbanon, Jórdanía
og loks Ísrael, væntalega með bak-
stuðningi Sýrlands. Allir hljóta að
sjá að það varð að stöðva þennan
mann sem fyrst. Hvað hefði margt
saklaust fólk mátt líða miklar hörm-
ungar ef hann hefði fengið að halda
uppteknum hætti? Að stöðva þenn-
an einæðisherra voru ekki meiri
mistök en að stöðva Adolf Hitler á
sínum tíma! Eða voru það kannski
líka mistök? Mistökin þá voru þau
að gera það ekki fyrr.
Bush eða Hussein
Pétur Guðvaðsson fjallar um
utanríkismál » Að stöðva þennaneinæðisherra voru
ekki meiri mistök en að
stöðva Adolf Hitler á
sínum tíma! Eða voru
það kannski líka mis-
tök?
Pétur Guðvarðsson
Höfundur er lífeyrisþegi.
SÍST vil ég gera lítið úr um-
ferðarslysum og ég skil vel
áhyggjur Sunnlendinga. Þar hafa
farist á annan tug manna á fáum
árum. Þeir hafa brugðist við af
myndarskap og afhent ráðherrum
eitthvað um 25.000 undirskriftir
um nauðsyn þess að tvöfalda Suð-
urlandsveg til að koma í veg fyrir
frekari dauðsföll. Sem betur fer
sýnist sem ráðamenn séu tilbúnir
að ráðstafa mörgum milljörðum
til þessa þarfa verkefnis.
En það verða því miður annars
konar slys í umferð lífsins. Á
hverju ári deyja um 50 manns
undir 55 ára aldri vegna beinna
áhrifa vímuefna, áfengis og eitur-
lyfja. Fyrir utan að mörg slys á
vegum eru tengd ölvun. Nú ný-
verið hafa birst fréttir af tveimur
ungum konum sem hafa látist úr
ofneyslu eiturlyfja. Á sama tíma
og Sunnlendingar benda á slysa-
fjölda hjá sér hafa líklega um 300
manns látist í vímuefnaumferð-
inni. Samt hafa engir undirskrift-
arlistar borist ráðherrum vegna
þessara hörmulegu slysa. Engir
milljarðar eru fyrirhugaðir til að
koma í veg fyrir þau. Hvernig
skyldi standa á því?
Njörður P. Njarðvík
Annars konar
umferðarslys
Höfundur er prófessor emeritus
og rithöfundur.
SÍÐUSTU fréttir
frá Íslandi af skelfi-
legu banaslysi á veg-
um úti, nú í byrjun að-
ventu, urðu til þess að
ég sé mig tilneyddan
að skrá þennan pistil.
Samkvæmt upplýs-
ingum frá Umferð-
arstofu eru Íslend-
ingar í 8. sæti af 27
Evrópuþjóðum hvað
varðar hversu fáir lát-
ast af völdum slysa í
umferð á vegum úti.
En þrátt fyrir þetta
erum við frekar aftarlega á merinni
þegar miðað er við hinar Norð-
urlandaþjóðirnar. Árið 2005 var
fjöldi látinna í umferðinni miðað við
100 þúsund íbúa 7,2 í Finnlandi, 6,5 á
Íslandi, 6,1 í Danmörku, 4,9 í Noregi
og 4,9 í Svíþjóð. Þó var
árið 2005 gott ár, miðað
við fyrri ár. „Aðeins“ 19
mans létust. Árið 2005
voru Svíar í öðru sæti af
27 Evrópuþjóðum á eft-
ir Hollendingum hvað
varðar hversu fáir látast
í bílaumferð.
Mörg dauðaslys
verða þegar tveir bílar
mætast á sama veg-
arhelmingi og þá oftast
utan þéttbýlis. Með
ódýrum vegabótum er
hægt að fækka þessari
tegund dauðaslysa verulega. Mér
hefur lengi þótt stjórnmálamenn á
Íslandi ekki hafa sýnt þessu brýna
málefni nægan áhuga. Hefðbundið
kjördæmapot hefur haft forgang.
Sturla Böðvarsson, núverandi sam-
gönguráðherra, hefur þó verið verið
ákafur fylgismaður þess að bæta
vegamannvirki með umferðaröryggi
í huga.
Undirritaður hefur verið búsettur
í Svíþjóð í rúmt ár og því getað
fylgst vel með hvernig stuðlað er að
auknu umferðaröryggi hér í landi
með vegabótum. Svokallaðir 2+1-
vegir með vegriði á miðjum vegi eru
hér víða og samkvæmt heimildum
frá Rannsóknarstofnun umferðar í
Svíþjóð (Väg- och transport-
forskningsinstitutet) hefur dauða-
slysum fækkað um 80% þar sem
slíkir vegir hafa verið lagðir. Þegar
litið er á tölur um bæði dauðsföll og
stórfellda áverka er fækkunin 50–
60%. Þetta eru engar smátölur.
Ég hef nú orðið mikla reynslu af
því að aka á svona vegum hér í landi.
Þeir eru greiðfærir og mjög öruggir.
Víða er leyfður 110 km hámarks-
hraði. Í vegkanti á báða vegu eru
rifflaðar ræmur sem valda óhljóðum
ef ekið er yfir þær. Þegar bílstjóri er
að sofna undir stýri er þetta nóg til
að vekja hann af værum blundi. Síð-
astliðinn vetur hér á Skáni var
óvenju snjóþungur og stóðu 2+1-
vegir sig vel við þær aðstæður. Ég
hef hvergi heyrt á það minnst að um-
ferðarslys á svona vegi hafi hindrað
umferð sjúkrabíla eða lögreglu.
Samkvæmt grein í blaðinu Da-
gens Industri eru 2+1-vegir 10 sinn-
um ódýrari í byggingu en tvöfaldar
hraðbrautir. Ef þetta er rétt þá er
hægt að leggja 2+1-veg um stóran
hluta hringvegarins fyrir sama pen-
ing og færi í að byggja 50 km hrað-
braut með fjórum akreinum út frá
Reykjavík. Hér er því um að ræða
mjög ódýra lausn sem stuðlað getur
að verulegri fækkun banaslysa á Ís-
landi. Mér finnst að þingmenn verði
að horfa til þessara staðreynda þeg-
ar þeir ákveða vegaframkvæmdir
næstu ára og fjármögnun þeirra.
Þannig er hægt að bjarga margfalt
fleiri mannslífum en með því að ein-
blína á lagningu rándýrra hrað-
brauta.
Betri vegir, færri slys
Ingimundur Gíslason
fjallar um umferðaröryggi »Hér er því um aðræða mjög ódýra
lausn sem stuðlað getur
að verulegri fækkun
banaslysa á Íslandi.
Ingimundur Gíslason
Höfundur er augnlæknir.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn