Morgunblaðið - 13.01.2007, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Elínborg Mar-grét Jónsdóttir
fæddist á Más-
stöðum í Vatnsdal
30. júní 1921. Hún
lést á Heilbrigð-
isstofnuninni á
Blönduósi 7. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jón Kristmundur
Jónsson, f. 1867, d.
1947 og Halldóra
Gestsdóttir, f. 1890,
d. 1977. Hálfsystur
Elínborgar sam-
feðra voru 1) Þorbjörg, f. 4. jan-
úar 1900, d. 1952, gift Halldóri
Jónssyni, þau eiga þrjú börn, El-
ínborgu Margréti, f. 1920, d. 1999,
Hannes, f. 1921 og Guðrúnu Jón-
ínu, f. 1935, 2) Guðrún, f. 25. nóv-
ember 1900, d. 1995, gift Pálma
Zophoniassyni, þau eiga þrjá syni,
Jón, f. 1930, Zophonias, f. 1931 og
Ellert, f. 1938 og 3)
Oddný, f. 1902, d.
1989. Uppeld-
isbróðir Elínborgar
var Þorsteinn Guð-
mundsson, f. 1926,
d. 1996, kvæntur
Fjólu Steinþórs-
dóttur. Þorsteinn
átti þrjú börn,
Huldu, f. 1946,
Ragnar, f. 1951 og
Halldór Gunnar, f.
1954, d. 1969.
Elínborg ólst upp
í foreldrahúsum á
Másstöðum. Um 1950 flutti hún til
Skagastrandar og bjó þar til
dauðadags. Hún var kennari við
Höfðaskóla á Skagströnd frá
1945–1995.
Útför Elínborgar verður gerð
frá Hólaneskirkju á Skagaströnd
í dag og hefst athöfnin klukkan
14.
Ég eignaðist stóran hlut í Ebbu
við það að vera fyrsta barn Þor-
steins, uppeldisbróður hennar.
Breytti engu þó ég ælist ekki upp
með honum, þessi prinsessa var
hans og að henni skyldi hlúð og
fylgst með uppvexti hennar. Í
bernsku minni fóru samskipti mest
fram með bréfaskriftum, fylgdi því
mikil eftirvænting að fá bréf að norð-
an og voru þau auðþekkt vegna fág-
aðrar rithandar Ebbu. Sjaldan brást
að ég fengi gjöf og símhringingu á
afmælisdegi mínum, oftast var það
bók, enda var Ebba bókhneigð.
Vegna fjarlægðar hafði ég ekki hitt
Ebbu og Halldóru móður hennar oft
en um fermingu skyldi bætt úr því,
buðu þær mér að dvelja hjá þeim í
nokkra mánuði veturinn þar á eftir.
Illa gat sveitastelpan, sem hafði
alist upp í stórum systkinahópi við
ærsl og störf, sætt sig við dvölina á
Skagaströnd. Þótti nokkuð stífar
umgengnis- og útivistarreglur og
sótti ég í að fylgja gömlum manni í
fjárhúskofa sem þar var nálægt,
taldi þeim trú um að hann þyrfti á
hjálp að halda. Veitti þetta mér
meira frelsi en seta við vefinn, org-
elið eða skriftir og lestur. Ég veit
Ebba mín, að þetta var vel meint og
það var lúpulegt stelpuskott sem
fékk leyfi til heimferðar eftir ör-
stutta dvöl en aldrei létuð þið á ykk-
ur finna að ég hefði brugðist ykkur
og hélduð uppteknum hætti við að
hvetja mig og styðja. Umhyggja
Ebbu yfir velferð minni færðist svo
yfir á dætur okkar, sama með barna-
börnin, þar var fylgst vel með og var
henni umhugað að öllum liði vel og
hvergi væri ósætti. Ebba var mikill
náttúruunnandi og dýravinur. Var
gaman að fara með henni inn að Má-
stöðum og hlusta á hana lýsa þeim
gróðri sem þær höfðu ræktað.
Fuglasöngurinn var henni kær enda
alinn upp við Flóðið þar sem allt yð-
ar af fuglalífi. Margar ánægjustund-
irnar átti hún með okkur í Eilífsdal,
gengum við oft í kringum tjörnina og
kom fyrir að hún fleygði sér í grasið
bara til þess eins að hlusta á náttúr-
una eins og hún orðaði það.
Ebba naut þess að ferðast og hafði
komið víða en einn var sá staður sem
hana langaði að koma til, austur á
hérað, þangað fórum við haustið
2005. Sölvi frændi tók á móti okkur,
ferðaðist með okkur og fræddi en við
nutum. Það voru forréttindi að fá að
fara þessa ferð sem mátti ekki vera
seinna farin því Sölvi dó í vor.
Ég minnist þess í sumar þegar við
Heiða komum og settum saman
bekkinn sem átti að veita þér
ánægjustundir við að geta setið úti
og horft yfir sjóinn. Hvað við hlógum
að klaufaskap okkar, en manstu, við
sátum allar í honum, þá var nú gam-
an. Vonandi fá vinir þínir á Sæborg
að njóta hans á góðviðrisdögum. Það
var sárt að horfa upp á hvernig veik-
indi þín skertu vitund þína.Sá tími
sem þú dvaldir á Sæborg, innan um
allt það góða fólk sem þú þekktir svo
vel, en skynjaðir ekki, var stuttur og
dvölin á sjúkrahúsinu á Blönduósi
þér óraunveruleg.
Hvíldin var kærkomin. Þakkir
færi ég þeim sem önnuðust þig af
kærleika og nærgætni á kveðju-
stundu, Ebba mín. Ég þakka fyrir
allt sem þú varst mér og fjölskyldu
minni og varðveiti minningu þína í
hjarta mér.
Hulda.
Hún Elínborg, sem ég kallaði æv-
inlega Ebbu frænku, er látin. Hún
lést eftir stutta sjúkrahúsdvöl á
Heilbrigðisstofnuninni á Blönduósi.
Elínborg var fædd og uppalin á
Másstöðum í Vatnsdal í A-Húna-
vatnssýslu. Hvergi kunni hún betur
við sig eða leið betur en á Másstöð-
um. Hún var alin upp í ást á landinu
og náttúrunni og Másstaðir voru
hennar líf og yndi. Óvíða er náttúran
fallegri en á Másstöðum. Fjallið
bratt og skriðurunnið og Flóðið og
hólmarnir fullir af lífi. Þetta var
draumalandið hennar Ebbu.
Másstaðir voru menningarheimili
þar sem mikið var um bóklestur og
gömul og góð lífsgildi voru í háveg-
um höfð. Rækt var lögð við að kenna
börnunum vísur og annan þjóðlegan
fróðleik um leið og þau voru virkir
þátttakendur í daglegu amstri.
Elínborg var alla sín tíð afar fróð-
leiksfús og kunni sérstaklega góð
skil á þjóðlegum fróðleik og náttúru-
fræði. Hvergi unni hún sér betur en í
náttúruskoðun í fjallinu fyrir ofan
Másstaði eða hlustandi á fagran
fuglasöng á bökkum Flóðsins. Ég
var svo heppinn sem ungur drengur
að vera í allmörg sumur í sveit hjá
Ebbu á Másstöðum og fá að njóta
þekkingar hennar á náttúru og stað-
háttum á þessum fallega stað. Það
uppeldi verður seint fullþakkað.
Ebba hafði unun að kveðskap og
las alla tíð mikið af ljóðum og ótrú-
legt var hvað hún kunni og gat farið
með af lausavísum og öðrum skáld-
skap þótt árin færðust yfir og dag-
legu minni hennar hrakaði. Öll sín
fullorðinsár hafði hún gríðarlegan
áhuga á ættfræði og var það hennar
helsta áhugamál.
Upp úr tvítugu fór Elínborg í
Kennaraskólann og kenndi fyrsta
kennsluárið sitt við Barnaskólann á
Eyrarbakka. Næsta skólaár var hún
ráðin í farkennslu í Vestur-Húna-
vatnssýslu og 1945 hóf hún kennslu-
störf við Höfðaskóla á Skagaströnd.
Hún starfaði við Höfðaskóla í 50 ár
og lét af störfum 1995.
Árið 1947 lést Jón Kristmundur,
faðir Elínborgar og þær mæðgur
fluttu þá búferlum og byggðu sér
hús á Skagaströnd. Fram til 1961
dvöldust þær á sumrin á Másstöð-
um.
Másstaðir hafa verið í eyði um
árabil. Elínborg reisti sér lítið sum-
arhús á Másstöðum sem hún kom oft
í á síðari árum.
Kennsla er skemmtilegt og gef-
andi starf sem krefst mikillar þol-
inmæði og þrautseigju. Elínborg
hafði alla tíð mikinn áhuga á kennslu
og uppeldi og trúði alla tíð á að
menntun æskunnar væri undirstaða
farsældar þjóðarinnar. Í 50 ár gekk
hún til kennslu sinnar á Skagaströnd
hvern dag með þá von í brjóst að
með starfi sínu væri hún að leggja
sitt af mörkum til að sérhver nem-
andi hennar fengi þá grunnmenntun
sem byggja mætti á.
Elínborg hafði trú á fólki, var mik-
ill mannvinur sem ekkert aumt mátti
sjá. Hún var hjartahlý og hjálpleg
við alla sem til hennar leituðu. Elsku
Ebba, ég vil við leiðarlok færa þér
hjartans þakkir fyrir allt sem þú
gerðir fyrir mig og mína fjölskyldu
og þá sérstaklega vil ég þakka þér
fyrir sumrin mín á Másstöðum, sem
munu alltaf verða mér minnisstæð.
Ég bið góðan Guð að blessa minn-
ingu Ebbu frænku minnar.
Ragnar Þorsteinsson.
Elínborg var kennari við Höfð-
askóla á Skagaströnd nánast allan
sinn starfsferil. Þar kynntumst við
henni, fyrst sem kennara okkar í
barnaskóla og síðar sem samkenn-
ara og vinnufélaga. Á hálfrar aldar
starfsævi kenndi hún hverri kyn-
slóðinni á fætur annarri og þeir sem
nutu tilsagnar hennar fyrst gátu ver-
ið orðnir afar og ömmur þeirra sem
síðastir komu.
Elínborg giftist ekki eða eignaðist
börn en hélt lengst af heimili með
móður sinni. Heimili þeirra var
ávallt opið börnum sem áttu erfitt
með nám og iðulega tók hún að sér
sérkennslu í sínum eigin tíma og án
nokkurs endurgjalds. Elínborg var
víðlesin og alls staðar vel heima enda
minnið óbrigðult en fyrst og fremst
var hún kennari af lífi og sál sem
ekki mátti vamm sitt vita. Hún bar
umhyggju fyrir nemendum sínum og
setti oft velferð þeirra og hamingju
framar eigin þörfum. Hún var kenn-
ari af gamla skólanum í jákvæðustu
merkingu þess orðs en fylgdist samt
með nýjungum í kennslu- og uppeld-
ismálum og tileinkaði sér það sem
hún taldi til bóta. Var hún óþreyt-
andi að taka upp umræður um skóla-
mál á kennarastofunni. Rökræðurn-
ar gátu orðið heitar en aldrei bitnaði
skoðanaágreiningurinn á nokkrum
manni.
Þrátt fyrir að hafa sterka pólitíska
sannfæringu og vel rökstuddar skoð-
anir á flestum málum lagði hún ekki
illt til nokkurs manns. Hún lét þó
vandlætingu sína gjarnan í ljós á því
sem hún taldi ósiðlegt eða ómann-
úðlegt en gerði það á almennum nót-
um og festi það ekki við persónur.
Þegar slíkt bar á góma var hún oft
brúnaþung og talaði af nokkrum hita
svo öllum var ljóst að það var af
hjartans einlægni sagt.
Segja má að ættfræði hafi verið
ástríða Elínborgar í lífinu. Ef ein-
hvern vantaði að vita um skyldleika
manna eða ættir var nóg að tala við
hana. Þá sjaldan hún var ekki viss
tók hún sér gjarnan smáfrest til að
kanna málið og kom síðan með svar-
ið daginn eftir. Þá þurfti ekki að gá
að því meir því ekkert var henni jafn
illa við og ónákvæmni eða hálfsann-
leik í sambandi við ættfræðina.
En Elínborgu nægði ekki að hafa
ættfræðina sem tómstundagaman
heldur stóð hún fremst í flokki við
útgáfu bókanna Ættir Austur-Hún-
vetninga. Þótt útgáfan væri á ábyrgð
og í nafni Sögufélags Húnvetninga
er ekki á neinn hallað þótt hennar sé
getið sem helsta drifkrafts í efnis-
öflun og útgáfu. Lagði hún þar fram
ómældan tíma, þekkingu og jafnvel
fjárhagslegan stuðning til að af út-
gáfunni gæti orðið.
Með Elínborgu Jónsdóttur er
gengin vönduð sæmdarkona sem
hafði áhrif á lífsviðhorf okkar eins og
svo margra annarra. Hún var eft-
irminnilegur persónuleiki sem við
erum þakklátir fyrir að hafa notið
samvista við.
Aðstandendum Elínborgar send-
um við innilegustu samúðarkveðjur.
Ingibergur Guðmundsson,
Magnús B. Jónsson, Ólafur
Bernódusson.
Undir fríðum og tignum fjöllum
Vatnsdalsins fæddist Elínborg Jóns-
dóttir. Hún hleypti ung heimdrag-
anum og kom norður, ekki bara með
kennaraprófið sitt heldur einnig
kennslureynslu frá einum elsta skóla
landsins, á Eyrarbakka. Þar kenndi
Elínborg einn vetur og hittist svo á
að þar voru meðal nemenda hennar
Haukur Guðlaugsson söngmálastjóri
og Jón Ingi Sigurmundsson söng-
stjóri.
Elínborg var ekki orðin hálfþrítug
þegar hún hóf kennslu á Skaga-
strönd 1945 og kenndi þar æ síðan.
Hús sitt reisti hún þar og nefndi
Röðulfell, nafn sem kallaðist nett-
lega á við Spákonufell, stórbýlið
forna við rætur fjallsins, sem rís yfir
Húnaflóann sjálfan, byggðir Skag-
ans og fiskiþorpið á Skagaströnd.
Elínborg var einbirni móður sinn-
ar en átti þrjár hálfsystur frá fyrra
hjónabandi föður síns og Þorstein
fóstbróður sinn minntist hún oft á.
Halldóra móðir hennar hélt heimili
með dóttur sinni á Skagaströnd og
fyrst kom ég á heimili mæðgnanna í
fylgd kennarans Þorbjargar Berg-
þórsdóttur á Blönduósi og manns
hennar Jónasar Tryggvasonar. Ég
var ekill þeirra góðu hjóna, varð því
kvöldgestur mæðgnanna í Röðulfelli
og þannig hófust kynni okkar Elín-
borgar fyrir meira en aldarfjórð-
ungi.
Svo liðu einhver ár og haustið
1980 varð ég tónlistarkennari á
Skagaströnd í eitt ár undir þaki og í
skjóli Elínborgar. Þetta ár kynntist
ég fórnfúsu starfi kennarans og upp-
alandans Elínborgar sem fór klukk-
an átta niður í skóla að kenna og
starfaði með einum eða öðrum hætti
við fræðslu- og menningarstörf það
sem eftir lifði dags. Nýir kennarar á
staðnum áttu vís kvöld- eða síðdeg-
isboð hjá Elínborgu, seinfærir nem-
endur komu heim í Röðulfell eftir
skóla að stauta nokkra stafi til við-
bótar þeim sem lesnir voru á skóla-
bekknum og smökkuðu í leiðinni
smákökur Elínborgar.
Sagnir, bækur, höfundar, kennar-
ar, fjöll og blámi Flóans, þessi gátu
verið viðfangsefni í samtölum þess-
arar traustu, hæglátu og trúföstu
konu. Hún var maður róttækra skoð-
ana og hvikaði lítt frá þeim. Hún
naut þess þegar upp hófst skemmti-
tal og hafði af ýmsu að miðla þegar
rifjuð voru upp forn minni.
Útsýni frá litla eldhúsglugganum
á efri hæðinni var fagurt og frá þeim
sjónarhóli spratt mörg umræðan
sem teygðist m.k. yfir á Strandafjöll-
in. Handan þeirra lá Dýrafjörðurinn
þar sem móðir hennar var uppfædd.
Héraðssagan naut þrautseigju og
þekkingar Elínborgar þegar hún
kom áleiðis útgáfu á austur-hún-
vetnskum ættum í fjórum glæsileg-
um bindum. Hún var formaður sögu-
félagsins um árabil. Hún vandaði
málfar sitt, gætti þess að ganga á
einskis hlut og skipaði vel sæti sitt í
samfélagi Húnvetninga. Um slíka
konu geymast aðeins góðar minning-
ar.
Ingi Heiðmar Jónsson.
Kveðja frá Höfðaskóla
Með þessum fáu línum vil ég
þakka Elínborgu Jónsdóttur óeigin-
gjarnt starf hennar við Höfðaskóla í
áratugi. Framlag hennar lagði að
mörgu leyti grunninn að því starfi
sem unnið er við skólann um þessar
mundir.
Aðstandendum sendi ég hugheilar
samúðarkveðjur.
Hildur Ingólfsdóttir skólastjóri.
Elínborg Margrét
Jónsdóttir
✝ Sigurður Frið-geir Helgason
fæddist í Súðavík
20. nóvember 1917.
Hann lést á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á
Ísafirði 8. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Helgi Jón Jónsson
verkamaður og
skáld í Súðavík, f.
23. júní 1880, d. 21.
febrúar 1959 og
Pálína Sigurð-
ardóttir verkakona
og húsmóðir þar, f. 23. september
1889, d. 6. september 1967. Systk-
ini Sigurðar eru: Símon, f. 28. apr-
Rannveig Benediktsdóttir. Börn
Sigurðar og Sesselju eru: 1) Frið-
rik, f. 30. maí 1945, maki Sigríður
María Gunnarsdóttir. Börn þeirra
eru Helga Kristín, Gunnar Hólm
og Sigurður Friðgeir. 2) Rannveig
Þuríður, f. 28. september 1947,
maki Hólmgeir Hreggviðsson.
Dætur þeirra eru Sigrún, Bára og
Hrafnhildur. 3) Páll Helgi f. 28.
október 1957, d. 3. júní 1960. 4)
Pálína, f. 10. maí 1961, maki Guðni
Geirsson. Börn þeirra eru Geir,
Garðar og Helga.
Sigurður ólst upp í Súðavík,
gekk þar í skóla og sótti sjóinn frá
fermingaraldri. Lauk svo vél-
stjóraprófi frá Ísafirði 1944 og
stundaði sjómennsku bæði hjá öðr-
um og á sínum eigin bátum, þar til
hann slasaðist við þau störf og
varð að hætta. Eftir það vann
hann á Vörubílastöðinni.
Sigurður verður jarðsunginn
frá Ísafjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 11.
íl 1909, d. 16. febrúar
1988, Soffía, f. 28.
nóvember 1910, d. 2.
janúar 1986, Snorri,
f. 1912, d. 1914, Frið-
rikka, f. 1913, d.
1914, Friðrik, f. 1915,
d. 1942, Guðmunda,
f. 15. jan. 1921, Anna,
f. 29. ágúst 1929, d.
15 júlí 2001 og Heið-
rún, f. 7. maí 1931, d.
24 júní 1997.
Hinn 28. maí 1944
gekk Sigurður að
eiga Sesselju Olgeirs-
dóttur, f. 16. janúar 1922, d. 21.
janúar 2006. Foreldrar hennar
voru Olgeir Gunnar Jónsson og
Elsku pabbi, það kom margt upp í
hugann þegar við fjölskyldan sett-
umst niður til að rifja upp minn-
ingar um þig og ekki annað hægt en
að hugsa til baka með bros á vör.
Þú fylgdist alltaf vel með því sem
við vorum að gera og studdir okkur
í því sem við tókum okkur fyrir
hendur. Það var gott að treysta á
þig og fá upplýsingar um nánast
hvað sem var, því að þú varst með
mikið af upplýsingum á hreinu. Við
gátum alltaf treyst á þig þegar við
vorum að ferðast, um upplýsingar
um færð og veður. Þú varst hrein-
skilinn, ákveðinn og með þín mál á
hreinu eins og endurspeglaðist í
verkum þínum í gegnum lífið en
einnig gastu komið fólki oft á óvart
með stríðni og beinskeyttri kímni-
gáfu.
Þegar þú starfaðir sem vélstjóri
var umtalað hvað það var alltaf
snyrtilegt í kringum þig, en snyrti-
mennska einkenndi þig, hvort sem
það var vélarrúmið, bíllinn eða aðrir
hlutir í kringum þig.
Þú hefðir orðið níræður á þessu
ári og þú varst mjög skýr fram á
síðasta dag, reiknaðir í huganum
eins og þú gerðir svo vel á yngri ár-
um. Þrátt fyrir háan aldur var hægt
að ræða við þig um heims- og þjóð-
málin, en pólitík var eitt af því sem
þér þótti skemmtilegt að ræða og
hafðir þú ákveðnar skoðanir á þeim
málum. Þú hafðir oft kveikt á sjón-
varpinu, fylgdist vel með Schumac-
her í formúlunni og Liverpool í bolt-
anum en þrátt fyrir að rauði liturinn
hefði einkennt þig í íþróttum þá var
það sterkur blár litur sem ein-
kenndi þig í pólitíkinni.
Minningarnar um þig munu ávallt
lifa í hugum fjölskyldu þinnar.
Þinn sonur
Friðrik, tengdadóttir, barna-
börn og barnabarnabörn.
Sigurður Friðgeir
Helgason