Morgunblaðið - 18.01.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 2007 13
FRÉTTIR
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
BRÁÐAVÁRKERFI vegna jarð-
skjálfta er nú í þróun hér á landi,
að sögn Ragnars Stefánssonar,
jarðskjálftafræðings og prófessors í
jarðvárfræðum við Háskólann á
Akureyri. Viðvörunarkerfið byggist
á fjölþættum rannsóknum sem
stundaðar hafa verið hér á landi.
Þar er safnað saman upplýsingum
m.a. frá jarðskjálftamælingum,
landmælingum og þenslumæl-
ingum. Ragnar segir að kerfið lúti
meira að því að nýta niðurstöður
rannsókna en að rannsóknunum
sjálfum.
„Við byrjum á að finna hvar lík-
legt er að jarðskjálfti verði. Síðan
einbeitum við okkur að staðnum
með rannsóknum ýmiss konar, líkt
og við gerðum á Suðurlandi þegar
við sögðum fyrir báða stóru skjálft-
ana með tíu ára fyrirvara. Mæl-
ingar sem við nýtum til viðvarana
eru margvíslegar, en hver um sig
sýnir mjög óljósa vísbendingu.“
Erlend fréttastofa, AHN, greindi
frá því nýlega að vísindamenn
hefðu þróað nýjar aðferðir til að
segja fyrir jarðskjálfta. Sagt var að
þær byggist m.a. á jarðskjálfta-
rannsóknum hér á landi. Sænski
jarðskjálftafræðingurinn Ragnar
Slunga, sem leiðir verkefnið fyrir
hönd rannsóknastofnunar sænska
hersins, segir að samkvæmt
reynslu frá Íslandi megi segja fyrir
möguleg upptök jarðskjálfta, jafn-
vel með löngum fyrirvara. Í frétt-
inni er m.a. greint frá því að vökt-
un smáskjálfta sé mikilvægur
þáttur í því að segja fyrir stærri
skjálfta.
Mikilvægar íslenskar
rannsóknir
Ragnar Stefánsson hefur leitt
fjölþjóðlegar rannsóknir um jarð-
skjálftaspár hér á landi í um tutt-
ugu ár. „Það hafa sex til átta Evr-
ópuþjóðir verið með í þessu
verkefni og Ragnar Slunga hefur
verið með frá upphafi,“ sagði Ragn-
ar. „Við höfum verið að þróa að-
ferðir til að spá um jarðskjálfta
með þeirri nákvæmni sem möguleg
er. Ragnar Slunga hefur mest unn-
ið að rannsóknum á mjög litlum
jarðskjálftum, sem eru mjög mik-
ilvægir í verkefninu. Starf hans
hefur verið mikilvægt frumherja-
starf á sviði smáskjálftarannsókna.
Niðurstöður hans eru á meðal þess
mikilvægasta sem komið hefur út
úr rannsóknarverkefninu í heild
sinni.“ Ragnar nefndi að hinn
sænski nafni hans Slunga hafi einn-
ig verið tímabundið prófessor við
Háskólann í Uppsölum, kostaður af
fjármagni rannsóknarverkefnanna
okkar.
Viðvaranir um jarðskjálfta eru
byggðar á mörgum þáttum og mjög
nákvæmu eftirliti. Ragnar sagði að
í svonefndu bráðaváreftirliti væru
teknar til greina allar þekktar vís-
bendingar um að jarðskjálfti kynni
að vera að nálgast. Með þessum að-
ferðum væri leitast við að finna lík-
leg upptök stórs skjálfta, mögulega
stærð hans og hvenær hans væri
helst að vænta.
Nýlega var auglýst staða jarð-
skjálftafræðings á Veðurstofu Ís-
lands til að vinna við yfirstandandi
rannsóknaverkefni í jarðskjálfta-
fræði. Samkvæmt auglýsingu mun
starfið „einkum felast í vinnu við
þróun og aðlögun hugbúnaðar til
jarðskjálftaviðvarana og úrvinnslu
á fyrstu mínútum eftir stór-
skjálfta.“ Það mun einnig tengjast
vinnu við önnur verkefni, eins og
Transfer-verkefnið sem snýr að
undirbúningi þróunar tsunami-
viðvörunarkerfis fyrir Evrópu og
Volume-verkefnisins sem fæst við
rannsóknir á kvikuhreyfingum í
eldfjöllum.
Ragnar sagði að um væri að
ræða ný verkefni sem vörðuðu
mjög viðbrögð við jarðskjálftum, og
væru mjög tengd bráðavárverkefn-
inu. „Hér á landi hefur orðið mikil
framþróun í tækni og á vísindasvið-
inu út frá jarðskjálftaspárverkefn-
unum. Við getum gert miklu meira
en áður og sárvantar mannskap til
að vinna í þessum málum. Þessi
nýja staða er kær viðbót við rann-
sóknar- og þróunarstarf okkar,“
sagði Ragnar.
Bráðavárkerfi vegna
jarðskjálfta í þróun
Innlendir og erlendir
vísindamenn hér á
landi hafa unnið að þró-
un aðferða til að segja
fyrir um mögulega
jarðskjálfta, hvar og
hvenær þeirra sé von.
Morgunblaðið/Kristinn
Viðvörun Vöktun jarðskjálfta, ekki síst smáskjálftahreyfinga, er mikilvægur þáttur í viðvörunarkerfinu. Rann-
sóknir á því sviði hér á landi hafa reynst mjög mikilvægar í þróun kerfisins. Mikil framþróun hefur orðið í tækni.
Í HNOTSKURN
»Í viðvörunarkerfi vegnajarðskjálfta er safnað upp-
lýsingum m.a. frá jarð-
skjálftamælingum, landmæl-
ingum og þenslumælingum.
»Samkvæmt hérlendrireynslu má segja fyrir um
möguleg upptök jarðskjálfta,
jafnvel með löngum fyrirvara.
»Hér á landi hefur orðiðmikil framþróun í tækni
og á vísindasviðinu út frá jarð-
skjálftaspárverkefnunum.
FRAMBOÐSHÓPUR aldraðra mun
á fundi sínum í dag að öllum líkindum
taka fyrir samþykkt átakshóps ör-
yrkja um sameig-
inlegt framboð til
Alþingiskosninga
í vor. Átakshóp-
urinn samþykkti
á 40–50 manna
fundi á þriðjudag,
með yfirgnæfandi
meirihluta at-
kvæða, að hefja
viðræður við
framboðshóp
aldraðra og segir Arnþór Helgason,
sem mun leiða viðræðurnar, að m.a.
hafi komið fram á fundinum að menn
væru orðnir langþreyttir á að berjast
fyrir málum innan stjórnmálaflokka,
sem hafi litlum árangri skilað.
„Athuganir fræðimanna eins og
Stefáns Ólafssonar og Hörpu Njáls
hafa sýnt svo ekki verður um villst að
undir núverandi stjórn hefur al-
mannatryggingakerfið verið eyði-
lagt, kostnaðarhlutdeild öryrkja og
aldraðra, s.s. vegna lyfja, stórhækk-
að og fólk er farið að greiða skatta af
lágum bótum sem það gerði ekki áð-
ur. Það er því mun fleira sem sam-
einar aldraða og öryrkja í sameig-
inlegu framboði en það sem
hugsanlega getur skilið þá að.“
Vilji til
framboðs
Arnþór Helgason
Barátta innan flokka
litlum árangri skilað
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt karlmann í fjögurra
mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir
að borða á veitingahúsi fyrir 10 þús-
und kr. og stinga síðan af. Maðurinn
var einnig dæmdur til að greiða veit-
ingastaðnum upphæðina.
Ákærði á nokkurn sakaferil að
baki og rauf hann skilorðsdóm með
brotinu. Hann lýsti því fyrir dómi að
hann hefði algerlega snúið við
blaðinu, farið í vímuefnameðferð og
væri nú í eftirmeðferð.
Ingveldur Einarsdóttir héraðs-
dómari dæmdi málið.
Stakk af frá
reikningnum
♦♦♦
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
„HEYRÐU, ég held ég fari bara að
hífa. Ég er kominn með skammtinn,
150 til 200 tonn. Við frystum um 100
tonn á sólarhring og meðan verið er
að frysta getur maður litið eitthvað í
kringum sig. Það mætti vera meira
að sjá hérna. Þetta er engin mok-
veiði, bara nudd,“ sagði Guðmundur
Huginn Guðmundsson, skipstjóri á
Hugin VE, þegar Verið náði tali af
honum á loðnu miðunum í gær.
Verðið á milli 50 og 60 krónur
Þeir voru þá nýkomnir á miðin eft-
ir að hafa landað 500 tonnum af
frystri loðnu í Neskaupstað. Loðnan
er nú fryst fyrir markaðinn í Rúss-
landi og ekki liggur enn fyrir hvert
verðið á henni er, en það fer reyndar
eftir stærð. Guðmundur Huginn
taldi að verðið gæti verið á bilinu 50
til 60 krónur, sem þýddi að fyrsti túr-
inn hefði gefið 25 milljónir. „En mað-
ur veit aldrei og oftast verður maður
fyrir vonbrigðum, þegar verðið kem-
ur.. Það er hins vegar ljóst að það er
mikil eftirspurn eftir loðnunni núna,
enda engin loðna á markaðnum fyrr
en nú. Ég er því að vona að þetta fari
fljótlega,“ segir hann.
Skipin voru í gær að veiðum um 45
mílur norðaustur af Langanesi og
voru 12 íslenzk skip þar þá. Eitt
grænlenzk skip hefur verið á mið-
unum og von er á norsku skipunum
fljótlega. Rannsóknaskipið Árni
Friðriksson var einnig á miðunum í
gær. Um borð er verið að rannsaka
áhrif trollveiða á loðnuna, einkum
svo kallað smug.
Bræluskítur mest allan tímann
Guðmundur Huginn sagði að það
hefði verið bræluskítur mest allan
tímann síðan veiðarnar hófust. Nú
væri kaldafýla en hann ætti svo að
hvessa aftur með kvöldinu. Það hefði
því lítið verið um það að hægt væri
að leita eitthvað að ráði. Það væri
bara lítill friður út af veðri. „Bátarnir
eru að nudda svona á þessu, eru að fá
150 til 200 tonn eftir þriggja til fimm
tíma tog. Það þykir ekkert sérstakt,
en er allt í lagi fyrir okkur sem erum
að frysta.
Svo var einhver áta að koma í
þetta og þá er ekkert hægt að frysta.
Menn fara sér bara hægar ef svo er.
Menn eru ekkert eyða þessu í
bræðslu þótt verðið sé líka hátt þar.
Þeir sem hafa verið að fara með
loðnuna í land eru að landa í vinnslu
þar. Vinnslan stoppar svo bara
bátana sína meðan átan er í
loðnunni, en það tekur einhverja
daga fyrir hana að hreinsa sig,“ segir
Guðmundur Huginn.
Norðmenn fá að
veiða 21.225 tonn
Samhliða reglugerð um loðnuveið-
ar íslenzkra skipa á vetrarvertíð
2007 hefur sjávarútvegsráðuneytið,
með reglugerð nr. 13/2007, heimilað
erlendum skipum loðnuveiðar í ís-
lenzkri lögsögu. Norskum skipum er
heimilað að veiða alls 21.225 tonn en
mest mega 25 skip stunda veiðarnar
í einu og veiða skal á svæði fyrir
norðan 64°30’N. Veiðitímabili
norskra skipa lýkur 15. febrúar.
Færeyskum skipum er heimilað að
veiða alls 9.000 tonn og mest mega
10 skip stunda veiðarnar í einu.
Grænlenzk skip mega veiða alls
5.940 tonn. Veiðitímabili færeyskra
og grænlenzkra skipa lýkur 30. apríl.
Erlendum skipum eru einungis
heimilar loðnuveiðar með nót.
Landaði loðnu fyrir
um 25 milljónir króna
Veiðar Loðnan fryst um borð í Hugin VE. Sigurbjörn Árnason vinnslustjóri
tekur prufu af framleiðslunni. Loðnan er seld á markaðinn í Rússlandi.
Tólf skip á miðunum norðaustur úr Langanesi í gær í kaldafýlu
ÚR VERINU