Morgunblaðið - 18.01.2007, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FRJÁLSLYNDIR Á VEGAMÓTUM
Frjálslyndi flokkurinn er ávegamótum. Verulegar líkureru á, að framtíð hans ráðist á
landsfundi flokksins eftir rúma viku.
Þar munu takast á tvær fylkingar.
Önnur er undir forystu Margrétar
Sverrisdóttur, sem hefur starfað að
málefnum flokksins frá stofnun hans.
Hin á vegum forystusveitar flokks-
ins, Guðjóns Arnar Kristjánssonar og
Magnúsar Þórs Hafsteinssonar.
Margrét Sverrisdóttir tilkynnti í
fyrrakvöld, að hún myndi bjóða sig
fram til varaformennsku í flokknum á
landsfundinum. Í gær skýrði Guðjón
Arnar formaður flokksins frá því, að
hann myndi styðja Magnús Þór til
áframhaldandi varaformennsku. Við
þau tíðindi lýsti Margrét Sverrisdótt-
ir því yfir, að hún myndi þá íhuga
framboð til formennsku enda hefði
sáttaviðleitni hennar verið hafnað.
Víglínurnar á landsfundinum eru
skýrar. Staðan innan Frjálslynda
flokksins er bæði áhugaverð og
spennandi. Margrét Sverrisdóttir er
augljóslega í hópi efnilegustu stjórn-
málamanna sinnar kynslóðar og það
hefur verið ljóst í allmörg ár, að hún
myndi láta að sér kveða á vettvangi
stjórnmálanna. Það er óvenjulegt ef
ekki einsdæmi að kona rísi upp í
stjórnmálaflokki og skori karlaveldið
á hólm eins og Margrét Sverrisdóttir
hefur nú gert.
Styrkur Margrétar í þessum átök-
um er sá, að hún hefur starfað að mál-
efnum Frjálslynda flokksins frá
stofnun hans og hefur verið í sterkum
tengslum við almenna flokksmenn
auk augljósra leiðtogahæfileika. Hún
nýtur trausts.
Frjálslyndi flokkurinn nýtur tölu-
verðs fylgis í skoðanakönnunum, þótt
skiptar skoðanir séu um tilurð þess.
Hins vegar er alveg ljóst, að sam-
staða innan flokksins er forsendan
fyrir því, að hann geti nýtt sér þá
stöðu. Þess vegna hefði verið skyn-
samlegt fyrir forystumenn flokksins
að ná sáttum við Margréti eftir átök
síðustu mánaða.
Þeir hafa kosið að fara aðra leið,
sem getur orðið til þess, að þeir
klúðri þeim möguleikum, sem flokk-
urinn hefði hugsanlega haft í kosn-
ingunum í vor.
Frjálslyndi flokkurinn varð til sem
klofningsbrot út úr Sjálfstæðis-
flokknum. Stuðningur við flokkinn
kemur fyrst og fremst frá kjósend-
um, sem Sjálfstæðisflokkurinn ætti
ella að ná til. Ef uppgjör innan
Frjálslynda flokksins, sem nú stefnir
í, leiðir til klofnings innan flokksins
er augljóst, að hann á ekki framtíð
fyrir sér. Af þessum sökum hefði ver-
ið hyggilegra fyrir Guðjón Arnar að
leita sátta frekar en að láta sverfa til
stáls.
Það er ekki mikið af framtíðarleið-
togum á vettvangi stjórnmálaflok-
anna. Þó er einn og einn að finna í öll-
um flokkum. Í Frjálslynda flokknum
er það þessi galvaska unga kona. Hún
á margra kosta völ en Frjálslyndi
flokkurinn hefur greinilega átt hug
hennar allan.
ÓÖLDIN Í ÍRAK
Tilkynnt var um lát tveggja banda-rískra hermanna í Írak í gær.
Annar féll á mánudag og hinn í gær.
Samkvæmt því hefur nú 3.021 banda-
rískur hermaður fallið í Írak frá því að
ráðist var inn í landið í mars 2003. Í
Morgunblaðinu í gær var greint frá
nýrri skýrslu frá Sameinuðu þjóðun-
um þar sem kemur fram að rúmlega
34 þúsund óbreyttir borgarar hafi
týnt lífi í ofbeldinu í Írak árið 2006 og
margir hafi verið pyntaðir áður en
þeir voru myrtir. Reyndar er erfitt að
ná saman áreiðanlegum upplýsingum
um mannfall í landinu vegna að-
stæðna þar og er talið að líklega hafi
það verið enn meira. Þó er þetta þre-
falt hærri tala, en írösk stjórnvöld
hafa gefið upp um fall óbreyttra borg-
ara. Verst er ofbeldið í höfuðborginni,
Bagdad, sem í raun er löglaus borg og
algengt er að þar finnist tugir líka,
sem mörg eru hrikalega útleikin eftir
pyntingar.
Að auki liggur nú straumur al-
mennings frá Írak. Hundruð þúsunda
hafa flúið land, um hálf milljón manna
hefur verið hrakin að heiman, þar af
40 þúsund í Bagdad þar sem sjítar
hreinsa nú tiltekin hverfi með því að
flæma súnníta brott úr þeim.
Augljóst er að Bandaríkjamenn
hafa enga stjórn á atburðum í Írak og
ekki er að sjá að neinar forsendur séu
fyrir því að þeir geti snúið atburða-
rásinni í landinu sér í hag. Í liðinni
viku flutti George W. Bush forseti
ræðu um framtíðaráætlanir í landinu.
Þessarar ræðu hafði verið beðið með
nokkurri eftirvæntingu. Nokkru áður
hafði nefnd undir stjórn James Bak-
er, sem var utanríkisráðherra í stjórn
föður núverandi forseta, skilað
skýrslu um ástandið í landinu og þá
kosti, sem bandarísk stjórnvöld hefðu
í Írak. Í skýrslunni var ástandið í Írak
ekki fegrað. Bush tilkynnti að hann
hygðist senda rúmlega 20 þúsund her-
menn til Íraks. Þetta er að minnsta
kosti tíu þúsund hermönnum færra en
þeir, sem enn hafa trú á að Banda-
ríkjamönnum gæti tekist ætlunar-
verk sitt í Írak, telja að þurfi til að
hafa áhrif á ástandið.
Bandaríkjamenn bera ábyrgð á
ástandinu í Írak og þess vegna hlýtur
það að vera Bush og samstarfsmönn-
um hans ofarlega í huga að þeir geti
ekki gengið frá hálfkláruðu verki. Það
væri hrikalegt ef brottför Banda-
ríkjamanna leiddi til þess að út bryt-
ust enn meiri blóðsúthellingar. Ýmsir
eru hins vegar þeirrar hyggju að vera
Bandaríkjamanna geri illt vera og
brottför þeirra myndi verða til þess
að bæta ástandið. Enginn vafi leikur á
því að Bandaríkjamenn ráða ekki við
verkefnið. Þeir geta ekki tryggt al-
menningi lágmarksöryggi. Fall rúm-
lega 30 þúsund óbreyttra borgara ber
því glöggt vitni að í Írak ríkir borg-
arastyrjöld. Stefna George Bush í
Írak nýtur ekki stuðnings heima fyr-
ir. Hún nýtur ekki stuðnings í Írak.
Forsetinn getur ekki einu sinni verið
viss um stuðning kjörinna stjórnvalda
í Írak við markmið sín. Ekkert bendir
til þess að ofbeldinu muni linna í bráð.
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Undirbúningur að nýjumHvalfjarðargöngum erekki langt á veg kominnen samkvæmt upplýs-
ingum frá Vegagerðinni þykir líkleg-
ast að hin nýju göng muni liggja innar
í firðinum en núverandi göng og er
framkvæmdatími áætlaður um 2½ ár.
Spölur ehf. hyggst safna fyrir hluta af
kostnaðinum við göngin með því að
lækka ekki veggjald um núverandi
göng eins og svigrúm hefði annars
verið til.
Rétt er að taka fram að enn hefur
ekkert verið ákveðið um hvenær
framkvæmdir hefjast en verði Gísla
Gíslasyni, stjórnarformanni Spalar,
að ósk sinni verður byrjað að grafa
árið 2009 og ný göng tekin í notkun
árið 2011 eða 2012. „Alls ekki seinna,“
sagði hann í samtali við Morg-
unblaðið.
Umferðin fram úr áætlunum
Hvalfjarðargöng voru tekin í notk-
un sumarið 1998 og þó að sumir hefðu
þá þegar haft á orði að forsendur
væru fyrir því að grafa önnur göng
við hliðina, hefur væntanlega fáa órað
fyrir að það myndi gerast svo
snemma, eða hugsanlega 13–14 árum
eftir að göngin voru opnuð. Ljóst er
að umferðin hefur aukist mun hraðar
en menn gerðu ráð fyrir og nægir að
benda á að í apríl í fyrra fór 10 millj-
ónasti bíllinn um göngin, heilum ára-
tug fyrr en ráð var fyrir gert. Það er
einnig athyglisvert að meðalumferð á
sólarhring (svonefnd ársdagsumferð)
er að nálgast 5.100 bíla og er þar með
komin upp fyrir þá 5.000 bíla há-
marksumferð sem gefin var upp í
þeim norsku stöðlum sem voru í gildi
og miðað var við þegar göngin voru
tekin í notkun, skv. upplýsingum frá
Speli. Umræddum stöðlum var seinna
breytt og er nú miðað við 7.500 bíla
hámarksumferð.
Auðvitað er ljóst að umferð um
göngin einstaka daga og vikur er
margfalt meiri en meðalumferðin seg-
ir til um og telur Gísli raunar hæpið
að meðalumferð á sólarhring geti með
góðu móti orðið meiri en 6.000 bílar á
sólarhring.
Vegur og göng tvöfölduð
Gísli og Spölur hafa um nokkra hríð
þrýst á að undirbúningi að tvöföldun
Hvalfjarðarganga verði hraðað og í
vetur fól Sturla Böðvarsson sam-
gönguráðherra Vegagerðinni að taka
upp viðræður við fyrirtækið. Þeim
viðræðum lauk 9. janúar sl. með sam-
komulagi „um niðurstöður viðræðna“.
Í samkomulaginu kemur m.a. fram
að Vegagerðin og Spölur lögðu til
grundvallar að Vesturlandsvegur yrði
tvöfaldaður frá Kollafirði að Hval-
fjarðargöngum, göngin yrðu tvöföld-
uð og verðgildi þess veggjalds sem
innheimt er í Hvalfjarðargöngum
héldist í megindráttum óbreytt frá því
sem það verður vorið 2007, eftir að
virðisaukaskattur lækk
7%. Jafnframt varð að s
að Spölur greiddi Vegag
baka 150 milljóna króna
Vegagerðin leggi sjálf fr
ónir til að vinna að undir
gerð ganganna og tvöfö
urlandsvegar.
Rukkað til 2018
Hvalfjarðargöng eru
göngin á landinu þar sem
veggjalds og undanfarin
margir lýst þeirri skoðu
væri að lækka gjaldið eð
jafnvel alveg niður. Mið
komulag Spalar og Veg
er á hinn bóginn ljóst að
af þessu, fyrir utan þá læ
hlýst af lækkun virðisau
Gísli Gíslason, stjórna
Spalar, sagði að miðað v
veggjald og að umferð h
aukast hefði Spölur svig
lækka veggjaldið um 15
fram þá lækkun sem ver
isaukaskattinum í vor. E
segja að fyrirtækið gæt
borga af lánum árið 201
þar sem lánasamningar
fyrir að afborgunum lyk
væri það ekki raunhæfu
spurður hversu miklum
Speli myndi takast að sa
um hætti sagði Gísli að þ
ljóst en upphæðin færi e
hversu mikil umferð yrð
Spölur safnar upp
því að lækka ekki
Ný göng yrðu væntanlega innar í Hvalfirði og áætlað e
Önnur göng Umferð um Hvalfjarðargöng hefur aukist mun hraðar en ráð var fyrir gert. Til þess að an
Fréttaskýring | Í við-
ræðum Vegagerð-
arinnar og Spalar var
komist að þeirri nið-
urstöðu að Spölur lækk-
aði ekki veggjaldið til
2018 eins og svigrúm er
til heldur mun verða
safnað upp í ný göng.
5163'"

$+ $ #$ +%% +"# +""$ + ! +""
!!( !(  ( #( !( !(
(


$% 

)
"  &     !
" ! 2"
% 
$ ""