Morgunblaðið - 28.03.2007, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 28. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
minnkaði hún þegar í ljós kom að
8,9 milljónir manna höfðu fylgst
með honum, 300.000 fleiri en horfðu
á Sarkozy. Áhorfið hafði þar með
fest sig í sessi sem mælikvarði á ár-
angur.
Með „venjulegu fólki“
Tveir þættir helgaðir stjórn-
málum, sem franska ríkissjónvarpið
miðlar nú í beinni útsendingu, hafa
mælst afar vel fyrir. Þar ræðir ann-
ars vegar um þáttinn „Þér eruð
dómarinn“ (fr. „A vous de Juger“)
og „Ég er með spurningu fyrir yður
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
MÖRGUM þykir þróunin yfir-
gengileg og lítt sæmandi slíkri
menningarþjóð. Aðrir, og þeir eru
ábyggilega mun fleiri, telja sjón-
varpsvæðingu stjórnmálanna óhjá-
kvæmilega og þátttöku almennings í
þáttum þeim helguðum eðlilegan lið
í framþróun lýðræðisins. Ekki er
um það deilt að sjónvarpið hefur
aldrei áður gegnt svo mikilvægu
hlutverki í kosningum í Frakklandi.
En ýmsum sýnist sem ímyndir hafi
leyst inntak af hólmi í baráttunni,
sem nú fer fram vegna forsetakosn-
inganna í næsta mánuði.
Umræða um „ameríkaníseringu“
stjórnmálanna varð nokkuð áber-
andi í aðdraganda kosninganna,
einkum þegar stjórnmálamenn á
vinstri vængnum hófu baráttu um
að hljóta útnefningu sem forseta-
frambjóðandi Sósíalistaflokksins.
Frambjóðendur háðu sjónvarps-
kappræður og svöruðu spurningum
flokksfélaga. Þetta var nýlunda og
urðu margir til þess að andmæla
þessu fyrirkomulagi og hafa það til
marks um aukin bandarísk áhrif í
frönskum stjórnmálum.
Ségolène Royal varð hlutskörpust
innan Sósíalistaflokksins. Hún þótti
nýta Netið með hugvitsamlegum
hætti en mestu skipti trúlega fram-
ganga hennar í sjónvarpi. Rétt er
það, henni tókst vissulega misjafn-
lega upp á þeim vettvangi en fram-
boð hennar náði flugi á ný síðla í
febrúarmánuði þegar tæpar níu
milljónir manna fylgdust með sjón-
varpsþætti þar sem hún svaraði
spurningum valinna áhorfenda.
Helsti keppninautur hennar, hægri
maðurinn Nicolas Sarkozy, hafði
hálfum mánuði fyrr komið fram í
sama þætti. Mikil gleði ríkti í her-
búðum Royal eftir þáttinn og ekki
(fr. „J’ai une question à vous pos-
er“). Í þáttum þessum leysir „venju-
legt fólk“ spyrla og fréttamenn af
hólmi.
Beinar útsendingar frá slíkum
borgarafundum með forseta-
frambjóðendum hafa reynst afar
vinsæl nýlunda í Frakklandi. Marg-
ir lofa þessa nýbreytni, telja hana
lið í þróun hins virka og beina lýð-
ræðis. Hið pólitíska vald eigi enda
uppruna sinn hjá lýðnum í landinu
og því sé bæði sjálfsagt og eðlilegt
að þeir sem leiti eftir umboði al-
mennings svari spurningum fólksins
beint og milliliðalaust. Sjálf er Ségo-
lène Royal boðberi „umræðustjórn-
mála“ og „þátttöku-lýðræðis“ og
hefur einkum nýtt Netið í því skyni
að raungera þessi hugðarefni sín.
Aðrir frambjóðendur hafa og nýtt
Netið til að stofna til „samfélags“
með kjósendum og því er haldið
fram í fullri alvöru að þeir svari
sjálfum spurningum þeim og erind-
um sem berast.
Aðrir telja „sjónvarpsspuna“ og
ímyndarsköpun á góðri leið með að
svipta kosningarnar öllu inntaki.
Miðjumaðurinn François Bayrou
hefur gagnrýnt keppinauta sína
harðlega fyrir yfirborðsmennsku og
segir stjórnmálin hafa snúist upp í
sjónarspil. Almenningur sjái í gegn-
um skrumið og tilbúninginn.
Borgarafundirnir sæta einkum
gagnrýni fyrir að skila einfaldlega
ekki tilætluðum árangri. Spyrj-
endur, sem valdir eru fyrirfram,
beini um of athygli sinni að málum
sem séu þeim hjartfólgin og snerti
jafnvel persónulega hagsmuni við-
komandi t.a.m. bætur, eftirlaun og
þátttöku ríkisins í kostnaði vegna
gleraugnakaupa. Fyrir vikið fari lít-
ið fyrir djúpum umræðum um utan-
ríkismál eða stöðu ríkissjóðs svo
dæmi séu tekin. Að auki sé það svo,
að skólaðir stjórnmálamenn geti
auðveldlega stjórnað umræðunni í
slíkum þáttum. „Venjulegt fólk“ hafi
lítið að gera í pólitíska atvinnumenn.
Ömurlegt sjónvarpsefni
Á móti er bent á að mjög mörgum
þyki hefðbundin umfjöllun um
stjórnmál ömurlegt sjónvarpsefni.
Hið viðtekna umræðuform í sjón-
varpi þar sem spyrill sé einhvers
konar „fulltrúi almennings“ sé
staðnað og fallið til að tryggja við-
gang valdastéttarinnar. Vissulega
hafi afar formlegar lokakappræður
frambjóðenda á stundum reynst
minnisstæðar en aðrir tímar ríki nú.
Þætti franska ríkissjónvarpsins
geta áhugamenn nálgast á Netinu
(fljótlegast er að slá frönsk heiti
þeirra inn í leitarforrit). Vart verður
um þá sagt að hjarðmennskan sé yf-
irgengileg og ekki verður annað séð
en ný nálgun hafi skilað tilætluðum
árangri. Talsmenn sjónvarpsstöðva
segja áhorfstölur taka af allan vafa
um að þessi nýbreytni falli Frökk-
um vel í geð. Borgarafundir þeirra
Sarkozy og Royal hafi t.a.m. slegið
tíu ára gamalt áhorfsmet. Áhuginn
sýni að lýðræðið sé við góða heilsu.
Óþjóðleg sjónvarpsvæðing stjórnmála?
Borgarafundir forsetaframbjóðenda eru afar vinsælt sjónvarpsefni í Frakklandi nú um stundir
Reuters
Ímyndir Aðdáendur Ségolène Royal halda á lofti spjöldum fyrir framan risastóra mynd af frambjóðanda Sósíal-
istaflokksins. Í Frakklandi hafa ýmsir áhyggjur af auknum bandarískum áhrifum á sviði stjórnmálanna.
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
RÚMUM FIMM árum eftir að hann
var tekinn höndum með liðsmönnum
talibanahreyfingarinnar í Afganist-
an hefur Ástralinn David Hicks, sem
vísað hefur verið til sem „ástralska
talibanans“, játað að hafa stutt
hryðjuverkastarfsemi fyrir sérstök-
um herrétti í Guantanamo-búðunum
á Kúbu. Þótt játningin sé líkleg til að
flýta fyrir því að Hicks verði fluttur í
fangageymslur í heimalandinu er
ljóst að aðeins er um að ræða lok eins
kafla í langri og eldfimri deilu.
Nokkrir mánuðir kunna að líða
þangað til hrossaþjálfarinn frá Ade-
laide, sem snerist til íslamstrúar,
sótti þjálfunarbúðir al-Qaeda
hryðjuverkasamtakanna í Afganist-
an – þar sem hann er sagður hafa hitt
Osama bin Laden – snúi aftur heim.
Ekki er ofmælt þegar fullyrt er að
málareksturinn gegn Hicks hafi haft
mikla pólitíska þýðingu í stjórnmál-
unum suðurfrá og hefur stjórn Johns
Howards forsætisráðherra legið
undir miklum þrýstingi andstæðinga
sinna um að greiða fyrir heimkomu
hans. En eins og Matt Price, dálka-
höfundur hjá dagblaðinu The Aust-
ralian gerði að umtalsefni í gær þá
færir játningin stjórninni nú það
kærkomna tækifæri að snúa vörn í
sókn í málinu, tímabundið.
Ýmis teikn eru þó á lofti um að það
ráðrúm reynist æði skammvinnt og
hafa þegar sprottið upp deilur um
hvernig játninguna bar að. Að sögn
verjenda Hicks gekkst hann við
ákæru um að hafa veitt hryðjuverka-
samtökum stuðning en lýsti sig sak-
lausan af ákæru um að hann hefði
haft í hyggju að fremja glæpi.
Hámarksrefsing fyrir slíkan
stuðning er lífstíðarfangelsi en sak-
sóknarar hafa hins vegar lýst því yfir
að þeir muni ekki fara fram á hana.
Áður en játningin var gerð yfir-
gáfu helsti lögmaður hans Joshua
Dratel og aðstoðarkona hans Re-
becca Snyder dómsal-
inn, eftir að Ralph Ko-
hlmann dómari gaf
Dratel að sök að hafa
ekki farið að reglum
um dómsmál fyrir her-
rétti, og var Michael
D. Mori einn eftir úr
liði verjendanna.
Ekki var langt um
liðið frá því að hinn 31
árs gamli Adelaide-búi
átti fund með föður
sínum og systur í búð-
unum og þar til játning
lá fyrir og lýsti fyrr-
verandi lögmaður hans, Stephen
Kenny, yfir mikilli undrun yfir játn-
ingunni.
„Það áttu sér stað samningavið-
ræður áður um játningu en hann hef-
ur aldrei samþykkt þær,“ sagði
Kenny, sem var rekinn úr starfi lög-
manns Hicks í febrúar 2005.
Sneri heim breyttur maður
Telur Kenny, sem gegnir stöðu
lagalegs ráðgjafa föður hans, Terry
Hicks, að hann hafi lagt fram játn-
ingu til að losna úr búðunum.
Undir þetta sjónarmið tóku
nokkrir stjórnarandstæðingar í gær,
þeirra á meðal Bob Brown, leiðtogi
Grænna, sem lýsti herdómstólnum í
Guantanamo sem skrípaleik.
Hicks telst víst seint til gæfu-
manna og er honum lýst sem rótlaus-
um unglingi sem hafi flakkað á milli
starfa; hann fláði kengúrur, fór á há-
karlaveiðar og starfaði á nautgripa-
búum þar sem hann loks hitti Jodie
Sparrow, konu af ætt frumbyggja
sem eignaðist tvö börn með honum.
Eftir fjögurra ára sambúð, 1996,
slitnaði upp úr sambandinu og líkt og
svo margir Ástralar ákvað Hicks þá
að freista gæfunnar í Japan og tók
þar að sér hrossaþjálfun.
Þar urðu dularfull straumhvörf í
lífi hans og dag einn tjáði hann föður
sínum símleiðis að hann hefði gengið
til liðs við frelsissveitir Kosovo,
UCK, til að berjast gegn Serbum.
Hann sneri svo breyttur maður heim
til Ástralíu, sótti um inngöngu í her-
inn og söfnuð evangelista en var
hafnað, snerist til íslamstrúar og hélt
til Pakistans, þar sem hann gekk til
liðs við hryðjuverkasamtökin Las-
hkar-e-Toiba, sem sökuð eru um
hryðjuverkastarfsemi á Indlandi.
Hann tjáði föður sínum nokkrum
sinnum að hann tæki þátt í verkefn-
um við landamærin að Kasmír-hér-
aði og það var svo árið 2001 að hann
sækir þjálfunarbúðir al-Qaeda í Afg-
anistan og námskeið samtakanna í
upplýsingaöflun, að því er fram kem-
ur í skýrslum bandaríska varnar-
málaráðuneytisins.
Af hálfu ákæranda var því ekki tal-
inn vafi á að Hicks hefði stutt mál-
stað hryðjuverkamanna og vestan-
hafs hefur játningin verið túlkuð sem
nokkur sigur fyrir stjórn George W.
Bush forseta, sem geti nú réttað yfir
og dæmt fangana á Kúbu, eftir dóm
hæstaréttar í fyrra. Játningin geti
því rutt brautina fyrir fleiri játning-
um áður en Bush lætur af embætti.
„Ástralski talibaninn“ játar
 Gekkst við ákæru um að styðja hryðjuverkastarfsemi  Hrossaþjálfari frá
Adelaide sem snerist til íslamstrúar  Stjórn Howards gagnrýnd í málinu
Áður Hicks var harla
venjulegur maður.
Eftir Hann gekk til liðs
við frelsissveitir Kosovo.
Í HNOTSKURN
»Hæstiréttur Bandaríkj-anna úrskurðaði í júní sl.
að Bush forseti hefði tekið sér
of mikið vald með því að
stofna herdómstólinn.
» Í haust samþykkti þingiðný lög um dómstólinn og
er Hicks sá fyrsti sem réttað
er yfir eftir að því ferli lauk.
GEYSISTÓR, eitraður reyrfroskur
fannst nýlega í Darwin í Norður-
Ástralíu, vegur hann um 860
grömm og er á
stærð við smá-
hund. Er þetta
eitt stærsta ein-
takið af þessari
froskategund
sem veiðst hefur í
landinu og hefur
hlotið heitið
Toadzilla.
Umrædd
froskategund er búin eiturkirtlum
aftan við augun og á baki og er eitr-
ið svo sterkt að það getur banað á
nokkrum mínútum stórum dýrum,
þ. á m. krókódílum ef þau éta frosk
af þessari tegund.
Um er að ræða froskategundina
Bufo marinus sem flutt var til Ástr-
alíu frá Suður-Ameríku um 1930 til
að ráða niðurlögum bjallna, sem
átu sykurreyr á ekrum á norður-
ströndinni. Froskarnir hafa hins
vegar orðið meira meindýr en bjöll-
urnar. Hafa þeir breiðst út um allt
norðursvæðið og valdið miklu tjóni
á dýralífi. Toadzilla er karldýr en
kvendýrin eru yfirleitt stærri.
„Þetta er risi; það væri ægilegt að
hitta systur hans,“ sagði Graeme
Sawyer, starfsmaður umhverf-
isverndarsamtakanna Froska-
vaktin. Þau skipuleggja reglulegar
froskaveiðar til að fækka dýrunum
en þeim fjölgar mjög hratt, talið að
þau séu nú allt að 200 milljónir.
Dýrin eru blinduð með sterku ljósi
til að fanga þau, síðan aflífuð með
gasi og hökkuð í áburð.
„Toadzilla“
veiddur
í Darwin