Morgunblaðið - 02.04.2007, Blaðsíða 18

18 MÁNUDAGUR 2. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
%
&
' ()




+

%

(
%
,
+
-
.
)
)
/

'&
'.


'
*+
,

'.



(



  

   


  

    

   


     
  !


! 
"#

 $ !

   $


#  %


 &
"' 
 
   (& 
%!

"#
 
!  )
(& * !

(&(&(+
( ,
-
 
   
 
. 



!

 



'&(&.  
#  

 &/ 0
1 &
(
  
  


!"
!

#
! "#! 
2
! 
3

 
 

 



 


 

(

 
(&#
3(&   

4567(!#
867 






  9/#
 
# 
:
&
 ;  $
 
  ;) "#8
9 


98
#
:

  

:
8
"/
 
  <
#
8




899


8=>? 



 "#
 %


 .%

(  &  &  1 &
(

;
@A$7#
! 
 
 ( 
 BC
"#

D8
 E@A$7 

(&( $
;39


 ( 
(&  & 3(&'(
 +4F
G

H
!9 

( 



( 
&
 #
!  


 B665D
! % 

 
!


  ( 

(!#
  2
! 
3 
  1 &
(
 9
#
"
J 

 

.%



(



!

(& 

 


     

 



 

 
 




  
)

*  ++%%%    %  ,-  *-
     #  #.*-  /*-  #..0 -  % #*


( & 


K >LC 
M

 &  


K <LC 
M

NO
N
C
NO
NHAL
NO
NHAP
NO
N
P
NO
N 
NO
N >
NO
N <
NO
N AP
NO
N AF
QQQ  
Greining er því mikilvæg áður en haldið er í
ferðalagið og áætlun útbúin. Ráðgjafarstofa
um fjármál heimilanna, www. fjolskylda.is/
fjarmal, er ein af þeim sem veita ráðgjöf.
 2. skúffa Sparnaður
Sú góða vísa er aldrei of oft kveðin að reglu-
legur sparnaður ætti að vera regla, ekki und-
antekning. Margt smátt verður eitt stórt. Inn-
lánsvextir eru vissulega ekki eins háir og
yfirdráttarvextir hér á landi en þeir eru góðir
engu að síður á mörgum bókum. Auk þess eru
aðrar sparnaðarleiðir í verð- og hlutabréfa-
sjóðum í boði sem veita oft góða ávöxtun.
Sparnaður getur annars vegar verið neyslu-
sparnaður og hins vegar langtímasparnaður.
 3. skúffa Áfallasjóður
Það fer enginn í gegnum lífið áfallalaust.
Það geta komið upp veikindi, slys eða eigna-
tjón sem tryggingar ná ekki yfir eða greiða
ekki út strax. Við slíkar aðstæður er gott að
geta gengið í vísan áfallasjóð, hvers upphæð
getur greitt skuldir eða útgjöld heimilisins í
3–6 mánuði.
 4. skúffa Bílar
Ef fjármálasérfræðingur ætti að greina fjár-
málavit Íslendinga út frá kaupum þeirra á bíl-
um síðustu árin fengi landinn sennilega ekki
háa einkunn, t.d. vegna mikilla kaupa á nýjum
bílum. Afföll á virði bíla eru mest á fyrsta
árinu, frá 15–30%, en minni eftir það. Það er
því skynsamlegra að kaupa nýlega notaða bíla
og leita upplýsinga á Netinu og skoða neyt-
endakannanir áður en ráðist er í kaupin.
 5. skúffa Nýjasta tækni
Nýjasta tækni er alltaf heillandi og oft auð-
veldar hún lífið auk þess að vera skemmtileg.
En nýjungarnar eru alltaf dýrastar þegar þær
eru nýkomnar á markað. Það borgar sig því
iðulega að bíða, þótt ekki væri nema í nokkra
mánuði, og festa þá kaup á nýjasta tækinu eða
tækninni. Samkeppnin er þá orðin meiri, sem
lækkar verðið, auk þess sem tækin eru oftar
en ekki, af sömu ástæðu, orðin betri.
 6. skúffa Ferðalög
Skipulagning borgar sig yfirleitt. Flug-
félögin selja flugsæti í hverri flugferð á mis-
munandi verði. Þau bjóða aðeins ákveðið mörg
sæti á lægsta verðinu, líka lággjaldaflug-
félögin. Hér gildir reglan; fyrstur kemur,
fyrstur fær. Því fyrr sem pantað er því meiri
líkur eru á að fá sæti á besta verðinu.
Sparnaðurinn liggur
í kommóðunni
en fjárhagur þess er nánast beinlínis kominn í
gjaldþrot.
Við eigum að gleðjast yfir að gera skatt-
skýrsluna okkar árlega, og skoða þá vandlega
tekjur okkar, skuldastöðu og eignir. Að leggj-
ast yfir skattskýrsluna gefur okkur frábært
tækifæri til þess að fara yfir fjárhagsstöðuna,
endurskoða neyslumynstur okkar, hverju við
getum breytt og hvernig. Margt er nefnilega í
okkar valdi eins og að virkja ósýnilegu hönd-
ina. Stingið hendinni ofan í kommóðuna á
heimilinu, hið raunverulega bókhald og fjár-
hirslu, þar sem leynist sparnaður heimilisins,
öryggi og velferð – gerið hann sýnilegan.
Skúffurnar í kommóðunni
Hér eru aðeins tilteknar nokkrar skúffur í
kommóðunni. Það er mjög einstaklingsbundið
hvernig fólk vill hanna sínar kommóður og
hver verður að setja sína saman eftir efnum og
aðstæðum.
 1. skúffa Sjálfsskoðun
Til þess að vita hvert maður ætlar verður
maður að vita hvar maður er og hver maður er.
fjármál heimilanna
Eftir Unni H. Jóhannsdóttur
uhj@mbl.is
Nú eru flestir búnir að telja fram ogskila skattstjóra „heimilisbókhald-inu“ fyrir árið 2006. Síðustu tværvikur hefur mátt heyra háa sem
lága agnúast út í blessaðan skattinn en samt
ekki beinlínis skattinn sjálfan heldur skatt-
skýrslugerðina. Það virtist ægilegt mál fyrir
suma að taka saman bókhaldið, tekjurnar,
skuldirnar og eignirnar – og samt voru þessir
liðir oft og tíðum ekki flóknir og forskráðir hjá
flestum!
Á 21. öldinni eru peningar orðnir að gjald-
miðli sem ekki er hönd á festandi í bókstaflegri
merkingu. Við handfjötlum þá nánast aldrei.
Við millifærum þá á milli korta og reikninga,
reikninga og reikninga, úr tölvu í tölvu en þeir
fara sjaldnast í gegnum hendur okkar. Þeir
eru orðnir óáþreifanlegir. Það er höndlað með
þá fyrir okkur. „Ósýnilegu hendurnar“ eru alls
staðar og þá ekki í sömu merkingu og hag-
fræðingurinn Adam Smith notaði um þá
„ósýnilegu hönd“ sem hann taldi stýra mark-
aðnum.
Virkið nýju ósýnilegu höndina
Það er þessi nýja ósýnilega hönd sem gerir
skattskýrsluna fyrir okkur, skráir tekjur okk-
ar, skuldir og eignir. Við þurfum í raun og veru
bara að lesa hana yfir og kvitta undir að við
samþykkjum gjörðir ósýnilegu handarinnar.
Og svo erum við að kvarta. Er það ekki ná-
kvæmlega þetta sem kallað er þjónusta?
En stundum, og það er staðreynd, getur of
mikil þjónusta veiklað fólk. Hún hamlar
eðlilegri sjálfsbjargarviðleitni og meðvitund.
Þegar peningar verða ósýnilegir brenglast
verðskyn fólks, líka þegar fólk finnur ekki
beinlínis fyrir því að vera í mínus um hver
mánaðamót, vegna mikils lánaframboðs, fyrr