Morgunblaðið - 07.10.2007, Blaðsíða 22

lífshlaup
22 SUNNUDAGUR 7. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
É
g er fæddur á Syðri-
Laugalandi í Eyjafirði
1943, þar sem for-
eldrar mínir Emma
Elíasdóttir og Björn
Jóhannsson voru búandi. Þau voru
bæði Eyfirðingar, en langfeðgatal
mömmu í móðurættina var austur í
Þingeyjarsýslum.
Pabbi átti 10 börn með þremur
konum, við vorum sex alsystkinin,
ég næstyngstur, svo átti hann þrjár
dætur með systur mömmu, sem
voru líka á heimilinu, og svo átti
hann son með þriðju konunni.
Þetta var því stór fjölskylda og
skemmtilegt líf, mikil uppá-
tektarsemi og fjör.“
– Og ekkert aðkast út af fjöl-
skylduhaldinu?
„Nei. Ég á ekki aðrar minningar
en gleði frá minni æsku. Þessi fjöl-
skyldubönd juku bara á samheldn-
ina.
Þegar foreldrar mínir brugðu búi
fluttu þau til Akureyrar, en frænka
mín fór með dóttur sinni á aðra jörð í
Eyjafirði.“
„Á Syðra-Laugalandi var kvenna-
skóli í 200 metra fjarlægð og þangað
komu 40 stelpur á hverju hausti, það
var ekki amalegt að fá hvolpavitið á
þessum stað.
Svo var þarna sundlaug og félags-
heimilið Freyvangur og mikið líf og
fjör í kringum hvorutveggja.
Syðra-Laugaland var líka prests-
setur. Foreldrar mínir misstu jörð-
ina í kreppunni og Kreppu-
lánasjóður keypti og setti það
skilyrði fyrir áframhaldandi búskap
að þau tækju inn á sig prestsetur.
Þangað kom svo séra Benjamín
Kristjánsson. Þeir pabbi voru miklir
mátar og frændur. Presturinn hefur
efalaust eitthvað sagt um fjöl-
skylduhaldið hjá bóndanum, en ekki
skyggði það á vináttu þeirra. Þetta
var gott sambýli og skemmtilegt. Og
séra Benjamín skírði mig og fermdi
og gifti, þegar þar að kom.
Ég var alinn upp við sveitastörf,
tók barnaskólaprófið heima og fór í
miðskóladeild við Menntaskólann á
Akureyri, kláraði landsprófið og tók
4. bekkinn, en hætti svo.“
– Af hverju?
„Ég einfaldlega nennti ekki að
læra meira.“
Ekki blæða fyrir of-
an uppmælinguna
Björn var heima fram undir tví-
tugt, en fór þá í atvinnuleit suður og
fór að vinna hjá Sambandinu, í bók-
haldsdeildinni við Sölvhólsgötu.
„Þarna vann meðal annarra Björn
Karlsson, hann var Valsari númer 1,
2 og 3 og einstakt snyrtimenni,
geymdi alltaf afþurrkunarklút í
efstu skúffu til hægri. Hann hafði lif-
að tímana tvenna og var óspar á sög-
ur um sína lífsreynslu. Einu sinni
var partí með miklum hávaða í
blokkinni sem hann bjó í á Aust-
urbrún og morguninn eftir var blóð í
stigaganginum. Einhver hafði skorið
sig á gleri. Á næsta húsfundi sagðist
Björn ekkert hafa á móti partíum og
mátulegum hávaða. En ef þið þurfið
að blóðga ykkur þá í guðs bænum
látið ekki blæða fyrir ofan uppmæl-
ingu“! Uppmælingin hjá þeim sem
þrifu sameignina náði bara upp á
miðjan vegg, en eitthvað hafði blætt
þar fyrir ofan.
Jón Gunnlaugsson var annar.
Hann var kallaður afréttari af því að
hann var alltaf sendur út á land, ef
kaupfélagið fór að hallast og þurfti
að rétta reksturinn við.“
Þegar hér er komið sögu, er Björn
kvæntur maður. Birna Guðjóns-
dóttir frá Sauðárkróki kom í
kvennaskólann og þau Björn felldu
hugi saman. „Þetta var náttúrlega
fyrsta flokks heimsending-
arþjónusta,“ segir Björn og glottir.
En svo kom Birna suður og þau
Björn fóru að búa.
En Björn getur ekki farið svo frá
Eyjafirðinum, að hann segi mér ekki
söguna af Valda Bjarna. „Hann var
einn af þessum körlum, sem drukku
bara í göngunum, en sá ekki á þess í
milli. Einu sinni eru flestir farnir
heim úr réttunum og Valdi orðinn
vel puntaður. Þá segir karl: Ef eng-
inn getur keyrt mig heim, þá fer ég
bara heim og sæki hann Rauð og svo
ríð ég heim úr réttunum eins og and-
skotinn sé á hælunum á mér.“
Björn er syðra í fimm ár og þau
Birna flytja á Sauðárkrók 1968.
Þegar Björn hætti í bókhaldi
Sambandsins gerðist hann sölumað-
ur á rörmjaltakerfum og setti m.a.
upp eitt slíkt á stærsta kúabúi lands-
ins sem þá var að Helgavatni í Borg-
arfirði. Og síðasta árið í Reykjavík
rak hann bókabúð á Laugavegi 47,
sem mágur hans og svili keyptu.
Björn segist hafa haft geysilega
gaman af því að vera í bókunum og
eignazt góða vini í bóksalastétt;
hann nefnir Braga Þórðarson á
Akranesi, Oliver Stein í Hafnarfirði
og Jónas Eggertsson í Árbæ.
Mágur Björns, Sigurgeir Snæ-
björnsson, rak raftækjaverzlun í
húsnæðinu á horni Frakkastígs og
Laugavegar. Sjónvarpið var í upp-
siglingu og það verður úr að Björn
og Birna fara til Sauðárkróks, þar
sem Björn opnaði útibú frá verzl-
uninni Ratsjá Laugavegi 47, sem
þeir Sigurgeir og Helgi Pétursson
áttu. Meiningin var að vera í tvö ár
meðan sjónvarpsvæðingin gengi yf-
ir. En aldrei flutti hann suður aftur.
Skemmtileg kennsla
og skólastjórafár
„Mér bauðst að kenna við barna-
skólann í forföllum frá áramótum til
vors 70, en líklega hefur Björn Daní-
elsson skólastjóri séð eitthvað nýti-
legt í kennslunni hjá mér, því hann
skráði mig inn í Kennaraskólann og
rak á eftir mér að fara í inntökupróf
sem ég þurfti að klára til þess að
geta setzt í 3ja bekk og tekið skólann
á tveim vetrum. Ég slampaðist
þetta, nema tónfræðin stóð í mér.
Snæbjörg Snæbjarnar, mágkona
mín, fór yfir hana með mér fyrir
prófið og bjargaði því sem bjargað
varð og svo gaf Jón Ásgeirsson mér
það sem upp á vantaði til að ég færi
með slétta fimm út úr prófinu. Gam-
all skólabróðir frá MA, Heimir Páls-
son, starfsmaður háskólans í Lundi,
reyndi að hjálpa mér með hljóðfræði
íslenzkunnar. Ég held að hann hafi
nú ekki haft um það miklar vænt-
ingar að þetta tækist hjá mér, en þó
fór það nú svo þó að naumt væri.
Við komum fimm ný inn í F-
bekkinn, sem var dálítið líflegur
bekkur. Við vorum öðrum hvorum
megin við þrítugt og þegar við kom-
um, sagði ein ung stúlka: Hvað er að
koma fyrir F-bekkinn? Henni fannst
bekkurinn breytast í öldungadeild,
þegar við gamlingjarnir bættumst í
hópinn.
Þetta var skemmtilegt nám og ég
útskrifaðist 7́2. Við vorum einmitt á
dögunum að halda upp á 35 ára út-
skriftarafmælið.
Ég kom svo norður aftur og fór að
kenna við barnaskólann. 1974 féll
Björn Daníelsson frá. Við vorum
bara tveir réttindamenn við skólann
og hinn; Guðjón Ingimundarson var
eldri og mér fannst eðlilegast að
hann tæki við skólastjórninni. En
það vildi hann ekki. Hann var
íþróttakennari par excellence og
kominn með augastað á sundlaug-
inni, sem hann veitti svo forstöðu.
Ég varð skólastjóri barnaskólans
og gegndi þeirri stöðu til 98.“
– Þegar skólastjórafárið gekk yf-
ir?
„Já, það urðu heilmiklir pólitískir
flokkadrættir, þegar skólarnir voru
sameinaðir.
Ég hafði frá 7́2 verið ritari bæj-
arstjórnar og alveg til 9́0, að ég tók
sæti á lista Sjálfstæðisflokksins og
komst í bæjarstjórn, þar sem ég sat
tvö kjörtímabil til 9́8.
Engilráð Sigurðardóttir tók við
ritarastarfinu og á fyrsta fundinum
sendi hún mér miða, en fyrstu fund-
irnir voru alltaf langir og leiðigjarnir
með skiptingu í nefndir og þess-
háttar:
Syngur hátt mín sálargörn
sultar fer hún að kenna.
Meðan að sína kjaftakvörn
kjörnir fulltrúar spenna.
Að þú skyldir – bróðir Björn
á bekknum þessum nenna
að hanga tuttugu ára törn
telst bara bilun – eða þannig.
Þessi tvö kjörtímabil mín voru
sjálfstæðismenn í meirihluta með
Alþýðuflokksmanni og K-listamanni,
en í lok seinna kjörtímabilsins gekk
Alþýðuflokksmaðurinn, sem var
Björn Sigurbjörnsson, skólastjóri
gagnfræðaskólans, til liðs við minni-
hlutann um sameiningu skólanna
Að eyfirzkum hætti
með skagfirzku lagi
Ljósm: Óli Arnar
Skemmtinn Birni Björnssyni fer vel að segja sögur og fara með vísur en þegar annar gáll er á honum skyldi enginn telja hann alvörulausan mann.
Hann er hættur að
kenna, gælir áfram við
pólitík og sinnir nú sín-
um báti og sinni bók.
Og hann er áfram
fréttaritari Morg-
unblaðsins. Freysteinn
Jóhannsson heimsótti
Björn Björnsson á
Sauðárkróki.
Lífsförunautar Björn Björnsson og Birna Guðjónsdóttir kynntust á Syðri-
Laugalandi í Eyjafirði; þar átti hann heima og þangað sótti hún kvennaskóla.
Vonglaðir Með Brodda bróður eftir
góðan veiðidag í Staðará.