Morgunblaðið - 18.10.2007, Qupperneq 30

30 FIMMTUDAGUR 18. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
RAUÐI krossinn hefur und-
anfarna viku staðið fyrir kynningu á
starfsemi sinni um allt land. Við von-
umst til að almenningur þekki nú
betur það fjölbreytta starf sem er
borið uppi af sjálfboðaliðum Rauða
krossins, og að við höfum náð til
þeirra sem vilja ganga til liðs við
okkur og gerast sjálfboðaliðar eða
félagar. Það er þó ekki síður mik-
ilvægt að þeir sem geta nýtt sér
þjónustu okkur viti hvað við höfum í
boði og hvernig þeir geti leitað til
okkar.
Í kynningarátaki Rauða krossins
var lögð áhersla á fimm verkefni sem
flestar deildir um allt land hafa að
bjóða: heimsóknarþjónustu, starf
með fólki með geðraskanir, ung-
mennastarf, fataflokkun og Hjálp-
arsímann 1717 sem er samstarfs-
verkefni á landsvísu. Þau falla öll
undir áhersluverkefni Rauða kross
Íslands um að vinna gegn einangrun
og einsemd í samfélaginu.
Deildir Rauða krossins í Hafn-
arfirði og á Akureyri sinna öllum
þessum verkefnum með öflugum
hópi sjálfboðaliða. Starfsemin end-
urspeglar þó þá þörf sem er í hverju
byggðarlagi fyrir sig, og getur því
verið áherslumunur á hvernig þessi
verkefni eru framkvæmd.
Heimsóknavinir eru
stærsta verkefni Rauða
kross Íslands. Hundr-
uð manna um allt land
fá heimsóknavin frá
Rauða krossinum
reglulega til sín. Sjálf-
boðaliðar heimsækja
alla þá sem eftir því
óska. Þar má nefna
sjúka, aldraða, lang-
veik börn, fanga, fólk
með geðraskanir og svo
heimsóknir til hæl-
isleitenda sem Hafn-
arfjarðardeild sér um. Sjálfboðaliðar
verja fáeinum klukkustundum á
mánuði í heimsóknirnar.
Rauði krossinn leitast einnig við
að fá innflytjendur í lið með sér í
þetta verkefni, bæði sem heimsókna-
vini og notendur þjónustunnar.
Deildir Rauða krossins á Norður-
landi hafa til að mynda gert könnun
á stöðu innflytjenda á sínu svæði í því
skyni að móta ný verkefni sem byggð
verða á þeim ábendingum sem koma
fram í könnuninni.
Þó um eitt verkefni sé að ræða er
það engu að síður ákaflega fjöl-
breytt. Í raun má segja að verkefnið
sé sniðið að þörfum hvers ein-
staklings sem nýtur þjónustunnar
því margbreytileiki heimsóknanna
fer eftir óskum og þörfum hvers
gestgjafa og heimsóknavinar fyrir
sig.
Deildir Rauða krossins á Akureyri
og í Hafnarfirði reka einnig athvörf
fyrir fólk með geðraskanir í sam-
vinnu við viðkomandi bæjarfélög,
Geðverndarfélag Akureyrar og
Svæðisskrifstofu um málefni fatlaðra
á Reykjanesi. Í athvörfunum er haft
að markmiði að auka lífsgildi gest-
anna sem þau sækja og efla andlega,
líkamlega og félagslega vellíðan
þeirra. Þar, eins og í annarri starf-
semi Rauða krossins, gegna sjálf-
boðaliðar lykilhlutverki. Fjöldi
þeirra sem sækir athvörf Rauða
krossins, Læk í Hafnarfirði og Laut
á Akureyri, hefur vaxið með hverju
ári og hefur Rauði krossinn á Ak-
ureyri nýlega tekið stærra og betra
húsnæði í notkun til að geta sinnt
þessari starfsemi betur.
Rauði krossinn leggur einnig mik-
ið upp úr ungmennastarfi þar sem
ungu fólki gefst sjálfu tækifæri til að
móta verkefnin sem það tekur sér
fyrir hendur. Ungmennahreyfingin
leggur áherslu á að vinna gegn for-
dómum og mismunun í samfélaginu.
Í Hafnarfirði er blómlegt ungmenn-
astarf sem börn og unglingar af er-
lendum uppruna hafa átt mikinn þátt
í að byggja upp. Á Akureyri hefur
Rauði krossinn í samstarfi við Ak-
ureyrarbæ, Vinnumálastofnun og
verkalýðsfélögin á svæðinu stofnað
Fjölsmiðju þar sem ungu fólki á
krossgötum gefst tækifæri til að feta
sig að nýju í námi eða starfi.
Á annað hundrað sjálfboðaliða um
land allt leggja fram vinnu við fata-
verkefni Rauða krossins, svo sem
fatasöfnun, fataúthlutun, flokkun,
hleðslu gáma og sölustarf í Rauða
kross-búðunum í Reykjavík og Hafn-
arfirði. Í Hafnarfirði er starfræktur
prjónahópur sem kemur saman til að
prjóna ungbarnaföt, sem eru ýmist
send utan í verkefni Rauða krossins
eða seld í Rauða kross-búðunum, og
á Akureyri hittist hannyrðahópur
reglulega. Á hverju ári safnast um
1.000 tonn af notuðum fatnaði sem
nýtist fólki sem býr við bág kjör eða
lendir í áföllum, bæði innanlands og
utan.
Hér hefur aðeins verið tæpt á
nokkrum af fjölmörgum verkefnum
Rauða krossins. Öll miða þau að því
að vinna gegn einsemd og einangrun
fólks. Það eru þó ekki aðeins not-
endur þjónustunnar sem njóta þess-
ara verkefna heldur gefa þau sjálf-
boðaliðum oft á tíðum jafn mikið.
Verkefni Rauða krossins byggjast á
samskiptum fólks og eru því gagn-
virk.
Það geta allir sem vilja orðið sjálf-
boðaliðar Rauða krossins, og við
hvetjum þá sem hafa áhuga að ganga
til liðs við okkur eða gerast félagar í
Rauða krossinum að leggja okkur lið
við að byggja betra samfélag.
Byggjum betra samfélag
með Rauða krossinum
Ingibjörg Ásgeirsdóttir og
Sigurður Ólafsson fjalla um
starf Rauða krossins
»Rauði krossinn hefurstaðið fyrir liðsöflun
vikuna 14.-20. október,
og hvetur fólk um allt
land að gerast sjálf-
boðaliðar eða félagar.
Sigurður Ólafsson
Höfundar eru formenn deilda Rauða
krossins í Hafnarfirði og á Akureyri.
Ingibjörg Ásgeirsdóttir
ELSKU Jóhanna. Ástæðan fyrir
því að ég skrifa þér þetta bréf er að
ég hef fylgst með þér undanfarið og
hef óbilandi trú á þér og því sem þú
getur áorkað. Á þessu heimili hér
gengur lífið sinn vana-
gang. Allir hressir og
kátir. Sérstaklega
þessi einhverfi. Hann
Ian Anthony. Þú hefur
nú aldrei hitt hann.
Hann er 9 ára síðan í
september. Ofboðslega
flottur strákur. Hefur
farið langt fram úr
væntingum hvað varð-
ar getu og skilning.
Og hann veit svo sem
minnst um þá stöðugu
baráttu sem hefur
þurft að heyja fyrir
hans velferð, allt frá
greiningu. Svo hann
hefur litlar áhyggjur.
En þó skapar þetta ár-
lega vandamál … þú
veist, dagvist-
unin … töluverða tog-
streitu. Puuhh, segir
núna eldri kynslóðin.
Það voru nú engin frí-
stundarheimili í okkar
ungdæmi. Þá voru
mæður heima með
börnin sín og ólu þau
upp sjálfar. Þetta eru
ekkert nema geymslu-
staðir fyrir börn.
Um það ætla ég
ekki að ræða hér og
nú. Enda efni í allt
annan pistil. En það get ég sagt
þér, Jóhanna mín, að börnin í
Öskjuhlíðarskóla þurfa á frístunda-
heimilinu sínu, Vesturhlíð, að halda.
Þar hafa þau kost á að nálgast önn-
ur börn á öðrum forsendum en í
skólastofunni. Andlega fötluð börn
koma ekki heim úr skólanum og
fara út að leika eins og „venjulegir“
krakkar gera. Í Vesturhlíð eiga þau
þess kost að leika sér, bæði úti og
inni, undir eftirliti frábærs starfs-
fólks. Þau geta teiknað og málað,
spilað í tölvu, leikið sér með dúkkur
og bíla og gert næstum hvað sem
hugurinn girnist. Stundum er popp-
að og horft á skemmtilega mynd og
stundum er farið í sund eða göngu-
túra. Rúntur með strætó niður að
tjörn eða ferð í húsdýragarðinn er
ekki heldur amalegur kostur. Þess-
ar upplifanir eru þeim dýrmætar og
verða oft tilefni til tjáskipta sem
annars yrðu ekki.
Frá því í haust hefur ekkert barn
verið með pláss í Vest-
urhlíð alla daga. Ráð-
endur þar hafa þó, eft-
ir bestu getu, útdeilt
plássum jafnt til
barnanna. Flest ef
ekki öll andlega fötluð
börn eiga í vandræð-
um með að breyta sí-
fellt út af dagskránni.
Í mörgum tilfellum
getur það skapað gíf-
urlega vanlíðan og tog-
streitu sem hefur áhrif
á alla fjölskylduna. Því
er afar óheppilegt þeg-
ar barnið á einn dag-
inn að fara í vistun eft-
ir skóla og annan
daginn ekki. Þegar
verst lætur er fjöl-
skyldulífið undirlagt af
kvíða og spennu.
Hvernig tekur hann/
hún morgundeginum?
Ian Anthony hefur
pláss mánud. til miðvi-
kud. Á fimmtudögum
er hann ringlaður. Þá
er honum ekið beint
heim eftir skóla í
skólabílnum. Hann
kemur oft grátandi inn
úr dyrunum. Á föstu-
dögum er hann nokkuð
ánægður með fyr-
irkomulagið. Svo kemur helgin. Þá
skottast hann um á uppáhalds
stuttbuxunum sínum og er ekki
spenntur fyrir neinum stór-
framkvæmdum. Vill bara tjilla, eins
og unglingarnir segja og það kostar
mikil átök að fá guttann út fyrir
hússins dyr. Á sunnudegi er hann
enn fínn, enda duglegur að dunda
sér og finna sér eitthvað að gera
innan veggja heimilisins. Það er
ansi langt frá því að það eigi við um
mörg af hans skólasystkinum, sem
segir sitt um nauðsyn Vesturhlíðar.
Á sunnudagseftirmiðdegi þarf að
byrja að búa hann undir að á morg-
un (mánudag) eigi hann að fara í
Vesturhlíð eftir skóla. Það fellur
ekki í kramið get ég sagt þér. Þér
kann að þykja það skrýtið í ljósi
þess hversu gaman honum þykir að
vera þar, en svona er þetta. Breyt-
ing á dagskrá er ekki vinsæl og
sjaldnast tekið með þegjandi þögn-
inni.
Jóhanna, ég verð að segja þér
hversu þreyttir foreldrar barna í
Öskjuhlíðarskóla eru orðnir á
ástandinu. Á hverju hausti er kvíða-
hnútur í mörgum mögum. Það er
feikinóg að þurfa að takast á við að-
lögun að skóla á hverju hausti, svo
ekki bætist við angist yfir dagvist-
armálunum. Ofan á allt annað þurf-
um við að huga að atvinnunni okk-
ar. Ég er ein af þessum heppnu. Á
hverjum degi lofa ég heppni mína.
Yfir einstaklega vel gerðum dreng
sem er ótrúlega meðfærilegur á
mælikvarða barns með einhverfu,
svo ekki sé minnst á hversu
skemmtilegur ormurinn er. Og á
hverjum degi lofa ég skilning
vinnuveitenda minna og samstarfs-
fólks. Án þess veit ég ekki hvar ég
stæði í dag. En því fer fjarri að allir
sitji við sama borð í þessum efnum.
Foreldrar hafa þurft að segja starfi
sínu lausu af þessum sökum og fjár-
hagur fjölskyldunnar fer í rúst. Og
hvert leiðir það okkur? Þetta er allt
saman keðjuverkandi út í þjóðfélag-
ið, en það þarf ég auðvitað ekki að
segja þér, Jóhanna mín.
Nú er svo komið að starfsfólk
Vesturhlíðar hefur fengið nóg af
þeirri neikvæðu umræðu sem öll
þessi skrif og tal um manneklu og
vinnuálag hefur skapað. Þau óttast
að það fæli fólk frá því að sækja um
starf á, því sem þau kalla, skemmti-
legasta vinnustað í heimi. Nk.
föstudag kl. 15-17 verður blásið til
Vetrarhátíðar í Vesturhlíð þar sem
börn, foreldrar og starfsfólk ætla
að skemmta sér saman. Ég hvet
þig, kæra Jóhanna, til að kíkja á
hátíðina og sjá með eigin augum
hversu þarft og skemmtilegt starf
fer þar fram. Ekki væri verra ef þú
tækir vinnufélaga þína með. Við
höfum öll gott af því að upplifa eitt-
hvað nýtt. Ertu ekki sammála? Við
Ian Anthony hlökkum til að sjá þig.
Kær kveðja.
Opið sendibréf til Jóhönnu
Sigurðardóttur
Jóna Á. Gísladóttir skrifar um
aðstöðu einhverfra barna
»Ég hvet þig,kæra Jó-
hanna, til að
kíkja á hátíðina
og sjá með eigin
augum hversu
þarft og
skemmtilegt
starf fer þar
fram. Ekki væri
verra ef þú tæk-
ir vinnufélaga
þína með.
Jóna Á. Gísladóttir
Höfundur er móðir nemanda
í Öskjuhlíðarskóla.
„VIÐ eigum ekki að biðja um und-
anþágur“ sagði umhverfisráðherra
við setningu Umhverfisþings 2007
og átti þá við þá skipan sem við tek-
ur eftir Kyoto-bókunina 2012.
Ég er algerlega
sammála ráðherran-
um. En við eigum að
gera annað. Við eigum
að leita samstarfs við
ríki þar sem mikil ál-
vinnsla á sér stað með
raforku úr endurnýj-
anlegum orkulindum,
eins og hér á landi, um
að tryggja nýja stöðu
áliðnaðarins í þeirri
skipan sem við tekur
af Kyoto. Sú nýja
staða ætti að fela í sér
að áliðnaðurinn sjálf-
ur, þ.e. framleiðsla áls í álverum, sé
algerlega utan þeirrar skipanar.
Rökin fyrir þeirri tilhögun eru þau
að sjálf framleiðsla álsins hefur ekki
í för með sér nettó losun gróð-
urhúsalofttegunda í heiminum.
Starfsemi sem ekki gerir það á eðli
máls samkvæmt ekkert erindi í sam-
þykktir sem miða að því að tak-
marka slíka losun. Notkun á hluta
álsins í farartækjum í stað þyngri
efna gerir nefnilega meira en að
vega á móti þeirri losun sem fylgir
framleiðslu þess alls í álverunum.
Um raforkuna til álvinnslunnar
gegnir öðru máli. Hún er aðkeyptur
framleiðsluþáttur í ál-
vinnslu eins og önnur
aðföng. Losun vegna
framleiðslu hennar á
því heima í arftaka
Kyoto með sama hætti
og losun vegna fram-
leiðslu á öðrum aðföng-
um álvinnslu. Ef raf-
orkan er framleidd úr
endurnýjanlegum orku-
lindum eins og vatns-
orku, jarðhita, vindorku
o.s.frv., eða úr kjarn-
orku, fylgir vinnslu
hennar engin losun gróðurhúsa-
lofttegunda að heita má. Ef hún er
framleidd úr eldsneyti á losun vegna
framleiðslu rafmagnsins að teljast
með í losunarbókhaldinu, að frátal-
inni leiðréttingu fyrir því sem notk-
un á hluta álsins í farartæki gerir
betur en að spara losun sem fylgdi
framleiðslu þess alls í álverinu.
Þetta ákvæði myndi ekkert snerta
Ísland sérstaklega heldur taka til ál-
vinnslu um allan heim.
Eðlilegt má telja að í bókun sem
við tekur af Kyoto-bókuninni verði
ákvæði þar sem ríki sem hýsir álver
innan sinnar lögsögu skuldbindur
sig til að krefjast af nýjum álverum
þeirrar bestu vinnslutækni sem er
tæknilega og efnahagslega nothæf á
hverjum tíma.
Frammistaða íslenska áliðnaðar-
ins í að takmarka losun gróðurhúsa-
lofttegunda frá framleiðslu sinni hef-
ur verið frábær á umliðnum árum.
Þannig hefur hann minnkað losun
sína á fjölflúorkolefnum, sem eru
mjög öflugar gróðurhúsaloftteg-
undir, á kg framleidds áls, um 90% á
árabilinu 1998 til 2005 samkvæmt
gögnum frá Umhverfisstofnun, og
heildarlosun sína á kg áls um 41% á
sama tíma.
Áliðnaðurinn
eftir Kyoto
Jakob Björnsson vill endur-
metna stöðu áliðnaðarins í
þeirri skipan sem við tekur
af Kyoto
Jakob Björnsson
» Frammistaða ís-lenska áliðnaðarins í
að takmarka losun gróð-
urhúsalofttegunda frá
framleiðslu sinni hefur
verið frábær á umliðn-
um árum.
Höfundur er fyrrverandi
orkumálastjóri.