Morgunblaðið - 10.02.2008, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2008 55
✝ RagnheiðurKristjana Bald-
ursdóttir fæddist í
Reykjavík 20. októ-
ber 1919. Hún lést á
Landspítalanum við
Hringbraut 31. jan-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Maren Péturs-
dóttir frá Engey,
verslunareigandi, f.
1884, d. 1974 og
Baldur Sveinsson
ritstjóri, f. 1883, d.
1932. Tvær eldri
systur hennar, Ragnheiður og
Kristjana, létust í æsku. Yngri
bræður hennar voru Sigurður
hæstaréttarlögmaður, f. 1923, d.
2005 og Kristinn Magnús lögfræð-
1975; Auður, f. 1978; og Ella
Vala, f. 1980. 2) Baldur Hafstað
prófessor, f. 18.5.1948. Kona
hans er Finna B. Steinsson
myndlistarmaður. Börn þeirra:
Steinn Þ. Steinsson, f. 1977;
Ragnheiður Maren, f. 1982; Þor-
gerður, f. 1983; og Páll Ársæll, f.
1995. 3) Valgerður Hafstað,
M.A., f. 14.7.1963. Hún er gift
Birni P. Flygenring hjartalækni.
Þau eru búsett í Minneapolis.
Börn þeirra: Ragnheiður Þóra, f.
1992; Páll Ásgeir, f. 1994; Björn
Gunnar, f. 1996; og Baldur, f.
1999.
Ragnheiður lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum í Reykjavík
1939. Eftir það vann hún um
skeið í Ingólfsapóteki og síðar
með hléum í verslun móður sinn-
ar við Laugaveg 66. Síðar var
hún í nokkur ár starfsmaður hjá
Rafmagnseftirliti ríkisins og loks
kennari í Vogaskóla (1962-76) og
Langholtsskóla (1976-85).
Útför Ragnheiðar var gerð frá
Langholtskirkju hinn 5. febrúar.
ingur, f. 1924, d.
2002.
Árið 1946 giftist
Ragnheiður Páli
Hafstað, cand.agric.,
f. 8.12.1917, d.
5.9.1987, síðar skrif-
stofustjóra hjá Orku-
stofnun. Þau bjuggu
allan sinn búskap í
Reykjavík, lengst af í
Snekkjuvogi 3, og
þar bjó Ragnheiður
til æviloka. Börn
þeirra eru: 1) Stein-
unn P. Hafstað,
kennari og nuddkona, f.
20.3.1947. Hún giftist Ármanni
Gunnarssyni dýralækni (þau
skildu). Dætur þeirra: Edda
Björk, f. 1973; Unnur Erla, f.
Ragnheiður Kristjana, föður-
systir mín, var þriðja dóttir for-
eldra sinna. Þegar hún fæddist
höfðu þau nýlega flutt til Reykja-
víkur frá Ísafirði og misst tvær
fyrri dætur sínar, þá yngri Krist-
jönu á Ísafirði, rétt hálfs árs
gamla, og Ragnheiði, þriggja ára,
úr spönsku veikinni eftir að þau
komu í bæinn. Sú þriðja fékk
þannig nöfn þeirra beggja. Þetta
hljóta að hafa verið erfið ár fyrir
foreldrana og þegar þeim fæðist
sonur liðlega þremur árum síðar
spyr stóra systir: „Var ekki gott
hann kom?“ Frelsunin og lausnin í
þessari fallegu spurningu lifa svo
sterku lífi í fjölskyldunni að það
þykir enn kurteisi að spyrja hvort
maður hafi ekki verið góður að
koma, nefni gestgjafar það ekki
að fyrra bragði.
Ragnheiður var ákaflega gam-
ansöm og létt í lund en jafnframt
ákveðin og fylgin sér. Vissi hvað
hún vildi og hélt sínum gildum á
loft, fylgdist grannt með, skipu-
lagði líf sitt og arransjeraði ýmsu.
Hún gerði sér einnig mat úr orð-
um og merkti menn og málefni
iðulega með viðeigandi og lýsandi
heiti sem var fyndið eitt og sér.
Einnig söng í henni hláturinn þeg-
ar nöfn erlendra þjóðhöfðingja á
borð við Habib Burgiba og Haile
Selassie bar á góma í fréttum. Þá
var stofnun Bangladess mikill
hvalreki á hennar fjörur. Hún tók
á þeim árum upp kveðjuna:
„Komdu bangla blessaður!“ og
gekkst sjálf við nafninu „Bangla“
þegar vel lá á henni.
Ragnheiður var menntakona og
stúdent á þeim árum sem slík
menntun var enn fágæt og þó enn
fágætari meðal kvenna, ekki síst
þeirra sem höfðu misst föður sinn
– eins og hún gerði 12 ára gömul.
En aldrei heyrði ég hana tala um
að hún hefði e.t.v. átt að halda
áfram í námi. Oft virtist mér hún
líka hafa nokkuð eindregnar skoð-
anir á hlutverkum kynjanna og
hún samsamaði sig ekki kvenrétt-
indabaráttu síðari ára. Þó ólst hún
upp innan um frænkur sínar úr
Engey sem létu kvenréttindi mjög
til sín taka á fyrri hluta síðustu
aldar og hún var ákaflega stolt af
skólasystur sinni, Hildigunni
Hjálmarsdóttur, sem sendi frá sér
sína fyrstu bók um síðustu jól um
dönsku frúna á Kleppi. Ragnheið-
ur tók bókina fram og sýndi mér
nokkuð hreykin þegar við sátum
saman heima hjá henni í Snekkju-
vogi uppúr hádegi á gamlársdag.
Þá hafði hún á orði, eftir að hafa
fengið sér einn, að leggja sig
seinni partinn til að duga betur
um kvöldið. Hún var lífsglöð og
langaði ekki til að verða gömul og
lasburða, og alls ekki til að liggja
á sjúkrahúsi eða dvelja á elliheim-
ili. Hún tók því skyndilegum en
alvarlegum veikindum sínum með
góðum vilja, talaði óhrygg um að
nú gæti hún farið með stæl – og
hitt hann Pál sinn sem hún hefði
ekki séð í rúm 20 ár.
Ragnheiður var uppátækjasöm
og frumleg, minnug vel, hafði
næmt skopskyn og hélt því til
efsta dags. Vinskapur hennar
gekk þvert á kynslóðabil og til
hennar var alltaf gott og gaman
að koma. Hjá henni fengu allir
sömu hlýju viðtökurnar og litli
bróðir hennar þegar hann kom í
heiminn. Blessuð sé minning frú
Ragnheiðar.
Gísli Sigurðsson.
Meira: mbl.is/minningar
Það er með söknuði og depurð í
huga sem við vinkonur og skóla-
systur Ragnheiðar Baldursdóttur
kveðjum hana hinstu kveðju. Með
henni hverfur dálítill þáttur af
okkur sjálfum. Ekki var að
merkja fararsnið á Ragnheiði á
síðasta fundi okkur nokkru fyrir
jól. Hún sat í þægilegum stól með
fallegt sjal á herðum, dreypti á
sérríi, brosti kankvíslega og fór
með gamanmál. En þetta var í
gær og síðan rann upp annar dag-
ur.
Kynni okkar Ragnheiðar hófust
í fjórða bekk MR haustið 1936.
Það sem var sérstakt við þennan
bekk var að í stúlknahópnum voru
fjórar náfrænkur. Þetta voru dæt-
ur Engeyjarsystranna og kven-
skörunganna Guðrúnar, Ragnhild-
ar og Marenar Pétursdætra.
Þessar frænkur voru tvíburasyst-
urnar Ólöf og Guðrún Benedikts-
dætur, Ragnhildur Halldórsdóttir
og Ragnheiður Baldursdóttir. Og
enn voru sterkari skyldleika-
tengsl, því þeir Benedikt þing-
forseti og Baldur ritstjóri voru
bræður. Á Sturlungaöld var sterk-
ur frændgarður eiginlega á borð
við einkaher, en frænkurnar voru
friðsamar og deildu ekki við aðra
nemendur!
Á þessum tíma var faðir Ragn-
heiðar látinn, en hún bjó með
móður sinni og tveimur yngri
bræðrum í bakhúsi við Laugaveg
66. Í fremra húsinu bjó frændfólk
Ragnheiðar, þar á meðal Ólafía
móðursystir hennar. Á milli
húsanna var fallegur og einstak-
lega vel hirtur garður, sem Ólafía
sá um. Þessu hefur nú verið fórn-
að á altari nútímans.
Frú Maren sá heimilinu far-
borða eftir að maður hennar lést.
Hún varð einn af umboðsmönnum
Happdrættis Háskólans og stofn-
aði verslun, „Happó“, í húsinu við
Laugaveg 66.
Mér finnst undarlegt að hugsa
um Ragnheiði í þátíð og finna orð
til að lýsa henni.
Hún var björt yfirlitum og bauð
af sér góðan þokka, róleg og yf-
irveguð í framkomu, en gat orðið
gáskafull á góðri stundu í góðra
vina hópi. Hún var skarpgreind,
eins og hún átti kyn til, skemmti-
leg og fróð og vildi varðveita þjóð-
ararfinn. Hún var traust kona og
heiðarleg í öllum samskiptum.
Í Íslenskum æviskrám, sem
Páll Eggert Ólason tók saman,
segir um Baldur Sveinsson, föður
Ragnheiðar, að hann hafi verið
„vinsæll maður, enda allra manna
góðviljaðastur“. Þessi lýsing á
einkar vel við Ragnheiði. Enn-
fremur segir um Baldur að hann
hafi verið „vel ritfær maður“og
tvímælalaust má halda því sama
fram um Ragnheiði. Máltilfinning
hennar var óbrigðul og henni
gramdist þegar tungunni var mis-
þyrmt í fjölmiðlum.
Við Ragnheiður urðum ná-
grannakonur eftir að hún giftist.
Eiginmaður hennar, Páll Hafstað,
fulltrúi orkumálastjóra, var ein-
staklega ljúfur og elskulegur mað-
ur og sonur okkar Agnars, smá-
strákur, sagði, eftir að þau hjón
höfðu verið hér í heimsókn: „Mik-
ið var þetta skemmtilegur mað-
ur.“
Ragnheiður var myndarleg hús-
móðir. Heimili hennar var aðlað-
andi og smekklegt og með þeim
látlausa blæ sem var henni svo
eðlislægur. Auk heimilisstarfa
stundaði hún vélritunarkennslu
um árabil við Vogaskóla.
Við vinkonur Ragnheiðar viljum
að leiðarlokum þakka henni vin-
semd og rausnarskap allan á liðn-
um áratugum og vottum aðstand-
endum samúð.
Hildigunnur Hjálmarsdóttir.
„Um dauðans óvissan tíma“
hafa skáldin tjáð sig í orðum og
leitast við að varpa ljósi á þá al-
kunnu staðreynd að sumir falla í
valinn ungir að árum en aðrir lifa
langa ævi. Í einni af „færslum“
sínum ræðir Hannes Pétursson
þessa óvissu og kemst meðal ann-
ars að þeirri niðurstöðu að vegna
hennar sé dauðinn sífellt „um-
hugsunarefni“ og „lífsafl af því
tími hans er óviss“. Ennfremur
tekur hann svo til orða að dauðinn
sé „regla sem reglur ná ekki til“.
Vissulega tregum við brottför
frú Ragnheiðar Baldursdóttur
héðan úr heimi en finnum jafn-
framt þá sárabót helsta að þótt
forgangsröðun mannsins með ljá-
inn verði hvorki skýrð né skilin,
þá lifði hún langa ævi með óbug-
aðri reisn, allt til hinstu stundar.
Hún var þeim eiginleikum gædd
sem staðgóð menntun og ástundun
góðra verka og hugsana einatt
styrkja og fága. Öndvegiskona var
frú Ragnheiður, eins og fjölskylda
hennar og vinir vita gerst. Með
það í huga er margs að minnast
frá liðinni tíð. Heimili hennar og
eiginmanns hennar, Páls heitins
Hafstað, í Snekkjuvogi 3 í Reykja-
vík, var rómað fyir gestrisni.
Þangað lögðu margir leið sína og
fengu það ávallt á tilfinninguna að
þeir væru húsráðendum aufúsu-
gestir. Þau hjón voru samrýnd og
áttu í sameiningu mörg áhugamál
og margvísleg. Hér skal nefna
sem dæmi íslenskar bókmenntir,
og þá sér í lagi íslenska ljóðlist
þar sem þau voru bæði á heima-
velli, og var því ekki að spyrja að
umræðuefnum á heimilinu.
Skylt er að fella inn í þessa orð-
fáu kveðju endurminningu um
heimsókn þeirra frú Ragnheiðar
og Páls Hafstað til Kanada fyrir
næstum því þrem áratugum, en
hingað til lands komu þau hjón á
miðju sumri til nokkurra vikna
dvalar, einkum í Winnipeg. Tengsl
þeirra við fólk hér vestra voru
margvísleg. Ungur að árum hafði
faðir frú Ragnheiðar, Baldur
Sveinsson, átt heima í Winnipeg
og ritstýrt íslensku blaði. Hann
var einnig á sinni tíð meðal nán-
ustu vina og velgerðarmanna
Stephans G. Stephanssonar. Ætt-
fólk átti Páll Hafstað vestra, og
litlu munaði að móðuramma hans,
Ingibjörg Halldórsdóttir, flyttist
ung að árum til Kanada. Allt þetta
og fjölmargt annað var rifjað upp í
Winnipegdvöl þeirra hjóna. Helst
er þó frá því að segja að ekki voru
þau frú Ragnheiður og Páll fyrr
orðin landföst á kanadísku slétt-
unum en augljóst varð að á fluginu
vestur um hafið hafði ekkert
gengið á segulkraft þeirra. Var
engu líkara en að þau hefðu flutt
Snekkjuvog 3 með sér, eða alla
vega andrúmsloftið sem umlykur
þann stað hið ytra sem innra. Fólk
af ýmiss konar þjóðerni tók þeim
fagnandi, enda fóru þau veislum
um Winnipegborg og nágrenni,
kynntust fjölmörgum og fengu
það örugglega á tilfinninguna að
hér um slóðir væru þau sannkall-
aðir aufúsugestir.
Við andlát frú Ragnheiðar
Baldursdóttur er gott að orna sér
við minninguna um þessa sólríku
og góðu daga. Við Margrét og
okkar fólk vottum fjölskyldu
hennar samúð.
Haraldur Bessason.
Látin er kær vinkona okkar,
Ragnheiður Baldursdóttir. Við
áttum því láni að fagna að kynn-
ast henni og Páli manni hennar
fyrir mörgum árum og tengjast
þeim og fjölskyldu þeirra traust-
um vináttuböndum. Hér er aðeins
rúm til að rekja fáar minningar,
og langar okkur þá til að minnast
sérstakra gleðistunda sem við átt-
um saman um áratuga skeið að
kveldi Þorláksmessudags, heima
hjá hjónum sem voru sameigin-
legir vinir okkar. Samkoman kall-
aðist að sjálfsögðu Þorláksblót og
var upphaf jólagleðinnar á hverju
ári. Ávallt voru sömu veisluföng á
borðum, af því tagi sem tíðkuðust
í gestaboðum norður í Mývatns-
sveit á 19. öld. Og smám saman
mótaðist skemmtidagskrá sem að
miklu leyti var einnig í föstum
skorðum ár eftir ár. Einstakling-
ar eða hjón lögðu fram sína gleði-
söngva sem þau „sungu fyrir“, og
aðrir lærðu söngvana smám sam-
an og tóku undir. Söngvar Páls og
Ragnheiðar, sem þau fluttu af
einstakri snilli, urðu okkur hinum
ógleymanlegir. Milli söngvanna
var síðan farið með kímnisögur í
óbundnu máli, sumar endurteknar
en þó fleiri nýjar frá ári til árs; og
við slíkar frásagnir naut Ragn-
heiður sín frábærlega, svo gáfuð
sem hún var, fyndin og vel máli
farin. Þess var jafnan beðið með
eftirvæntingu að hún risi á fætur
og flytti sögur sínar, af kyndugu
fólki eða kímilegum atburðum. Á
skilnaðarstundu þykir okkur sem
við heyrum rödd hennar sem féll
svo vel að þessum fyndnu frá-
sögnum. Gamansemi Ragnheiðar
og góða lund fylgdi henni til ævi-
loka og hjálpaði henni til að sigr-
ast á missi ástvinarins og heilsu-
leysi sem á hana stríddi á efri
árum. Allt til æviloka tókst henni
að vera veitandi öðrum með fróð-
leik sínum og skemmtun.
Við hjónin þökkum henni
ógleymanlega samfylgd og send-
um börnum hennar og öðrum ást-
vinum innilegar samúðarkveðjur.
Sigríður og Jónas.
Ragnheiður K.
Baldursdóttir

 





 
 



 
  

            
! "# $!% &   '
(!!% 
! $)
(!!*% !! +! (
(!!*% , ( '$ 
(!!*% - $ .! $ 
(!!*% /  0

(!!*% 0  1 !
(!!*%