Morgunblaðið - 21.02.2008, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 21. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
J
ón Ásgeir Jóhannesson hefur
verið áberandi í fjölmiðlum
undanfarna daga. Í fyrstu
virtist hann beina spjótum
sínum helst að stöðu ís-
lensku bankanna, en hefur nú varpað
kastljósi sínu að ímynd Íslands á er-
lendri grund, sem hann telur mjög
brothætta.
Engum vafa er undirorpið að Jón
Ásgeir og félagar hafa verið fyrirferð-
armiklir í íslensku útrásinni svoköll-
uðu. Þess vegna hljóta skoðanir hans
á íslenska fjármálakerfinu að vekja at-
hygli.
Í sjónvarpsþætti á dögunum lýsti
hann því að nú væru allir Íslendingar
í útlöndum settir í sömu körfu, sama
frá hvaða fyrirtæki þeir kæmu og það
lá í orðunum að viðbrögð við íslensku
útrásinni séu fremur neikvæð um
þessar mundir. Í raun hafa sams kon-
ar vangaveltur komið frá greining-
ardeildum íslensku bankanna. Ef horft
er t.d. til skuldatryggingarálags bank-
anna, virðist það hækka með sam-
bærilegum hætti hjá öllum íslensku
bönkunum, þótt það sé mishátt í
grunninn. Því má leiða líkur að því, að
lendi eitt íslenskt fyrirtæki í vanda,
gæti það haft áhrif á hin. Og að mati
Jóns Ásgeirs Jóhannessonar er nauð-
synlegt að bregðast við, með sam-
hæfðri og stöðugri kynningu á Íslandi.
Þetta er ekki nýr sannleikur. Þessu
hafa margir haldið fram og nægir að
minna á að Viðskiptaráð hefur skoðað
ímynd Íslands sérstaklega og bent á
hversu óþekkt við erum víða um lönd.
Raunar má einnig draga þá ályktun að
þjóðir séu fljótar að gleyma okkur,
enda eru merkisberarnir aðeins um
300 þúsund, þótt kraftarnir séu oft
mun meiri.
Minnumst þess að öll verðmæta-
sköpun og öll sú orka sem leystist úr
læðingi í útrásinni, varð til með einka-
væðingu íslensku bankanna. Munum
að með því að stórauka frelsi í við-
skiptum á síðasta áratug hafa skapast
skilyrði fyrir meiri vöxt en nokkurn
óraði fyrir. Ekki er þar með sagt að
öllum verkefnum á sviði bætts þjóð-
félags og atvinnulífs sé lokið, því fer
fjarri. Og talandi um verkefnin, evran
er töluvert til umræðu, í þinginu, fjöl-
miðlum og hjá hagsmunasamtökum
atvinnulífsins. Það hefur svo sem verið
heilmikið ritað um Evrópumál, vönduð
skýrsla var gefin út í apríl sl. og nú
hefur ný Evrópunefnd, tvíhöfða nefnd,
verið sett í það að fylgjast með hags-
munum Íslands gagnvart ESB til
2011.
En mikið er auðvelt að ruglast í
þessu öllu saman: Sumir eru að ræða
evru almennt, aðrir einhliða upptöku
evru. Svo koma þeir sem tala um tví-
hliða samninga um upptöku evru og
hinir sem aðeins tala um starf-
rækslumyntina evru. Ekki gleyma um-
ræðum um aðild að Evrópusamband-
inu, sumir segja strax, aðrir svolítið
seinna, einhverjir mun seinna. Og loks
vilja sumir kveðja krónuna strax og
nota evruna í staðinn.
Viðskiptaþing 2008 virtist hafna
upptöku evru með einhliða samningi.
Vænn hluti stærri fyrirtækja í landinu
vill ekki aðild að ESB en flest þeirra
eru þó á því að evran sé sá gjaldmiðill
sem helst komi til greina, verði skipt
um gjaldmiðil.
Það er áreiðanlegt, að stjórnvöld
verða að horfa til hagsmuna íslenskra
fyrirtækja um leið og horft er til hags-
muna þjóðarinnar. Þessi sjónarmið
eiga að fara saman og hlutverk stjórn-
valda er að tryggja að svo sé. Sú
breyting hefur orðið á undanförnum
árum að heimilin í landinu hafa í vax-
andi mæli tekið lán í erlendri mynt,
hvort sem er til fasteigna- eða jafnvel
bílakaupa. Tekjurnar í krónum og lán-
in í erlendri mynt. Þetta hlýtur að
vera eitt af þeim atriðum sem Seðla-
PISTILL » Tekjurnar í krónum og
lánin í erlendri mynt.
Þetta hlýtur að vera eitt af
þeim atriðum sem Seðla-
bankinn horfir til þegar
hann leitar leiða til að
lækka stýrivexti.
Ólöf
Nordal
Árás evrunnar og ímynd Íslands
bankinn horfir til þegar hann leitar
leiða til að lækka stýrivexti.
Svo er það hitt, sem væri í sjálfu
sér fróðlegt að vita; hvað er mikið af
evru í umferð í landinu? Marel lýsti
því yfir að það ætlaði að greiða laun í
evrum að einhverju leyti; víst er að
eitthvað er um það að minni fyrirtæki
hafa greitt laun í evrum. Trúlega fer
mikið af þeim fjármunum út úr land-
inu aftur, en er hugsanlegt, að evran
sé að hreiðra um sig í bakher-
bergjum? Og hvernig er lánasamsetn-
ingu heimilanna í landinu háttað? Hve
stór hluti lána á síðustu árum er í er-
lendum myntum og þá hvaða? Af
hverju kaupum við bíl með mynt-
körfu? Væri ekki fróðlegt að leita
svara við þessum spurningum?
LÖGREGLUSTJÓRI höfuðborgarsvæðisins
hefur ákveðið að flýta fyrirhugaðri úttekt
innri endurskoðunar embættisins á starfsemi
fangamóttöku LRH í tilefni þess að gæslu-
varðhaldsfanginn Annþór Kristján Karlsson
strauk úr haldi fyrir skemmstu vegna þess að
ekki var fylgt verklagsreglum við vistun hans.
Umrædd úttekt var samkvæmt fyrirliggj-
andi áætlun innri endurskoðunar á dagskrá
síðar á þessu ári. Í þeirri athugun, sem þegar
er hafin vegna atviksins, verður farið heild-
stætt yfir móttöku fanga hjá embættinu og
gengið úr skugga um að sú móttaka sé eins
og reglur kveða á um.
Ítarleg innanhúsrannsókn á þeim atriðum
sem fóru úrskeiðis í aðdraganda stroks Ann-
þórs stendur enn yfir en að kröfu lög-
reglustjóra er verið að afla frekari gagna auk
þess sem nánar er verið að fara yfir alla þætti
málsins, frá móttöku fangans deginum áður til
framkvæmdar vistunar, eftirlits, skráningar
o.fl.
Þegar liggur fyrir að móttaka og vistun
fangans sem og eftirlit með honum var ekki í
samræmi við gildandi verklagsreglur. Einnig
liggur fyrir að fanganum fylgdu ekki nauðsyn-
legar upplýsingar um tilhögun og framkvæmd
vistunar. Hins vegar eru ekki uppi grunsemd-
ir um að starfsmenn embættisins hafi komið
að málinu með refsiverðum hætti.
Viðeigandi úrbætur gerðar
Þegar niðurstöður rannsóknar embættisins
á því hvað úrskeiðis fór liggja fyrir verður
metið hvernig unnt sé að koma í veg fyrir að
slíkt gerist á ný og viðeigandi úrbætur gerðar
á framkvæmd og skipulagi þessara mála hjá
embættinu. Jafnframt mun lögreglustjóri upp-
lýsa dóms- og kirkjumálaráðuneytið um nið-
urstöður athugunar embættisins og hvernig
brugðist verði við þeim atriðum sem aflaga
fóru í meðferð embættisins á gæsluvarðhalds-
fanganum.
Flýta úttekt á fangamóttöku
Ráðuneytið upplýst um
viðbrögð við þeim atrið-
um sem aflaga fóru
Strauk Gæsluvarðhaldsfanginn Annþór
Kristján Karlsson strauk úr haldi lögreglu.
EIGENDUR nokkurra af þeim 11 smá-
virkjunum sem ekki hafa sótt um rekstr-
arleyfi hafa þegar sent umsóknir um virkj-
analeyfi til iðnaðarráðuneytisins, eftir að
ósk um það barst þeim frá Orkustofnun,
sem er eftirlitsaðili með raforkumálum.
Þetta segir Lárus Ólafsson, lögfræðingur í
iðnaðarráðuneytinu. Hann segir að í ljós
hafi komið að þessi tilteknu leyfi vantaði
við störf stýrihóps um smávirkjanir, sem
nýlega skilaði skýrslu. Hópurinn skoðaði
11 smávirkjanir og reyndust tvær þeirra,
Hvestu- og Árteigsvirkjun, ekki hafa
rekstrarleyfi. Umsókn vegna Árteigsvirkj-
unar hefur þegar borist og unnið er að
umsókn vegna Hvestuvirkjunar.
Aðrar virkjanir sem ekki reyndust hafa
rekstrarleyfi voru níu talsins, en þær voru
ekki á borði nefndarinnar. Flestar þeirra
eru undir 1 MW að stærð. Í 4. grein raf-
orkulaga komi fram að til þess að reisa og
reka raforkuver þurfi virkjanaleyfi. Virkj-
anir sem eru smærri en 1 MW séu hins
vegar undanþegnar því að sækja um virkj-
analeyfi. Undantekning frá undanþágunni
sé hins vegar sú að þegar virkjanir tengj-
ast dreifikerfinu þarf að sækja um leyfi til
þess að reka virkjanirnar. Lárus segir að
svo virðist sem ákveðinnar óvissu hafi
gætt hjá viðkomandi virkjunaraðilum um
að þeir væru orðnir leyfisskyldir þegar
þeir tengdust dreifikerfinu. Þeim hafi ver-
ið bent á gallann og leiðbeint um ferlið.
Nokkrir hafa
þegar sótt um
SAMKVÆMT breytingaskrá þjóðskrár
fengu 647 landsmanna íslenskt ríkisfang
árið 2007. Að sögn Hagstofunnar eru
þetta færri einstaklingar en verið hefur
undanfarin þrjú ár en fram til 2006 fjölg-
aði þeim sem veitt var íslenskt ríkisfang
jafnt og þétt og mest var fjölgunin á milli
2003 og 2004.
Árið 2006 fengu 844 manns íslenskt rík-
isfang og var það mesti fjöldi ríkisfangs-
veitinga fram að því. Árið 2007 fækkaði
því ríkisfangsveitingum um 197 frá árinu
á undan.
Flestir einstaklingar sem hlutu íslenskt
ríkisfang árið 2007 höfðu áður ríkisfang í
Póllandi, líkt og árin á undan. Fjöldi
þeirra var þó minni en 2006, eða 162 árið
2007 á móti 222 árið áður. Næstfjölmenn-
asti hópurinn var áður með ríkisfang á Fil-
ippseyjum, eða 69 manns.
Nánar á hagstofa.is.
Færri fengu ís-
lenskt ríkisfang
SJÖ íþróttakonum var í gær út-
hlutað samtals 2,5 milljónum
króna úr Afrekskvennasjóði Glitn-
is og Íþróttasambands Íslands.
Allar eiga þær það sameiginlegt að
hafa tryggt sér sæti á ólympíu-
leikunum í Peking síðar á þessu ári
eða eru skammt frá því takmarki.
Um er að ræða Ásdísi Hjálms-
dóttur, Íslandsmethafa í spjótkasti
úr Ármanni, Emblu Ágústsdóttur,
Íslandsmethafa í sundi úr íþrótta-
félagi fatlaðra í Reykjavík, Erlu
Dögg Haraldsdóttur, Íslands-
methafa í sundi úr Íþrótta-
bandalagi Reykjanesbæjar, Ragn-
heiði Ragnarsdóttur,
Íslandsmethafa í sundi og KR-ingi,
Sigrúnu Brá Sverrisdóttur, Ís-
landsmethafa í sundi úr Fjölni,
Silju Úlfarsdóttur, Íslandsmethafa
í spretthlaupum úr FH, og Sonju
Sigurðardóttur, sundkonu úr
Íþróttafélagi fatlaðra í Reykjavík
og Íslandsmethafa í nokkrum
sundgreinum.
Þetta er í þriðja sinn sem út-
hlutað er úr sjóðnum en hann hef-
ur það að markmiði að styðja við
bakið á afrekskonum í íþróttum og
gera þeim betur kleift að stunda
sína íþrótt og ná árangri.
Alls bárust 97 umsóknir til Af-
rekskvennasjóðsins að þessu sinni
og nam heildarfjárhæð þeirra um
150 milljónum króna. Næsta út-
hlutun úr verður í september nk.
Í stjórn sjóðsins sitja þær Svafa
Grönfeldt, rektor Háskólans í
Reykjavík, Vanda Sigurgeirsdóttir
knattspyrnuþjálfari og Vala Flosa-
dóttir, verðlaunahafi á ólympíu-
leikunum í Sydney árið 2000.
Sjö íþróttakonur styrktar um 2,5 milljónir úr Afrekskvennasjóði Glitnis
Stefnt á
ÓL í
Peking