Morgunblaðið - 21.02.2008, Qupperneq 22

heilsa
22 FIMMTUDAGUR 21. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Rekstur heimilisbílsins kost-ar allt frá rúmum 770 þús-und krónum og upp í rúm-ar 1.544 þúsund krónur á
ári, samkvæmt nýjum útreikningum
Félags íslenskra bifreiðaeigenda.
Tekið var mið af verðlagi í nýliðnum
janúar og það umreiknað yfir á heilt
rekstrarár, en samkvæmt útreikn-
ingum hafa rekstrarútgjöld bifreiða
aukist um allt frá 7,37% og upp í
10,14% milli ára.
Það, sem þyngst vegur í bifreiða-
kostnaðinum, er kostnaður vegna
notkunar og verðrýrnunar. „Helst er
mögulegt að hafa áhrif á vægi þess-
ara útgjaldaliða, t.d. með því að
kaupa lítinn og eyðslugrannan bíl,
reyna að sinna hluta viðhaldsins sjálf
og hafa endursöluverð í huga við
kaup á nýjum bíl,“ segir Runólfur
Ólafsson, framkvæmdastjóri Félags
íslenskra bifreiðaeigenda, sem bætir
við að FÍB-félagar njóti auk þess
margvíslegs afsláttar af þjónustu og
rekstrarvörum vegna bíla sinna og
geti í mörgum tilfellum lækkað kostn-
aðinn verulega.
Við útreikningana var stuðst við
þrjá verðflokka nýrra bifreiða sem
annars vegar er ekið 15 þúsund km
og hinsvegar 30.000 km á ári.
Endurnýjun bifreiðarinnar miðast
við árlegan akstur. Endurnýjað er
eftir fimm ár miðað við 15 þúsund km
á ári og eftir þrjú ár miðað við 30 þús-
und km á ári.
Eldsneytiseyðsla, viðhald, skattar,
tryggingar, verðmætatap og vextir
eru grunnur þessara kostnaðarút-
reikninga. Útreikningarnir styðjast
við meðaltöl þannig að ekki er hægt
að búast við nákvæmum niðurstöðum
í einstökum tilvikum. Ákveðin fylgni
er á milli vissra útgjaldaliða, sem
tengjast verði og stærð bifreiða, svo
sem bensínkostnaður, tryggingar,
viðhald og verðrýrnun. Þetta gerir
bifreiðaeigendum kleift að glöggva
sig á rekstrarkostnaði eigin bifreiðar.
20% hækkun á eldsneyti
„Eldsneyti og tryggingar hafa
hækkað mest á tímabilinu, sem um
ræðir, en kostnaðarverð sjálfra öku-
tækjanna er hins vegar innan al-
mennrar verðþróunar,“ segir Run-
ólfur. „Nærri lætur að bensínliðurinn
hafi hækkað um 20% milli ára á með-
an tryggingaliðurinn hefur hækkað
um nærri 12%.“
Dísellítrinn er nú orðinn dýrari hér
á landi en bensínlítrinn í samræmi við
heimsmarkaðsverð. Heimsmark-
aðsverð á bensíni er nú um mundir á
45 kr/l á meðan dísellítrinn kostar 52
kr. Bensínverð á íslenskum sjálfs-
afgreiðslustöðvum Shell, Olís og N1
nemur nú um 138,90 kr/l á meðan dís-
ellítrinn kostar 143,60. Opinberir
skattar nema yfir 50% af söluverði
bensíns og díselolíu en skattar af dí-
selolíu eru örlítið lægri en af bensíni
þótt ekki muni nema einni krónu.
Víða í nágrannalöndunum við-
gengst hinsvegar meiri munur sem er
liður viðkomandi stjórnvalda í að
hvetja fólk til að draga úr eldsneyt-
isnotkun. „Sá pólitíski hvati hefur
ekki verið tekinn upp hér á landi, en
þó díseldropinn sé nú um fimm krón-
um hærri í útsöluverði en bensín-
dropinn geta bíleigendur sparað sér
allt að 25% í eldsneytiskostnaði með
því að aka um á díselbíl í stað bens-
ínbíls og það þrátt fyrir að kaup á dís-
elbíl séu ívið dýrari en á bensínbíl.
Sem dæmi má nefna að bensín-
jepplingur, sem eyðir 15 lítrum af
hundraði, myndi sem díseljepplingur
eyða um 11,5 lítrum af hundraði.“
Hann bendir þó á að díselolían hafi
verið dýrari en bensínið í þó nokkurn
tíma. „Það helgast m.a. af aukinni eft-
irspurn í díselbíla. Viðleitni mark-
aðarins snýst um að leita í eyðslu-
grennri ökutæki enda er það
sannreynt að betri orkunýting fæst úr
díselbílum auk þess sem nýjustu dís-
elbílarnir eru nú orðið að brenna
brennisteinssnauðari díselolíu en við
þekkjum frá því í gamla daga þegar
sótmengun frá díselbílum olli mikilli
svifryksmengun með óæskilegum
áhrifum á heilsu manna. Á seinni ár-
um hefur markvisst verið unnið gegn
þessari mengun með sótvarnarsíum
sem gera það að verkum að díselbílar
brenna nú mun hreinna díseleldsneyti
en áður,“ segir Runólfur.
20% verðrýrnun fyrsta árið
Verðrýrnun nýrra ökutækja vegur
líka þungt í kostnaðarútreikningum
bifreiðaeigenda en bílar falla hlut-
fallslega mest í verði þegar þeir eru
nýir. Ekki er óeðlilegt, að sögn Run-
ólfs, að gera ráð fyrir 20% verðrýrn-
un af nýjum bíl fyrsta árið. „Gamla
slagorðið „fasteign á hjólum“, sem
komið er frá Volvo, er fjarri sanni því
að bíll verður aldrei fjárfesting. Hann
er fyrst og fremst nytjahlutur og hon-
um fylgir kostnaður,“ segir Runólfur
og bætir við að í samanburði við hin
Norðurlöndin megi ætla að danskir
og norskir bíleigendur borgi eilítið
hærri rekstrarkostnað en íslenskir
bíleigendur á meðan Svíar sleppi mun
ódýrar en við. „Danir og Norðmenn
eru með hæstu opinberu skatta á bíla
sem þekkjast, en við njótum heldur
lægri vörugjalda. Aftur á móti búa Ís-
lendingar við mjög dýrt vara-
hlutaumhverfi og fákeppni á þeim
markaði enda getur munað allt að
helmingi á varahlutum hjá íslenskum
og sænskum umboðsaðilum.“
join@mbl.is
Notkun og
verðrýrnun
vega þyngst
0+ 
  
1+
 


*'
   *17
$85
8+ 19 ; 
/9
:
<  
9= %:


 1
<


19 %:
>4 
1*+

 1

5 %
+4 93
:-
;21

' 
#
 <
=
= <
=
*
?>




 1
>0 ?


<
=
= <
=
*
.@5
=
*
@>? 

A
5%A
"9

<
=
= <
=
*
.@5@B
=
*
3>8+71
; 6:=
+ ; 6:=
+ <
=
*
.@5@B@C
=
*
<>B   
1
;D
,
<
=
*
?*
2 1
0

=
 1
=
=  1
=
*
 1
,
5 0
%

=
,
, 

3
3
,

4 3
4
 93
44
,3
3 3
 9 
9
,
,
,
93
49 3
4

9,4
39
4 3
394
,,  ,3
394
, 3
9 
, 

4
4 
44
44
3
3 
,9
44
,
 ,
9
9
,


9
9

, 
9 ,
4 9 

49 
 3,
439 
3 
 9

3

3
3
 4 3

43
4  3
9
3


 9
4 93
,
,
,
93
49
4
,4
 9
3 94
 3
9
43
3 9 
,4
,9 

3

4
4 
4,3
34
3
3,3
 9 
3
 3
3
39
9
,


9
393

44
9
49,
,
49,
 3,
 93
 
934
4 3 
43

4
3
3
4 ,3
 3
4 3
4 4,3
9 3
3 
4
,3
9,
4,9 3
,
,
,
93
4 9
4
4 3
94
9 4
4
9
43
,39
 3,
,94,
4 3 
43

4
4
4 
 43
, 
3
 43
49
3 
4
,3
39 
9
,


9
9 

 
9 ,
9
  
39
33
39
 4,
9 
Rekstrarkostnaður bifreiða hefur aukist um
7,37%–10,14% milli áranna 2007 og 2008, skv.
nýjum útreikningum Félags íslenskra bifreiða-
eigenda. Jóhanna Ingvarsdóttir kynnti sér
forsendur útreikninganna hjá Runólfi Ólafssyni,
framkvæmdastjóra FÍB.
 Í útreikningunum er bensínverðið haft fast eða 139,50 krónur á lítrann.
Þessi liður er breytilegur og ræðst af þróun bensínverðs á heimsmarkaði
og landfræðilegri staðsetningu.
 Viðhalds- og viðgerðarkostnaður er meðaltalskostnaður vegna ábyrgð-
arskoðana skv. forskrift framleiðenda.
 Gert er ráð fyrir að fjögur vetrardekk séu keypt með nýjum bíl. Umfelg-
un ásamt jafnvægisstillingu á hjólbarðaverkstæði tvisvar á ári er tekin með
í reikninginn.
 Stuðst er við meðaltalsgjald fyrir ábyrgðartryggingu, slysatryggingu
ökumanns og eiganda, framrúðutryggingu, kaskótryggingu og vátrygg-
ingu ökumanns. Tekið er tillit til sjálfsáhættu vegna tjóna.
 Þá er bifreiðagjald innheimt tvisvar á ári fyrir sex mánuði í senn.
 Hugsa þarf fyrir bílageymslum, stöðumælum og leigustæðum, en undir
þrif falla m.a. heimsóknir á bílaþvottastöðvar, bón og hreinsiefni.
 Fjármagnskostnaður í útreikninginum eru reiknaðar vaxtatekjur af því
fjármagni, sem að meðaltali er bundið í bifreiðinni á eignartíma hennar.
Stuðst er við raunvexti, sem í boði eru hverju sinni.
Forsendur útreikninga
ERFÐAEFNI eineggja tvíbura er ekki
nákvæmlega eins í öllum smáatriðum
eins og hingað til hefur verið talið. Þetta
eru niðurstöður rannsóknar sem sænsk-
ir, bandarískir og hollenskir vísindamenn
standa að baki og forskning.no segir frá.
Rannsóknin var gerð við Háskólann í
Alabama í Bandaríkjunum og var fyrst
birt í tímaritinu American Journal of
Human Genetics.
„Jafnvel þótt erfðaefnið væri nánast
alveg eins sýndu okkar niðurstöður að
það er býsna algengt að örlítill breyti-
leiki sé til staðar í því milli tvíbura,“ er
haft eftir einum vísindamannanna, Jan
Dumanski. Hann leiddi rannsóknina
ásamt Carl Bruder sem segir niðurstöð-
urnar gefa ýmislegt til kynna. „Með því
að uppgötva örlítinn mun í erfðaefni ein-
eggja tvíbura þar sem annar er haldinn
sjúkdómi, opnast möguleikar á að tengja
ákveðnar erfðabreytingar við uppruna
algengra sjúkdóma,“ segir hann.
Gæti útskýrt af hverju einn
tvíburi veikist en ekki hinn
Niðurstöðurnar geta haft mikla þýð-
ingu við rannsókn arfgengra sjúkdóma
sem og við þróun nýrra greining-
araðferða segir í frétt forskning.no.
Hingað til hafa menn aðallega leitað út-
skýringa í umhverfisþáttum en ekki
erfðaþáttum þegar aðeins annar ein-
eggja tvíbura fær til dæmis Parkinsons-
veiki.
Vísindamennirnir rannsökuðu 19 ein-
eggja tvíbura sem höfðu að því er virtist
sama erfðaefni (DNA). Vísindamennirnir
fundu hins vegar mun í fjölda eintaka
ákveðinna erfðaefnisþátta hjá tvíbura-
systkinunum.
Einn þáttinn gat til dæmis vantað eða
hann verið í mörgum eintökum hjá öðr-
um tvíburanum en ekki hinum. Slíkir
hlutir geta, að mati vísindamannanna,
útskýrt af hverju annar eineggja tvíbura
veikist af arfgengum sjúkdómi meðan
hinn er frískur sem fiskur.
Eineggja tvíburar ekki nákvæmlega eins
Eineggja En þó með örlítið mismunandi gen.
neytendur
Fréttir á SMS