Morgunblaðið - 02.03.2008, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 2. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Raunir | Yfirhylming vegna ránsins á Natöschu Kampusch vekur ólgu í Austurríki Þeysireið | Knattspyrnu-
maðurinn Paul Gascoigne hefur átt í vandræðum eftir að ferli hans lauk og hefur nú verið sviptur sjálfræði.
Erlent| Þegar Kosovo lýsti yfir sjálfstæði fór fram þaulhugsuð sviðsetning á serbneskum þjóðernisrembingi í Belgrad.
VIKUSPEGILL»
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
Fyrir réttum áratug, 2. mars1998, hvarf tíu ára gömulausturrísk stúlka eins ogjörðin hefði gleypt hana.
Hún fór frá heimili sínu í Vínarborg
um morguninn og hélt sem leið lá í
skólann. Næst spurðist til hennar
átta og hálfu ári síðar. Stúlkan, Na-
tascha Kampusch, sem varð tvítug á
dögunum, er enn og aftur komin í
sviðsljósið enda hriktir í stoðum
stjórnkerfisins í Austurríki vegna
nýrra upplýsinga um handvömm lög-
reglu við rannsókn málsins og yfir-
hylmingar af hálfu ráðamanna.
Hermt er að stjórnarsamstarf Þjóð-
arflokksins og jafnaðarmanna hangi
á bláþræði af þessum sökum.
Kampusch var sem kunnugt er hirt
upp af götunni á leiðinni í skólann af
sérlunduðum símvirkja, Wolfgang
Priklopil, sem hélt henni nauðugri í
dýflissu á heimili sínu í nágrenni Vín-
arborgar, þangað til hún slapp fyrir
tilviljun 23. ágúst 2006. Priklopil
svipti sig lífi í kjölfarið með því að
henda sér fyrir lest.
Stungið undir stól
Skömmu fyrir þingkosningar í
Austurríki í október 2006 komst yf-
irmaður innan lögreglunnar, Herwig
Haidinger að nafni, að raun um að
grunur hefði fallið á Priklopil fáein-
um vikum eftir hvarf stúlkunnar en
lögreglan ekki aðhafst í málinu. Í
breska blaðinu The Sunday Times
kemur fram að svo virðist sem innan-
ríkisráðherrann á þessum tíma,
Liese Prokop, hafi stungið téðum
upplýsingum undir stól og opinberir
starfsmenn villt um fyrir fjölmiðlum.
Blaðið hefur heimildir fyrir því að
Prokop, sem sat á ráðherrastóli fyrir
Þjóðarflokkinn, hafi fyrirskipað Ha-
idinger að þagga málið niður til að
fyrirbyggja hneyksli svo skömmu
fyrir kosningar.
Krafist hefur verið rannsóknar á
málinu í þinginu sem gæti leitt til
refsinga háttsettum embættismönn-
um til handa. Prokop verður aftur á
móti ekki dregin til ábyrgðar því hún
lést skyndilega á gamlársdag 2006.
Kampusch sjálfri er mjög brugðið
yfir þeim tíðindum að hugsanlega
hefði verið hægt að bjarga henni úr
prísundinni fáeinum vikum eftir að
henni var rænt. The Sunday Times
fullyrðir að hún hafi misst alla trú á
yfirvöldum. Hefur blaðið eftir henni
að hún sé bálreið og hneyksluð og að
meðferð málsins jaðri við „brjálæði“.
Snýst um réttlæti, ekki peninga
Lögfræðingar Kampusch eru nú
með öll tromp á hendi og hafa hafið
samningaviðræður við stjórnvöld um
hugsanlegar skaðabætur. Er talið að
þær gætu hlaupið á milljónum evra.
Sjálf kveðst hún þó hafa minnstar
áhyggjur af aurunum. „Ég varð af
allnokkrum árum ævi minnar – mik-
ilvægum árum. Verði mönnum á mis-
tök er eðlilegt að þeir sýni viðleitni til
að bæta fyrir þau og læra af þeim. Í
mínum huga snýst þetta ekki um
peninga, heldur réttlæti,“ er haft eft-
ir Kampusch í The Sunday Times.
Ef marka má yfirlýsingar ætlar
ríkisstjórn landsins að axla sína
ábyrgð. „Við erum að tala um stúlku
sem var haldið fanginni í rúm átta ár.
Það er eðlilegt að ríkisvaldið bregðist
við í samræmi við það,“ sagði kanslari
Austurríkis, Alfred Gusenbauer, á
dögunum. Hann kemur úr röðum
jafnaðarmanna.
Vísbendingin sem fór framhjá yf-
irmönnum lögreglunnar í Vínarborg
var skýrsla lögreglumanns sem gerð
var mánuði eftir hvarf Kampusch.
Lögreglumaðurinn hafði veitt því at-
hygli að Priklopil átti hvítan sendi-
ferðabíl sem passaði við lýsinguna á
bíl sem vitni taldi sig hafa séð stúlk-
una fara upp í.
„Maðurinn er einfari, ómannblend-
inn og á í miklum erfiðleikum með
samskipti við annað fólk,“ skrifaði
lögreglumaðurinn. „Hann býr greini-
lega með aldraðri móður sinni og er
sagður hafa kynferðislega löngun til
barna. Ekki er útilokað að hann eigi
vopn í fórum sínum.“
Engin fjarvistarsönnun
Staðfest er að tveir aðrir lögreglu-
menn spurðu Priklopil út í bílinn en
grunuðu hann ekki um græsku enda
þótt hann hefði ekki fjarvistarsönnun
daginn sem stúlkunni var rænt.
Á blaðamannafundi eftir flótta
Kampusch greindu embættismenn
fjölmiðlum frá því, að Liese Prokop
viðstaddri, að Priklopil hefði haft
fjarvistarsönnun. Í téðri skýrslu
lögreglumannsins sem grunaði hann
segir aftur á móti: „Priklopil fullyrti
að hann hefði verið heima allan dag-
inn … Hann var einn og fyrir vikið
gat enginn staðfest frásögn hans.“
Mál Kampusch vakti heimsathygli
sumarið 2006 og var frægt viðtal aust-
urríska sjónvarpsins við hana sýnt í
120 löndum, þeirra á meðal Íslandi.
Óhætt er að fullyrða að Kampusch sé
einn frægasti, ef ekki hreinlega fræg-
asti, núlifandi Austurríkismaðurinn
og hefur hún fengið ótal atvinnutilboð
á undanförnum mánuðum.
Hún kom vel fyrir í sjónvarpi og
það er því engin tilviljun að hún vinn-
ur nú að undirbúningi spjallþáttar
sem fara mun í loftið með vorinu á
sjónvarpsstöðinni PULS 4. Vinnu-
heiti þáttarins er Á tali hjá Natöschu
Kampusch.
Í desember síðastliðnum hleypti
Kampusch af stokkunum vefsíðu
með fréttum, upplýsingum og mynd-
um af sér sem hægt er að skoða á
slóðinni natascha-kampusch.at.
Svaf lögreglan
á verðinum?
RAUNIR»
Associated Press
Þolraun Natascha Kampusch notar orðið „brjálæði“ til að lýsa vinnubrögð-
um austurrísku lögreglunnar. Hefði mátt leysa hana úr haldi eftir mánuð?
Í HNOTSKURN
»Natascha Kampusch hefurneitað að ræða smáatriði
fangavistar sinnar við fjölmiðla
og enn er ekki ljóst hvort hún
sætti kynferðislegu ofbeldi.
»Um tíma gerðu menn þvískóna að hún væri með Stokk-
hólmsheilkennið en því neitar hún
sjálf.
»Kampusch hefur verið í litlusambandi við foreldra sína
eftir flóttann.
»Liese heitin Prokop, fyrrver-andi innanríkisráðherra, sem
sögð er hafa þaggað mistök lög-
reglu við rannsóknina niður, var á
sinni tíð frækinn íþróttamaður og
vann silfurverðlaun í fimmt-
arþraut á Ólympíuleikunum 1968.
Austurríska lögreglan grunaði Priklopil um brottnám Na-
töschu Kampusch mánuði eftir hvarfið en aðhafðist ekkert
Kanslarinn Alfred Gusenbauer. Fórnarlambið Kampusch tíu ára. Ræninginn Wolfgang Priklopil.
vissir
þú að...