Morgunblaðið - 28.03.2008, Page 14

14 FÖSTUDAGUR 28. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
RAUÐI kross Íslands hefur fært
Landsbókasafni Íslands-Háskóla-
bókasafni fagbókasafn sitt að gjöf.
Um er að ræða rúmlega 2.000 bæk-
ur, og er þetta stærsta safn fræði-
rita í einkaeigu sem Landsbóka-
safnið hefur eignast á undan-
förnum árum.
Bækurnar eru einkum á sviði
þróunarsamvinnu, neyðaraðstoðar,
flóttamannahjálpar, alþjóðlegra
mannúðalaga og sjálfboðastarfa
auk sögu og starfsemi Rauða kross-
ins á Íslandi og á alþjóðavettvangi.
Áslaug Agnarsdóttir, sviðstjóri
þjónustusviðs Landsbókasafnsins,
segir gjöfina koma sér sérlega vel í
ljósi þess að kennsla í þróunar-
fræðum hófst við Háskóla Íslands
fyrir fáeinum árum. Gjöfin eigi
áreiðanlega eftir að nýtast kenn-
urum og háskólanemun vel um ára-
bil, en ekki síður fræðimönnum og
almenningi.
Afhending Ómar H. Kristmundsson, formaður Rauða kross Íslands, Sólveig
Ólafsdóttir, upplýsingafulltrúi Rauða krossins, Sigurður Örn Guðbjörnsson,
bókavörður í aðfangadeild Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns,
Ingibjörg Steinunn Sverrisdóttir landsbókavörður, Bryndís Ísaksdóttir, fag-
stóri í aðfangadeild, Áslaug Agnarsdóttir, sviðstjóri þjónustusviðs, og Bryn-
dís Ingvarsdóttir, forstöðumaður útlánadeildar, við athöfnina.
Rauði krossinn færir
Landsbókasafninu bókagjöf
STJÓRN Hönnunarmiðstöðvar Íslands hefur ráðið Höllu
Helgadóttur í stöðu framkvæmdastjóra.
Halla er grafískur hönnuður að mennt og hefur starfað
í auglýsingafaginu í 20 ár og hefur hlotið margar við-
urkenningar fyrir verk sín. Hún hefur víðtæka reynslu á
sviði hönnunar og hefur starfað í mjög nánum tengslum
við íslenskt atvinnulíf. Hún er einn af upphafsmönnum og
stofnendum auglýsingastofanna Grafíts og Fítons. Síðustu
ár á Fíton hefur hún m.a. unnið sem hönnuður, hönn-
unarstjóri, listrænn stjórnandi, verkefnastjóri, teikni-
stofustjóri, haft umsjón með viðskiptatengslum, áætl-
unargerð og viðskiptaráðgjöf. Halla hefur einnig kennt í hönnunardeild
Listaháskóla Íslands ásamt því að vera prófdómari. Hún hefur komið fram í
fjölmiðlum og haldið fyrirlestra um auglýsinga og markaðsmál. Einnig hefur
hún setið í mörgum stjórnum félaga sem tengjast hagsmunamálum hönnuða
á Íslandi og erlendis. Halla mun formlega taka við starfinu á næstu dögum.
Hönnunarmiðstöð Íslands mun verða staðsett til bráðabirgða í Aðalstræti
10. Í stjórn Hönnunarmiðstöðvarinnar sitja:
Gunnar Hilmarsson formaður, Dennis Davíð Jóhannesson varaformaður,
Ragnheiður Ingunn Ágústsdóttir, Egill Egilsson, Haukur Valdimarsson,
Dagný Bjarnadóttir, Rósa Helgadóttir, Hallgrímur Friðgeirsson, Haukur
Már Hauksson
Ráðin framkvæmdastjóri
Hönnunarmiðstöðvar Íslands
Halla Helgadóttir
STUTT
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Á MÁLÞINGI um stöðu stórlaxins á
Íslandi, sem haldið var í gær í kjöl-
farið á ársfundi Veiðimálastofnunar,
voru fulltrúar hagsmunaaðila sam-
mála um að þar sem allar tölur
sýndu að stórlaxinn væri að hverfa
úr íslenskum ám, þyrfti að bregðast
hart við. Voru ræðumenn sammála
um að skylda þyrfti veiðimenn til að
sleppa veiddum stórlöxum.
„Veiðiréttareigendur þurfa að
bregðast við. Eina svarið sem við
höfum er að beita varúðarreglu í um-
gengni við auðlindina,“ sagði Óðinn
Sigþórsson, formaður Lands-
sambands veiðifélaga, sem var með-
al frummælenda. Hann sagði að á
komandi sumri mundi færast í vöxt
að skylt yrði að sleppa stórlaxi aftur
í ána. „Ég tel þó að við þurfum að
ganga skrefinu lengra. Sú staðreynd
að annar hver stórlax sem veiðist sé
drepinn er óásættanleg. Ég er þeirr-
ar skoðunar að veiðifélögin eigi al-
farið að banna stórlaxadráp. Með
slíku banni er gætt fyllstu varúðar
við nýtingu laxaauðlindarinnar,“
sagði Óðinn. Hann ræddi einnig um
að friða þyrfti viðkvæm hrygning-
arsvæði í sumum ám.
Stjórnvöld friði stórlaxinn
Sigurður Guðjónsson, forstjóri
Veiðimálastofnunar, reifaði stöðu
stórlaxastofnanna. Frá árinu 1985
hefur stofnunum hrakað sífellt
meira og er það samband, sem áður
var milli stofnstærðar smálax og
stórlax, ekki lengur til staðar. Sagði
hann góðu fréttirnar vera þær að
samkvæmt rannsóknum væru stór-
laxagenin ennþá til staðar í seiðum,
en við sjógöngu væri „forritað“ í þau
hve lengi þau ættu að vera í sjó.
Stórlaxinn er mest hrygnur og þeg-
ar þeim fækkar munar verulega um
það í ánum. Í sumum ám er stórlax-
inn kominn undir fjögur, fimm pró-
sent af stofnum ánna.
Sigurður velti fyrir sér hvað væri
til ráða. „Ef við gerum ekki neitt er
líklegt að við töpum erfðaþættinum
úr stofninum,“ sagði hann. Öðrum
hverjum fiski væri sleppt aftur í árn-
ar – en það væru samt afar fáir fisk-
ar á heildina litið. „Sums staðar er
öllum sleppt en annars staðar eng-
um – það skelfir okkur.“
„Það þarf að friða stórlaxinn með-
an þetta ástand varir og halda þann-
ig í erfðaþáttinn, í þeirri von að ein-
hvern tíma lagist þessi
sjávarskilyrði aftur,“ sagði Sigurður
en margt bendir til þess að breytt
ástand í hafinu hafi mikið um hnign-
un stórlaxa að segja.
„Við leggjum því hér með til að
stjórnvöld friði stórlaxinn,“ sagði
Sigurður.
Laxveiðin í tæpu meðallagi
Á ársfundi Veiðimálastofnunar
fyrr í gær spáði Guðni Guðbergsson
fiskifræðingur um horfurnar í lax-
veiðinni. Tók hann fram að ekki væri
um traust spálíkön að ræða heldur
byggt á mati á ástandi og tilfinningu
í ljósi fyrri reynslu og rannsókna.
„Það eru engin merki um annað en
laxveiði verði við eða í tæpu með-
allagi á komandi sumri,“ sagði
Guðni.
Á síðustu árum var laxveiðin í há-
marki árið 2005 og hefur minnkað
síðustu tvö árin. Sveiflur hafa ávallt
verið í veiði og fylgjast að nokkur
góð ár og nokkur slæm.
Veiðin úr svokölluðum nátt-
úrulegum laxveiðiám var rétt undir
meðallagi í fyrra, en gríðarleg veiði í
hafbeitaránum gerði það að verkum
að heildarveiðin var sú þriðja mesta
á laxi. Alls veiddust um 53.500 laxar
á stöng. 17,3% veiddra laxa var
sleppt aftur, sem er nokkru minna
en sumarið 2006 er 19,2% var sleppt.
Þá sagði Guðni að 41,6% veiddra
stórlaxa hefði verið sleppt og hafði
það einungis aukist um tvö prósent
milli ára. Spáði Guðni því að stórlax-
inum héldi áfram að hraka, að
óbreyttu, en við sama tækifæri í
fyrra spáði hann því að stórlax yrði
alveg horfinn árið 2020.
Rúmlega 6.300 laxar veiddust í
net í jökulánum Þjórsá, Ölfusá-
Hvítá og Hvítá í Borgarfirði.
Urriða og bleikju fækkar
Um 40.000 urriðar, staðbundnir
og sjóbirtingar, voru færðir til bókar
en nokkur fækkun hefur orðið á urr-
iða síðustu tvö árin. Guðni sagði ekki
vitað hvort sú þróun héldi áfram.
Um 25.000 bleikjur voru skráðar en
umtalsverð fækkun hefur orðið á
bleikju síðustu fimm árin, sér-
staklega á svæðum þar sem bleikja
er einráð. „Þessu þarf að gefa góðan
gaum,“ sagði Guðni og taldi líklegt
að bleikjuveiði héldist áfram með
minna móti á komandi sumri.
Sammála um að sleppa
verði öllum stórlaxi
Morgunblaðið/Einar Falur
Gefið líf Gísli Georgsson og Pétur Pétursson sleppa stórlaxi í Vatnsdalsá í
fyrra. Skylt er að sleppa öllum laxi í ánni en fram kom að um 30% veiddra
laxa í Vatnsdal í fyrra voru stórlaxar, sem er hæsta hlutfall á landinu.
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
GRÁSLEPPUVERTÍÐIN fer bæði
hægt og misjafnlega af stað eftir
stöðum. Veiðarnar eru hafnar fyrir
Norðausturlandi, en veður hefur á
köflum verið óhagstætt. Verð á
hrognum er nú hærra en í fyrra, en
þó ekki nógu hátt að mati Arnar
Pálssonar, framkvæmdastjóra
Landssambands smábátaeigenda.
„Veiðin hefur verið alveg þokka-
leg á stöðum eins og Húsavík,
Vopnafirði og Bakkafirði. Á Siglu-
firði hefur veiðin verið léleg og á
Raufarhöfn, Þórshöfn og við Eyja-
fjörðinn virðist hún einnig fara lakar
af stað en í fyrra. Það er reyndar
erfitt að segja til um raunverulega
stöðu, því veðrið hefur verið mjög
slæmt,“ segir Örn.
50 daga takmörkun
Vertíðin mátti byrja 10. marz fyrir
Norðausturlandi og voru margir,
sem byrjuðu þá en sumir bíða enn
átekta. Veiðarnar eru takmarkaðar
við 50 daga á hvern bát, frá því net
eru fyrst lögð í sjó. Veiðin hefst svo
síðar á öðrum stöðum við landið.
En hvernig standa markaðsmál-
in?
„Við leggjum mikla áherzlu á það
að menn hefji ekki veiðar nema hafa
áður tryggt sér sölu hrognanna. Með
því teljum við að við getum veitt upp
í þær 8.000 tunnur af hrognum, sem
við stefnum að. Heildarveiði í öllum
heiminum í fyrra varð mun minni en
búizt hafði verið við. Við reiknuðum
með því að veiðin myndi skila um
30.000 tunnum af hrognum, en nið-
urstaðan varð aðeins 22.000 tunnur.
Fyrir vikið vonuðumst við til þess
að það skilaði sér í betra verði í upp-
hafi þessarar vertíðar, en þeirrar
síðustu. Verðið á síðustu tunnunum í
fyrra var mjög gott, en það hafa ekki
orðið þær verðhækkanir sem við
höfðum vænzt. Verðið er auðvitað
hærra en í fyrra, enda hefur gengið
gefið eftir. Við teljum engu að síður
að þurfi að vera töluvert hærra en
verið er að greiða í dag. Menn eru
líka nokkuð á varðbergi og halda
fastar í hrognin núna,“ segir Örn.
Selt með ýmsum hætti
Sala hrognanna er með ýmsum
hætti. Siglfirðingar selja sín hrogn
beint til kaupanda í Svíþjóð. Aðrir
nota milliliði til að selja og meðal út-
flytjenda á hrognum er Jón Ás-
björnsson hf. Loks eru þrjár niður-
lagningarverksmiðjur í landinu sem
kaupa hrogn, en það eru Fram
Foods, Ora og Vignir Jónsson.
Örn segir að á þessu ári sé gert
ráð fyrir framleiðu á 8.000 tunnum
af hrognun hér og sama magni á
Grænlandi og Nýfundnalandi og
loks að Norðmenn verði með 2.500
til 3.000 tunnur og að heildarveiði
geti orðið um 28.000 tunnur. Mark-
aðurinn taki árlega um 30.000 tunn-
ur og miðað við fyrirliggjandi upp-
lýsingar eigi hann því að þola 28.000
tunnur. Hins vegar sé alveg óljóst
hver framvinda verði. Þar ráði veðr-
ið til dæmis miklu.
Grásleppuveiðin misjöfn
Morgunblaðið/Helgi Mar
Veiðar Grásleppuveiðar hófust fyrr í mánuðinum en fara hægt af stað.
Verð á hrognunum
nokkru hærra
núna en í fyrra
Í HNOTSKURN
»Gert er ráð fyrir framleiðslu á8.000 tunnum af hrognum hér
og sama magni á Grænlandi og
Nýfundnalandi og loks að Norð-
menn verði með 2.500 til 3.000
tunnur og að heildarveiði geti
orðið um 28.000 tunnur.
»Heildarveiði í öllum heim-inum í fyrra varð mun minni
en búizt hafði verið við. Við reikn-
uðum með því að veiðin myndi
skila um 30.000 tunnum af hrogn-
um, en niðurstaðan varð aðeins
22.000 tunnur, sem er mun minna
en markaðurinn þolir.
ALLS lönduðu erlend skip 41.557
tonn af sjávarafla úr íslensku land-
helginni í febrúarmánuði síðast-
liðnum. Umfangsmestu veiðarnar
voru loðnuveiðar en loðnuafli er-
lendra skipa var 41.350 tonn. Engin
skip stunduðu veiðar við landið í
janúar.
Þrjú ríki stunduðu loðnuveiðar
hér við land á grundvelli tvíhliða
samninga. Norðmenn voru afkasta-
mestir með 50 skip og veiddu þau
35.759 tonn, 4 færeysk skip veiddu
3.893 tonn og eitt grænlenskt skip
veiddi 1.697 tonn af loðnu. Færeysk
skip voru einnig á línuveiðum innan
lögsögunnar og lönduðu þau rúm-
lega 208 tonnum af bolfiski. Eink-
um er um að ræða ýsu, tæplega 141
tonn, þorskaflinn var rúm 35 tonn
og af keilu tóku Færeyingar 24
tonn.
Erlend skip
lönduðu
41.557 tonnum
Fiskveiðar Norðmenn veiddu um
36.000 tonn af loðnu hér við land í
febrúar og Færeyingar 4.000 tonn.
ÚR VERINU