Morgunblaðið - 03.07.2008, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÞJÓFNAÐUR í kirkjum er ekki
óalgengur á höfuðborgarsvæðinu,
segir Steinunn Arnþrúður Björns-
dóttir, upplýsingafulltrúi kirkj-
unnar. Hún nefnir sem dæmi að
fólk komi inn í fatahengi í
kirkjum meðan athafnir standi
yfir og hirði úr vösum fólks. Sjálf
segist hún ekki skilja peninga
eða annað verðmæti eftir í vösum
á yfirhöfnum nema í læstum skáp
eða herbergi þegar hún kemur til
að syngja í kirkjukór.
„Dapurlegasta dæmi sem ég
þekki er af konu sem kom í
kirkju skömmu fyrir jól fyrir
nokkrum árum til að leita eftir
fjárhagsaðstoð frá kirkjunni
sinni. Meðan hún beið eftir skrán-
ingu stal hún bæði peningum og
síma frá presti og kirkjuverði og
hélt svo sína leið,“ segir Steinunn
Arnþrúður.
Dapurlegasta
dæmið
SEM dæmi um breytta tíma nefnir
séra Kristján Valur Ingólfsson að
fólk hefur í auknum mæli komið í
kirkjurnar, gagngert að því er
virðist, til að hæðast að helgi-
dómnum.
„Á síðustu árum höfum við í
auknum mæli orðið vör við að fólk
kemur í kirkjurnar og tekur
spaugmyndir af sér til dæmis við
að blessa söfnuðinn fyrir framan
altarið. Þetta fólk fækkar jafnvel
fötum við þessa iðju sína,“ segir
Kristján Valur.
„Það eru ýmis svona vandræði
sem við þekktum ekki fyrir fáein-
um árum. Það er allt í lagi að vera
fyndinn, en það er til fólk sem vill
hæða helgidóminn og það er við-
kvæmt fyrir allt safnaðarfólk.“
Hann segir að fólk í söfnuðum
úti um land óttist meðal annars að
ógæfufólk sé á ferð og geri sig
heimakomið í kirkjum. „Við erum
hrædd við slíkar eftirlitslausar
heimsóknir því oft veit slíkt fólk
ekki hvað það gerir,“ segir Krist-
ján Valur. Ekki þurfi nema að fólk
missi sígarettu úr munnviki í gólf-
ið þá geti kirkjan verið farin.
Hæðst að
helgidómnum
MEGINREGLAN var sú að kirkjur
á landsbyggðinni væru opnar gestum
og gangandi flesta daga ársins eða þá
að lykillinn stæði í skránni. Á síðari
árum hefur sú breyting orðið á að nú
er það meginreglan, að kirkjur eru
lokaðar. Ástæða þessa er ótti við
spjöll á kirkjum og þjófnaði úr þeim.
Reyndar eru allmörg dæmi um slíkt,
bæði á höfuðborgarsvæðinu og úti á
landi.
„Þeir sem koma að kirkjunni sinni
lokaðri verða óánægðir, svo einfalt er
það,“ segir Kristján Valur Ingólfsson,
prestur á Þingvöllum og formaður
Helgisiðanefndar kirkjunnar. Hann
nefnir sem dæmi kirkjur sem standa í
kirkjugarði. Þegar fólk komi með
blóm á leiði ástvina vilji það líka fara
inn í kirkju og setjast niður. „Það er
mikilvægt fyrir Íslendinga að setjast
niður í kirkju og eiga sína stund, þótt
þeir séu ekki sérlega kirkjuræknir
venjulega. Fólki finnst erfitt að koma
að kirkjunni sinni lokaðri og við höf-
um skilning á því,“ segir Kristján Val-
ur.
Gripum skilað aftur
„Fyrir þessu eru einkum tvær
ástæður. Þeim kirkjum hefur fjölgað
sem enginn gætir og svo hefur borið á
því að fólk hefur farið í kirkjur sem
standa sér og valdið þar tjóni eða
stolið einhverju,“ segir Kristján Val-
ur. Hann segist ekki vilja fara út í ein-
stök dæmi því sum þeirra væru þess
eðlis að ógæfufólk hefði farið inn í
kirkjurnar og tekið hluti en síðan
komið aftur og skilar gripunum.
Guðni Þór Ólafsson, prestur á Mel-
stað og prófastur í Húnavatnspró-
fastsdæmi, segir það mikið rætt með-
al safnaðarfólks hvort hægt sé að
hafa kirkjurnar opnar. Ferðamenn
vilji gjarnan skoða kirkjurnar og
heimafólk sé yfirleitt stolt af sinni
kirkju og vilji hafa þær opnar.
Alls kyns fólk á ferðinni
„Því miður er það þannig að á ferð-
inni getur verið fólk sem ekki tekur
tillit til þess að kirkjurnar eru helgir
staðir í hugum fólks,“ segir Guðni
Þór. „Við því hefur orðið að bregðast
og þótt ég sé hlynntur því að hafa
kirkjurnar opnar, þá er greinilegt að
ýmislegt getur komið upp á og mér
finnst því skiljanlegt að kirkjum hafi
verið lokað í auknum mæli. Þegar
maður heyrir ítrekað að fólk taki
helga gripi úr kirkjum í Reykjavík
gerir maður sér grein fyrir því að það
er alls kyns fólk á ferðinni og sumt
undir annarlegum áhrifum.
Menn tala um þessa stöðu sín á
milli, bera saman bækurnar og vara
við ef ástæða er til. Það er óhætt að
segja að prestar séu á varðbergi og
sóknarfólkið vill hafa vara á,“ segir
Guðni Þór.
Eldað í kirkjunni
„Ég veit að það hefur reynst nauð-
synlegt að loka kirkjum bæði vegna
þjófnaða og eins vegna þess að fólk
notaði þær sem ókeypis gistiskýli.
Auk þess að sofa í kirkjunni eldaði
fólk þar mat sinn og borðaði,“ segir
Steinunn Arnþúður Björnsdóttir,
upplýsingafulltrúi kirkjunnar.
Hún segir æskilegt að hafa upplýs-
ingar við kirkjuhurð á stöðum, þar
sem kirkjur eru læstar, um hvar sé
hægt að fá upplýsingar um kirkjuna
og lykil að henni. Þetta hafi verið rætt
meðal kirkjunnar manna og sé sums
staðar komið á.
Kristján Valur segir að á miklum
ferðamannastöðum séu kirkjur yf-
irleitt opnar á daginn, enda sé þá vakt
á staðnum. „Það sem hefur bæst við í
umferð um kirkjurnar á síðustu árum
er að þar kemur fólk sem vill spilla.
Ég bjó lengi í Skálholti og við urðum
vör við að þar kom ógæfufólk og ekki
bara til að stela úr samskotabaukn-
um. Ég man sorglegt dæmi þess að
einhver hafði skorið sár á hönd sér og
strokið blóði um veggina.“
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Gæsla Meðal kirkjunnar manna er til umræðu að auka gæslu við kirkjur á
ferðamannastöðum með sjálfboðaliðum. Myndin er af Þingvallakirkju.
Prestar á varðbergi
 Meginreglan orðin sú að kirkjur eru lokaðar  Ótti við spjöll á kirkjum og
þjófnaði úr þeim  Dæmi um að fólk hafi eldað mat sinn og borðað í kirkjum
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
„Fólki er ekki bara annt um kirkjuna
sína, heldur ekki síður um sögu
hennar og þá dýrgripi sem hún hefur
að geyma,“ segir séra Guðni Þór
Ólafsson.
„Ég get nefnt sem dæmi að fyrir
nokkrum árum kom hópur manna til
að skoða kirkjuna í Vatnsfirði við Ísa-
fjarðardjúp, en henni fylgir gamall og
merkur kirkjulykill. Að skoðun lokinni
fannst lykillinn hvergi. Sá sem var að
sýna kirkjuna tók eftir þessu og tal-
aði í rólegheitum við fararstjórann
og bað um að þetta yrði skoðað inn-
an hópsins. Rútan fór ekki af stað
fyrr en lykillinn kom fram.“
Annað dæmi nefnir hann frá síðasta
ári úr kirkjunni í Vík í Mýrdal. Einn
daginn kom safnaðarfólk í kirkjuna
og þótti þá augljóst að farið hefði
verið inn í kirkjuna með prímus, að
öllum líkindum til eldamennsku.
Kirkjulykillinn fannst ekki
ÍSLENSK stjórnvöld finna fyrir
áhuga erlendra fyrirtækja vegna ol-
íuleitar á drekasvæðinu, að sögn
Geirs H. Haarde forsætisráðherra.
Olíuleitin var
mikið rædd á síð-
asta ríkisstjórn-
arfundi, en undir-
búningsvinna um
framtíðarskipan
þessara mála,
undir forystu iðn-
aðarráðuneytis-
ins, er langt kom-
in. Þá hefur
fjármálaráðu-
neytið látið vinna tillögur um hugs-
anlega skattlagningu í greininni.
„Þegar málin eru að komast inn á
svona stig skiptir máli að fá til liðs
við sig erlend fyrirtæki sem eru
tilbúin til að taka á sig hluta áhætt-
unnar gegn ákveðnum tekjuöflunar-
möguleikum í staðinn, eins og tíðkast
alls staðar annars staðar í þessum
bransa,“ segir Geir.
Að sögn Kristins Einarssonar, yf-
irverkefnisstjóra hjá Orkustofnun,
hafa aðallega lítil eða meðalstór er-
lend olíufyrirtæki haft samband og
sýnt áhuga. Hann vill ekki nafn-
greina þau enn sem komið er. Stefnt
er að útboði leyfa 15. janúar 2009, og
skulu tilboð hafa borist þremur mán-
uðum síðar. onundur@mbl.is
Erlend olíu-
fyrirtæki
sýna áhuga
Geir H. Haarde