Morgunblaðið - 28.08.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
GÍTARLEIKARINN Philip Cath-
erine er ein af stjörnum Jazzhátíðar
Reykjavíkur í ár. Mörgum eru
minnisstæðir tvennir tónleikar hans
hér á sínum tíma, með danska
bassaleikaranum Niels Henning
Örsted Pedersen. Nú tekur Cather-
ine þátt í gítarveislu Björns Thor-
oddsen í Háskólabíói í kvöld.
Þegar ég náði símasambandi við
Catherine fyrr í vikunni var hann á
æfingu í sjónvapsstúdíói í Belgíu og
ljúfur trompetblástur félaga hans
barst yfir hafið með rödd hans.
„Já, ég kom tvisvar með Niels
Henning til Íslands, 1978 og 1982,
minnir mig. Í fyrra skiptið var Billy
Hart á trommunum en í seinna
skiptið vorum við dúó. Og bjór var
bannaður!“
– Minnistu þessarra tónleika?
„Já, ég man eftir þessum ferðum.
Ég minnist Niels alltaf með mikilli
eftirsjá. Hann fór alltof fljótt. Það
verður sérkennilegt að koma til Ís-
lands án hans. Niels var yndislegur
tónlistarmaður. Við lékum saman í
meira en 20 ár og náðum vel saman.
Við höfðum líkan tónlistarlegan
bakgrunn. Niels hafði þennan
dásamlega tón. Og hann lék mel-
ódíur öðruvísi en aðrir bassaleik-
arar. Við vorum mjög góðir vinir.“
Töfrar eða hörmung
Catherine segist ekki þekkja til
allra gítarleikaranna sem verða á
sviði með honum í kvöld og á því
skiljanlega erfitt með að tala um þá.
En hann segist hafa kosið að koma
degi fyrr til landsins – eða í gær –
til að slaka á fyrir tónleikana og
njóta þess að vera hér. „Ég vildi
gjarnan koma oftar til Íslands,“ seg-
ir hann.
– Þú gerir talsvert af því að leika
með öðrum gítarleikurum. Er það
oft þannig að þið hittist fyrst á sviði
og teljið í; treystið á töfra augna-
bliksins?
„Annaðhvort töfra augnabliksins
eða hörmung augnabliksins! Það fer
eftir útkomunni,“ segir hann og
hlær. „Við djassleikarar erum að
læra eitthvað nýtt á hverjum degi,
það er líka mjög mikilvægt.
Ég hef verið í sambandi við Björn
Thoroddsen og hann kom með
uppástungur að ákveðnum lögum,
þannig að ég veit vel hvað ég mun
leika.
En ég þekki meðleikarana ekki
og er spenntur fyrir því að leika
með þeim.“
Catherine fer að tala um að í dag
sé mjög mikið af flinku tónlistarfólki
í Evrópu. „Hér er ég einmitt að
undirbúa sjónvarpsþátt með þrem-
ur þeirra, trompet-, fiðlu- og gítar-
leikara.
Svo er ég með starfandi tríó með
fiðlu og öðrum gítarleikara.
En við leikum ekki lög eftir
Django Reinhart, heldur aðallega
lög eftir mig og svo nokkra stand-
arda.“
Django er óviðjafnanlegur
– Er Django eins og skuggi yfir
ykkur gítarleikurum? Er alltaf búist
við því að þið leikið eittvað af efnis-
skrá hans?
„Fyrir mér er Django ekki bara
gítarleikari, heldur óviðjafnanlegur
tónlistarmaður. Algörlega einstakur
tónlistarmaður. Ég er enn að hlusta
á hann og læri af honum. Django,
John Coltrane, Clifford Brown – all-
ir þessir menn eru áhrifavaldar.
Á gítar er Django vitaskuld einn
af þeim bestu. Tímasetning hans
var fullkomin, tónninn hans var full-
kominn, allt var rétt í leik hans.
Hann var ekki bara sólisti heldur
líka einstakur meðleikari. Það er
svo margt stórkostlegt við Django.
Tónlistin hans deyr aldrei.
Ég hlusta líka á George Benson,
sem ég dái vegna annarra eigin-
leika. Þeir hafa báðir þessa frábæru
tímasetningu í sínum leik.
Svo dáist ég alltaf að ákveðnum
blúsgítarleikurum, þeir eru innilegir
en lærðir á sama tíma.
Og ég get nefnt fleiri gítarleikara
sem ég kann vel að meta. John Sco-
field skrifar mikið af flottri tónlist
og spilar vel, og Bill Frisell … þeir
eru margir. En ég er alls ekki bara
spenntur fyrir gítarleikurum. Ég er
hrifinn af öllum sem leika vel og
spinna vel.“
Chet Baker var mjög svalur
– Ef litið er yfir feril þinn sést að
þú hefur leikið með mörgum frá-
bærum tónlistarmönnum.
„Já, og ég er mjög þakklátur fyrir
það. Chet Baker var einn þeirra. Ég
lék með honum í heilt ár, 1985. Það
var makalaus lífsreynsla.“
– Var það erfitt, vegna vandamála
hans utan sviðs.
„Nei, alls ekki. það var mjög auð-
velt og ljúft að vinna með Chet.
Þegar við vorum komnir á sviðið og
lékum okkar tónlist, þá var allt svo
auðvelt að það var engu líkt. Hann
var svo flinkur að það var alltaf auð-
velt að leika með honum. Og hann
hlustaði svo vel á það sem aðrir
voru að leika í kringum hann. Ég á
margar fínar upptökur af okkur
saman.
Ég veit að á stundum átti hann í
vandræðum vegna fíkniefna en
þetta ár, 1985, var hann mjög sval-
ur. Oftast nær. Í 90% tilvika tók
hann hlutina flottum tökum …
Chet hafði frábæra tækni. Gat
leikið mjög hratt og gat líka spunnið
svo vel að það minnti mann helst á
Django. Það var yndislegt að fylgj-
ast með því. Engri nótu sóað til
einskis. Margir hljóðfæraleikarar
leika of margar nótur sem skipta
ekki máli.
Chet var eins og Stan Getz hvað
það varðaði að þeir lásu laglínuna
eftir nótum en ekki útsetningarnar.
En maður heyrir það ekki, þeir
höfðu báðir frábært tóneyra og
vissu alltaf hvað þeir áttu að leika.“
Engri nótu sóað til einskis
 Gítarleikarinn Philip Catherine tekur þátt í gítaraveislu á Jazzhátíð Reykjavíkur
í kvöld  Hefur leikið með mörgum helstu djassleikurum síðustu áratuga
Ljósmynd/J. Lepage
Spunameistari Philip Catherine leikur listir sínar á gítarinn. Hann segir
marga hljóðfæraleikara leika of margar nótur sem skipta ekki máli.
Í HNOTSKURN
» Philip Catherine er einngítarleikaranna sem taka
þátt í gítarhátíð Björns
Thoroddsens á Jazzhátíð
Reykjavíkur. Tónleikarnir
eru í Háskólabíói klukkan
21.00 í kvöld.
» Auk Catherine og Björnsleika Kazumi Watanabe
frá Japan, Magnús Eiríksson
og Þórður Árnason.
» Philip Catherine hefurverið í framlínu evr-
ópskra djassleikara síðan á
sjöunda áratugnum. Hann
fæddist í London en býr í
Belgíu.
» Fyrstu meðleikararhans, snemma á sjöunda
áratugnum voru meist-
ararnir Dexter Gordon, Lou
Bennett og Stéphane Grap-
pelli.
» Catherine lék í tvíganghér á landi með Niels
Henning Örsted Pedersen,
1978 og 1982.
» Hann hefur leikið meðlistamönnum á borð við
Chet Baker, Charles Mingus,
John Scofield, Toots Thie-
lemans, George Benson,
Kenny Drew og Jean Luc
Ponty.
» Philip Catherine hefurleikið inn á tugi hljóm-
platna í eigin nafni og með
öðrum, auk þess að leika í
kvikmyndum.
ÞAÐ verður líflegt um að litast
í START ART listamannahús-
inu í dag, fimmtudag, klukkan
17.00. Þá opna í húsinu sex
einkasýningar og ein samsýn-
ing, en á henni sýna listamenn
sem standa að listamannahús-
inu. Þeir sem opna einkasýn-
ingar eru Anna Eyjólfsdóttir,
Magnús Pálsson, Magnea
Ásmundsdóttir, Ásdís Spano,
Didda Hjartardóttir Leaman
og Harpa Dögg Kjartansdóttir.
Í tilkynningu um sýningu Hörpu Daggar segir
að þetta sé fyrsta einkasýning hennar, en hún út-
skrifaðist úr LHÍ í fyrra. Sýnir hún klippimyndir
sem eru afrakstur tilrauna síðustu ára.
Myndlist
Sex einkasýningar
í START ART
Harpa Dögg
Kjartansdóttir
Í TILEFNI þess að 24. ágúst
sl. voru 40 ár liðin frá vígslu
Norræna hússins, er tímamót-
anna minnst þessa dagana.
Dagskrá kvöldsins í kvöld
fjallar um núið: árið 2008.
Sænska fjöllistakonan Char-
lotte Engelkes flytur einleik-
inn Sweet. Sýningin fer fram á
ensku og tekur eina klukku-
stund.
Eftir sýninguna leika hljóm-
sveitirnar Retro Stefson, Reykjavík! og FM Bel-
fast. Listahópurinn 128 sýnir verk í anddyrinu.
Enginn aðgangseyrir er að dagskránni, sem
hefst klukkan 18.30. Boðið verður upp á léttar vet-
ingar frá klukkan 18.00
Tímamót
Einleikurinn Sweet
og hljómsveitir
Retro Stefson
TÓNLISTARTRÍÓIÐ Prisma
heldur tónleika í Hömrum á
Ísafirði í kvöld, fimmtudags-
kvöld, klukkan 20.00. Tónleik-
arnir eru síðustu sumartón-
leikar Tónlistarfélags Ísa-
fjarðar á þessu ári en jafn-
framt fyrstu áskriftartónleikar
nýs starfsárs.
Tríóið Prisma skipa þau
Herdís Anna Jónsdóttir víólu-
leikari, Sólveig Anna Jóns-
dóttir píanóleikari og Steef van Oosterhaut sem
leikur á marimbu og hið alíslenska steinaspil sem
Páll Guðmundsson frá Húsafelli hefur smíðað.
Á efnisskrá eru m.a. verk eftir Atla Heimi
Sveinsson, Jónas Tómasson og Katsaturian.
Tónlist
Steinaspil í Prisma-
tríóinu á Ísafirði
Steef van
Oosterhaut
BORGARYFIRVÖLD í Ósló hafa
kynnt áætlun um að flytja aðal-
bókasafn borgarinnar og nokkur
stór söfn að hafnarsvæðinu, nálægt
þeim stað þar sem verið er að
byggja hús Norsku þjóðaróper-
unnar.
Söfnin sem flutt verða eru
Munch-safnið, Stenersen-safnið,
sem hýsir þrjú einkasöfn með
norskri list, og fjórar deildir Þjóð-
arsafnsins: Þjóðminjasafnið, Ný-
listasafnið, Hönnunarsafnið og
stjórndeild safna.
Á næsta ári verður efnt til sam-
keppni meðal arkitekta um hönnun
nýju bygginganna og ráðgert er að
framkvæmdum verði lokið árið 2014.
Þessar viðamiklu framkvæmdir
munu skapa Ósló stöðu sem einni
merkustu menningarborg Evrópu,
að sögn Erlings Lae, forseta borgar-
stjórnar Óslóar. Jorun Christoffer-
sen, talsmaður Munch-safnsins er
ekki síður ánægð: „Loksins fáum við
hús sem mætir þörfum safnsins,“
sagði hún í viðtali við norsku fjöl-
miðlana. Eftir rán á tveimur mál-
verkum úr safninu árið 2005, Ópinu
og Madonnu, hefur öryggiskerfi
Munchsafnsins verið tekið í gegn, en
Jorun segir að engu að síður sé ekki
hægt að efna til stórra sýninga í
safninu við núverandi aðstæður.
Auk þessara opinberu fram-
kvæmda mun Astrup Fearnley-ný-
listasafnið vígja nýja byggingu fyrir
safn sitt, hannaða af Renzo Piano á
sama stað við Óslóarhöfn árið 2012.
Helstu menningarvörðum borgar-
innar verður því á næstu árum
stefnt saman í stórt og fjölbreytt
menningarhverfi.
Menningar-
hverfi í Ósló
Söfn og menningar-
stofnanir flutt að
nýja Óperuhúsinu
Snæhetta Óperuhúsið í Ósló fær
menningarlegan félagsskap.
KARL Gústaf
Svíakonungur
veitti árlegu
Polar-tónlistar-
verðlaunin í
fyrradag við há-
tíðlega athöfn í
Stokkhólmi. Til
verðlaunanna var
stofnað árið 1989
með stórri pen-
ingagjöf frá Stikkan Anderson, út-
gefanda og umboðsmanni hljóm-
sveitarinnar ABBA, en Konunglega
tónlistarakademían í Stokkhólmi
velur verðlaunahafa hverju sinni.
Í ár voru það ameríska sópran-
söngkonan Renée Fleming og
hljómsveitin Pink Floyd sem
hrepptu hnossið fyrir framlag sitt til
óperusöngs og dægurtónlistar.
Í umsögn dómnefndar sagði að
Pink Floyd hefði fangað anda og hug
heillar kynslóðar og breytt við-
horfum hennar. Renée Fleming var
lofuð fyrir guðdómlega og einstaka
rödd sína og fjölhæfni í söngnum.
Verðlaunafé hvors um sig nemur
andvirði 13 milljóna íslenskra króna
eða einni milljón sænskra. Meðal
fyrri handhafa Polar-verðlauna eru
Karlheinz Stockhausen, Led
Zeppelin, Stevie Wonder, BB King,
Mstislav Rostropovich og Bob
Dylan.
Polarverðlaun
til Fleming
og Pink Floyd
Renée Fleming