Skinfaxi - 01.04.1938, Síða 40

40
SKINFAXI
En nú hefir þetta breytzt, því miður. Það virðist svo, sem
þetta fólk, sem barðist svo ötullega fyrir hugsjónamálum fram-
tiðarinnar, um og upp úr aldamótunum síðustu, liafi séð of
skammt, eða þá alveg gleyml að taka það með i reikning-
inn, að önnur kynslóð kæmi á eftir og gerði sínar kröfur
til lífsins.
Hvað stoðar að segja, að við séum sjálfstæð þjóð i sjálf-
stæðu landi, sem hafi meir en nóg af verðmætum, ef þau séu
hagnýtt á réttan hátt, ef unga fólkinu eru meinuð öll skil-
yrði til að koma sér áfram? Og livað stoðar að tala um gull
og græna skóga, út í vorbláma eilífðarinnar, sem enginn get-
ur séð, hvað þá heldur hagnýtt, til neins gagns fyrir fram-
tíð einstaklings, lands eða þjóðar?
Nei, slik fagurmæli eiga ekki við. Þetta er alvörumál, sem
krefst þess, að á því sé tekið með framsýni og karlmennsku,
en ekki neinum luhbatökum eða heigulskap.
Unga fólkið verður að flækjast vinnulaust um liið kaida
hjarn hfsins, í fátækt líkama og sálar.
Og eins og atvinnumál unga fólksins eru i rústum, eins
er og menntun þess, a. m. k. alþýðunnar, á mjög Iágu stigi.
T. d. i sveitunum, þar sem það tíðkast víða ennþá í strjál-
býlinu, að farkennsla sé hin eina fræðsla, sem unga fólk-
inu er í té látin. Víða liagar þannig til ú.'i um sveitir þessa
lands, að mjög er langt á milli bæja. Og þegar frostvindarnir
næða og foldin er þakin fönn, þá verða börnin að ganga
langan veg, til þess svo ef til vill að sitja i einhverjum köld-
um hjalli hálfan daginn. Á þessu læra hörnin mjög lítið, en
geta misst það dýrmætasta, sem hver maður á, — heilsuna.
Þetta eru nú hin menntandi áhrif, sem börnin í sveitunum
eiga við að búa. í kaupstöðunum er þetta nokkuð á annan
veg, því þar eru skilyrðin betri. En þó held ég, að mennt-
un kaupstaðarbarnanna sé víða mjög í molum.
Þetta var nú um börnin, eða menntun þeirra. En hvað
hefir svo verið gjört til þess að hjálpa unglingunum að halda
áfram á menntunarbrautinni? Það hafa að visu verið reistir
skólar, menntaskólar og alþýðuskólar, iðnskólar o. s. frv. En
það er ekki nóg. Þessa skóla getur el:ki allt fólk sótt, sem
þó hefði fullan hug á því. Jafnvel sumt, sem þar er kennt,
er í sambandi við fegurstu framtíðardrauma alþýðuæskunn-
ar. En þessi fátækasta stétt hefir engin ráð á að komast i
þessa skóla, og hún verður svo oft að sjá sín sólgylltu vona-
lönd sökkva i hin dimmustu höf övæntingarinnar, fyrir valdi
fátæktar og örbirgðar.