Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1960, Blaðsíða 19

ÖRYGGIS- OG SLYSAVARIMAMÁL
Á ferðum mínum um landið
sem erindreki Slysavarnafélags-
ins síðastliðin 3 ár hef ég átt þess
kost að kynna mér af eigin raun
eða af afspurn ýmislegt, er snert-
ir öryggið á sjónum ásamt mörgu
öðru í því sambandi. Ef það
skyldu vera einhverjir, sem héldu
að í þessu efni væri allt í góðu
lagi nú, á þessari öld framfara,
tækni og skipulagningar, þá
skjátlast þeim hinum sömu
hrapalega. Aftur á móti veit ég
að það er áhyggjuefni margra
sjómanna, hve mikiðfyrir-
hyggju- og ábyrgðarleysi ríkir
í þessum málum. Hugsunin um
að þetta eða hitt komi ekki þess-
um eða hinum við, ásamt því að
þetta slampist einhvernveginn,
komi eitthvað fyrir, er allt of rík
meðal sjómanna og annarra, er
hlut eiga að máli. Ég ætla þá að
nefna nokkur dæmi í þessu sam-
bandi um það, sem miður fer, en
geta þó um leið ýmislegs þess,
sem betur er gert eða til bóta get-
ur orðið.
Bruna- og bátaæfingar:
Það fer sjálfsagt ekki milli
mála, að mikill misbrestur er á
því, að lögboðnar bruna- og báta-
æfingar séu haldnar á hverju
skipi eins og til er ætlast. Á þetta
við bæði stór skip og smá, en sem
betur fer eru til heiðarlegar und-
antekningar. Því miður mun það
ekki vera einsdæmi að næstum
aldrei sé hreyft við björgunar-
bátunum, nema rétt á meðan ár-
leg skoðun fer fram. Þess á milli
er ekki við þeim litið, og þeir
verða oft á tíðum hálffullir af
Sagg-vatni og allskyns drasli, sem
upp í þá er hent, á sama tíma og
gripið er til ýmissa hluta, sem í
beim eiga að vera og þeir notaðir
eftir hendinni án þes að gengið
sé aftur frá þeim á sínum stað.
Oft eru ónýtir eða engir falir í
bátsuglum, sem eru stundum auk
bess óhreyfanlegar, ef til á að
taka. Þetta er ófögur lýsing, en
bve margir ykkar kannast ekki
vÍKINGUR
við að minnsta kosti sumt af
þessu. Ef ég hef bent mönnum
á þetta, þá hef ég að sjálfsögðu
gert það í góðum tilgangi, ef það
gæti orðið til að þessu yrði kippt
í lag eftir því sem við yrði kom-
ið. Svo er einnig um þessi orð
mín, sem ég hef hér fært í letur.
Stundum er sagt, að fyrirskipa
þurfi þetta eða hitt, en ef það
verður svo ekkert nema bókstaf-
urinn, þá vill þetta renna út í
sandinn. Ég hef persónulega tak-
markaða trú á boðum og bönnum,
ef ekki fylgir þeim einhver skiln-
ingur beggja aðila, þeirra, sem
fyrirskipa og hinna, sem eiga að
hlýða. Nauðsynlegt aðhald ásamt
lifandi fræðslu í þessum málum
tel ég vænlegast til árangurs.
MeáferS og notkun
gúmbj örgunarbáta.
Gúmbjörgunarbáturinn hefur
á undanförnum árum sannað svo
áþreifanlega ágæti sitt, að hann
mun af sjómönnum vera talinn
eitt tryggasta björgunartækið,
sem völ er á nú. Að sjálfsögðu
eiga þeir eftir að taka enn meiri
breytingum til bóta, bæði að gerð
og útbúnaði, því alltaf er unnið
að rannsóknum á þessu sviði.
Eins og kunnugt er, eru kostir
gúmbátsins einkum í því fólgnir,
hve lítið fer fyrir honum, hve
léttur hann er, hve vel nýtist
rúmið í honum, hve auðvelt er að
koma honum á flot og hve traust-
ur hann hefur reynzt við erfiðar
aðstæður. Skilyrði alls þessa eru
þó að sjálfsögðu þau, að bátur-
inn sé í lagi og mennimir, sem
eiga að nota hann, kunni á hann.
Á þessu er misbrestur, bæði að
því er snertir eftirlitið með bátn-
um og þekkingu sjómanna á
þeim. Þetta verður að breytast.
Koma verður á einhverju föstu
formi á kennslu í meðferð og
notkun bátanna til varanlegrar
lausnar. Mér virðist allt benda til
þess, að eðlilegasta lausnin verði
sú, að Skipaeftirlit ríkisins sjái
um þesa fræðslu eftir fyrirfram
ákveðnum reglum í samráði við
sjómennina og aðra þá, er þessi
mál varðar. 1 þessu sambandi vil
ég geta þess, að Óli Bardal, einn
af hinum löglegu skoðunarmönn-
um gúmbjörgunarbáta og einn af
eigendum Grandvers h.f. á
Grandagarði, hefur tjáð mér, að
fyrirtækið vildi gjarnan, eftir
því, sem við yrði komið, kynna
sjómönnum notkun gúmbjörgun-
arbáta á viðgerðarverkstæðinu á
Grandagarði. Vil ég því eindreg-
ið, meðan ekki er komið ákveðið
form á þessa kennslu, hvetja sjó-
menn til að notfæra sér þetta
tækifæri, og þá helzt nokkra í
einu.
Lífgun úr dauöadái.
Eins og kunnugt er, þá eru til
fleiri en ein aðferð til lífgunar
úr dauðadái. Hér á landi hefur
aðallega verið notuð, að minnsta
kosti af almenningi, svo kölluð
Holger Nielsen aðferð. Nú hefur
ný aðferð, sem erlendis hefur
borið góðan árangur, haldið inn-
reið sína meðal okkar. Hefur hún
verið kynnt dálítið í blöðum og
á námskeiðum og nefnd blásturs-
aöferöin, en að sjálfsögðu þarf
að koma vitneskju um þessa ein-
földu en árangursríku aðferð sem
fyrst út á meðal fólksins og á-
stæða til að birta leiðbeiningar
um hana hér í blaðinu, svo og í
Sjómannaalmanikinu, en leið-
beiningar munu nú þegar að
finna í nýútkominni bók í hjálp
í viðlögum.
Ég læt nú staðar numið að
sinni, en vil nota tækifærið og
hvetja sjómenn og aðra, sem á-
huga hafa á þessum málum, að
senda Víkingnum greinar um
þessi mál eða önnur, er snerta
öryggis- og slysavarnamál. Veit
ég að margt gott gæti af því leitt
og mikil nauðsyn á að menn skýri
frá reynslu sinni á þessu sviði,
svo að sem flestum gefist kostur
á að hugleiða þessi mál og not-
færa sér þá reynslu, sem fengin
er á hverjum tíma.
Gleðilegs og gæfuríks árs óska
ég síðan öllum sjómönnum.
Ásgrhnur Bjömsson.
19