Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1979, Síða 56

Fuglar eru skrýtnir fuglar
Fuglar standa líklega nær sjó-
manninum en önnur dýr. Þeir eru
hluti af umhverfi þeirra, auðga líf-
ið á gráu hafinu og þeir vekja með
sjómönnum sérstakar tilfinningar,
bæði þegar þeir setjast í makindum
á siglutoppinn, eða þegar glampar
á væng þeirra hátt upp á himnin-
um.
Þetta eru þó einkum sjófuglar,
eða mávar, sem heimsækja skipin,
ýmist í ætisleit, ellegar til þess að
hvílast um stund, annaðhvort í
uppstreyminu frá þungbyggðum
skipsskrokknum, ellegar með því
að setjast á þilfar eða mastur.
En sjómenn fá líka aðra gesti
frá loftinu bláa. Fyrir kemur að
farfuglar þyrpast á skipsfjöl sér til
hvíldar, einkum þegar eitthvað
hefur farið úrskeiðis í „milli-
landafluginu“, en farfuglar fljúga
sem kunnugt er hundruð mílna
yfir hafið í einum áfanga og þá má
lítið útaf bera. Menn hafa löngum
undrast þetta flug, einkum þó
hvernig fuglar geta ratað landa í
milli.
Eðlishvöt er skiljanlegur hlutur,
en langferðir án kennileita á landi
hljóta að vera bundnar öðru.
Nýverið er lokið umfangsmikl-
um tilraunum með fugla, en þar
kemur eitt og annað nýtt fram —
og ýmislegt annað, sem menn
vissu fyrir hefur verið staðfest,
einsog t.d. það að fuglar nota sól-
ina til ferðalaga yfir lönd og höf.
Sjá últraf jólu-
blátt ljós
Rannsóknir vísindamannanna
ná yfir tíu ára tímabil, og þær hafa
leitt margt furðulegt í ljós. Fuglar
finna á sér mjög nákvæmlega mun
56
á loftþyngd (en hæðarmælar
flugvéla nota einmitt loftþyngd-
ina til þess að mæla hæðina), og
þeir eru mjög næmir á segulsvið
jarðar, skynja minnstu breytingu
þess, eða með öðrum orðum þá
eru þeir með segul „áttavita“.
Þá geta þeir einnig notað him-
intungl til þess að ákvarða stefnu,
eða sem áttavita, og þeir finna lykt
af hinum ýmsu álfum og lands-
svæðum, eða eru sumsé með svo
næmt þefskyn, að það kemur
þeim að haldi við staðarákvörðun.
VÍKINGUR