Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1985, Page 72

Árni
Gíslason
skráði.
Árni Gíslason var
formaöur og síöar
yfirfiskimatsmaöur
á Isafirði. Hann
keypti fyrstu vélina
í árabát, sem þang-
aö kom meö E.s.
Vestu í nóvember
1902.
Frásagnir hans,
sem hér eru birtar,
voru fyrst prentaö-
ar í Gullkistunni á
ísafirði áriö 1944.
72 VÍKINGUR
Brimlending í Bol
Átakanlegar slysfarir 1889
Á því timabili, er hér greinir
frá, voru tiðir skipstapar i Bol-
ungarvik. Mátti heita, aö ár-
lega færu fleiri eöa færri
menn i sjóinn. Stundum fór-
ust skipin meö allri áhöfn, en
lika kom þaö fyrir, aö nokkru
af mönnunum varö bjargaö,
— þeim, sem komust á kjöl
skipanna. Ég ætla hér aö
lýsa einni slysfarasjóöferö.
Áriö 1889, föstudaginn fyrir
pálmasunnudag, fóru margir
á sjó. Um nóttina var gott
veður, en meö morgninum
geröi stórviöri af norðri. Um
miðjan daginn var 24 stiga
frost á Celsius. Þegar leiö á
daginn, var Vikina tekiö aö
brjóta i ólögunum. Um nóttina
veiktist formaöurinn á einu
fimm manna fari. Var þá feng-
inn gamall og reyndur sjó-
maður, Ari Jónsson frá Þúfum
i Vatnsfjarðarsveit, til þess aö
fara á sjóinn í staö formanns-
ins. Ari var þá kominn á sjö-
tugsaldur og var skiprums-
laus (skipaskækja, sem kall-
aö var). Ari lagði lóöir sinar úti
á Kömbum, og tók honum i
uppsiglingunni undir Hvassa-
leiti. Þaöan uröu skipverjaraö
taka baráttu inn meö Stiga-
hliö. Þaö óhapp henti einn
hásetann, aö hann gleymdi
að taka skinnstakk sinn i sjó-
ferðina og var þvi hlifarlaus
aö ofanveröu. Kom þetta fyrst
i Ijós, þegar búiö var að leggja
lóöirnar. Þegar hvessa tók og
ágjafir jukust, var hásetinn
brátt holdvotur. I sliku frosti
leiö auövitaö ekki á löngu,
þangaö til maðurinn varö
óvinnufær vegna kulda. Á
leiðinni til lands lagöist hann
fyrir i barkanum og mun hafa
dáiö skömmu siðar, þar sem
enga hjálp ar hægt aö veita
honum.
Eftir haröa baráttu komst
Ari inn fyrir Ófæruna og
ætlaði aö sigla inn vikina.en
þá var engu segli hreyfandi —
vegna frosthörkunnar —
nema fokkunni. Heppnaöist
aö koma henni upp, og siðan
var lensað inn Vikina og róið
undir.
Vikur nú sögunni til lands.
Allir voru lentir nema Ari. Sið-
asti sexæringurinn haföi lent
þá fyrir skömmu. Var þá kom-
iö rokveöur og stórbrim. i
brimróörinum reis stór alda
undir skipiö, sem lyfti þvi að
aftan, svo aö þaö stakkst á
hnýfil. Lyftist skipiö svo, aö
stýriö missti sjó. Þegar skipiö
varö stjórnlaust, tók þaö mik-
iö hlaup i bárunni og breytti
stefnu. Kom skipiö upp i var-
arvegg, og, jafnskjótt og þaö
kenndi grunns, fór úr þvi
botninn. Allir mennirnir náö-
ust, svo og efri hluti skipsins.
Sá á engum mannanna, og
var þaö talin einstök heppni.
Rétt um það leyti, sem búiö
var að bjarga mönnunum og
skipsflakinu, sást til báts Ara.
Varö hann of grunnt fyrir og
komst ekki fram fyrir Búöar-
nesboöann og fór því yfir boö-
ann. í fyrstu virtist allt ætla aö
ganga vel, en rétt i þann
mund, sem báturinn er kom-
inn yfir þaö versta, reis ólag,
sem hvolfdist yfir bátinn aft-
anverðan. Fylltist báturinn á
svipstundu og hvolfdist.
Mennirnir uröu allir lausir við
skipið og hurfu í sjórótiö,
nema Ari. Hann náöi i ár og
lagði handlegginn yfir hana.
Milli fóta hans var niðurstaða
meö dufli. I hvert sinn, sem
öldurnar kaffæröu Ara, strikk-
aði á duflinu, og hjálpaði það
til þess aö halda honum uppi,
eöa svo aö höfuö hans var
alltaf upp úr sjónum, nema í
brotstjóum, og haföi hann
alltaf ráö og rænu. Hraktist
Ari þarna skammt frá landi,
en engin leiö var aö komast
fram. Mestur eöa allur
mannskapurá Bolungarvikur-
mölum var i fjörunni fyrir ofan
og horföi á. Leiö hver minúta i
mikilli eftirvæntingu. Manninn
bar nær og nær landinu, en
engin leiö var aö ná til hans
enn þá. Stakk hann höfðinu i
hverja báru og lokaði munnin-
um. Milli ólaganna barst hann
nær landi, og eftir þrjá stund-
arfjórðunga frá þvi, aö bátur-
inn fylltist, var Ari kominn upp
i grunnbrotiö. Sló honum svo
flötum, og þá missti hann ráö.
Þrir menn, bundnir saman á
streng, óöu nú út i sjóinn,
þangað til þeir náöu mannin-
um. Var hann strax borinn
upp á kamb og lagöur á grúfu
yfir tunnu, sem velt var fram
og aftur. Rann þá sjór upp úr
honum. Þegar álitiö var, aö
hann heföi losnað viö mest af
sjónum, var hann borinn upp i
verbúö rétt hjá og lagður á
borð niöri í búðinni. Voru þar
gerðar lifgunartilraunir á hon-
um. Fór hann aö rumska og
draga andann eftir skamma-
stund. Var Ari þá borinn i
volga rekkju og afklæddur.
Náöi hann sér furðufljótt. Þó
varö hann aldrei jafngóöur og
áöur eftir þetta áfall. Gegnir
furöu, aö svo gamall maöur
skyldi þola slika þrekraun.
Hefir mér aldrei úr minni liöið
aö horfa á þennan ömurlega
skiptapa, vera nærstaddur og
geta þó ekkert hjálpaö.
Manninn, sem frosiö haföi í
hel i bátnum, rak á land, en
enga af hinum. Lifgunartil-
raunir voru geröar á honum,
en þær báru engan árangur.
Slysfarir voru miklu tíöari,
meðan sjóferöir voru almennt
byrjaöir aö kvöldi og verið á