Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1990, Page 53

Utan úr iKimi
þeir QE II en réöust í staðinn á
olíuskipið en það var á alþjóða
siglingaleiö utan við yfirlýst
stríðssvæði.
Sjóslys
Tvö mannskæðustu sjóslys
áratugarins urðu á Filippseyj-
um. í upphafi áratugarins fórust
rúmlega 1000 manns þegar
ferjan Don Juan fórst eftir
árekstur. Síðara slysið var
þegar Dona Paz og olíuskipið
Vector lentu í árekstri árið 1987
og fórust 4.386 manns. Það
slys er það mannskæðasta á
friðartímum sem orðið hefur.
Fleiri minnisstæð slys urðu og
er þar helst að nefna Ermar-
sundsferjuna Herald of Free
Enterprise en með henni fórust
193.
Skipasmíðar
Skipasmíðaiðnaðurinn varð
fyrir algjöru hruni á áratugnum.
í Evrópu urðu margar skipa-
smíðastöðvar gjaldþrota og
aðrar hættu starfsemi í kjölfar
hruns í kaupskipaútgerð og
einnig vegna stjórnvalda sem
sneru baki við þessum iðnaði í
mörgum löndum. En það var
ekki bara Evrópa sem varð illa
úti því japanskar skipasmíða-
stöðvar hafa komist í verulega
erfiðleika, m.a. í kjölfar hækk-
andi yens og verðlækkunar á
skipasmíði í S-Kóreu.
Erfiðleikar
Mikið hrun varð í útgerð og er
þar helst að nefna skipafélagið
Sanko sem Japan Ltd. hefur að
vísu verið að bjarga úr ösku-
stónni. Sanko Kisen, sem var
eitt stærsta skipafélag heims,
átti á þriðja hundrað skip og
hafði gert mikla pöntun á nýs-
míðum þegar hrunið kom.
Drógust m.a. japanskir ráð-
herrar og stjórnmálamenn inn í
málið. Bandaríska skipafélagið
United States Lines varð gjald-
þrota á áratugnum en þeir
höfðu látið smíða fyrir sig
stærstu gámaskip heims. Þeir
hugsuðu stórt (allt er svo stórt í
henni Ameríku) og létu smíða
hvorki fleiri né færri en tólf 4400
TEU gámaskip hjá Daewoo í
Kóreu. Skip þessi áttu að vera í
hringferðum um heiminn en
áður en skipafélagið fékk síð-
ustu tvö skipin afhent var það
lýst gjaldþrota. Gjaldþrot þetta
varð Daewoo næstum að falli
en björgunaraðgerðir þeim til
handa fóru að bera sýnilegan
árangur á síðasta ári.
Áhafnir
Áratugurinn byrjaði með ol-
íusparnaði en endaði með
áhafnarfækkunum og eru
menn nú talandi um að fækka
niður í 10-12 manna áhafnir á
stærstu olíuskipum og eru ef-
laust margir uggandi yfir þess-
ari þróun. í Evrópu hafa nýir
skráningarfánar sprottið upp
ein og gorkúlur undan þrýstingi
útgerðarmanna. Með þessu
móti hafa útgerðarmenn á
Vesturlöndum reynt að minnka
rekstrarkostnað skipa sinna og
hafa á þeim m.a. ódýrar áhafnir
frá Austurlöndum.
Hvað næst?
Hver er svo lærdómurinn af
þessu öllu saman? Ríkisstjórn-
ir hafa verið gagnrýndar fyrir að
hafa látið kaupskipaútgerðina
og skipasmíðaiðnaðinn þjást.
Skipaverkfræðingar hafa verið
spurðir hvort ekjuskip séu yfir
höfuð sjóhæf skip, stórflutn-
ingaskip hæf til að flytja þunga
farma og olíuskip hæf til þess
að vera til. Ef eitthvað virðist
hafa vaxið á áratugnum er
helst að nefna útgerðar- og
Herald of FREE Enter-
price tekin upp af sjáv-
arbotni.
Eitt risagámaskipanna
sem United States Lines
lét smíða meðan fyrir-
tækið barðist við gjald-
þrot.
VÍKINGUR 53