Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1991, Blaðsíða 35

Hcr oá nú i^W / AL VÖRU TALAÐ
A: Ja, fiskifræðingarnir vita
ekkert um þetta og við vitum
ekkert um þetta og það þýðir
ekkert að vera að tala um þetta.
Þannig var gert út um málið,
það er tilgangslaust að vera að
tala um mál sem maður kann
ekki skil á. En það er áhugavert
að velta fyrir sér hvernig í
ósköpunum stendur á því að
íslenskir fiskimenn eru svo
heilaþvegnir að þeir telja sér
ekki fært að rökræða um fiskirí,
ef farið er út fyrir kennisetning-
arnar sem okkur eru innrættar.
Á hrygningarslóð botnfiska
gildir ósköp svipað lögmál og
mennirnir tveir voru að tala um.
Því stærri sem hrygningar-
stofninn er, þeim mun meiri
samkeppni er um ætið. Of stór
hrygningarstofn afétur ungvið-
ið og fyrr en varir er ungviðið
komið í stórhættu, ekki ein-
göngu vegna fæðuskorts held-
ur einnig vegna fæðuþarfar
fullorðna fisksins, sem hikar
ekki við að éta afkvæmin ef því
er að skipta. Þessvegna er rétt
að veiða á hrygningarslóðinni,
enda hefur reynsla af fiskveið-
um þessarar aldar kennt okkur
þáð. Eða hvaða augum mund-
um við líta bónda sem yfirfyllti
beitarhólf á sauðburði, þannig
að beitin rétt dygði til að halda
tórunni í rollunum en lömbin
væru í svelti og bóndinn stæöi
fast á því að halda öllu fénu
þarna inni sem lengst til þess
að fá af því sem mestan arð.
Við mundum álíta hann æði
ruglaðan og ráða yfir litlum
búhyggindum.
Ungfiskur bráð
hinna eldri
í handbók Rickers 1975, sem
er um aðferðafræði og túlkanir í
fiskifræði og fiskifræðingar
nota mikið, má lesa m.a. í laus-
legri þýðingu:
„Með hliðsjón af að fiskur
breytir um fæðu og venjur eftir
því sem hann vex, getur fiskur
á ákveðnum aldri, í mismiklum
mæli, verið í samkeppni við
aðra aldurshópa sömu tegund-
ar eða orðið bráð þeirra. Þar af
leiðandi ættu áreiðanlegar lýs-
ingar á áhrifum þéttleika stofns
á nýliðun að vera byggðar á
mælingum á þéttleika hvers
aldurshóps fyrir sig í heildar-
stofninum, ásamt stuðli um
virkni hvers þeirra. Slík grein-
ing krefst þó upplýsinga í mun
meiri mæli en enn eru í sjón-
máli.“
Þetta segir mér að fiskifræð-
ingar okkar hafi ákaflega lítið
fyrir sér þegar þeir ákveða að
það sé lykilatriði að friða smá-
fisk. Enn rekumst við á reynsl-
una og búhyggindin. Reynsla
aldarinnar segir okkur að með-
an smáfiskur var veiddur til
jafns við stærri fisk, hélst stofn-
inn í þokkalegu jafnvægi, en
eftir að við hófum sérstaka
vemdun smáfisks hefur sigið á
ógæfuhliðina. Og ef við berum
okkur enn saman við búhygg-
inn bónda verðum við að spyrja
hvað hann geti lengi sett öll
lömbin sín á fóður, án þess að
lenda í meiriháttar vandræð-
um.
Ónákvæm
vinnubrögð
Nýlega leit Fjölrit nr. 23 frá
Líffræðistofnun Háskólans
dagsins Ijós. Það ber nafnið
„Rýnt í skýrslur Hafrannsókna-
stofnunar" og höfundur þess er
Einar Árnason. Tilgangur
þessa rits er greinilega að sýna
fram á mjög ónákvæm og tilvilj-
anakennd vinnubrögð Haf-
rannsóknastofnunar. Um leið
og ég hvet alla, sem áhuga
hafa á fiskveiðistefnu þjóðar-
innar og þar með afkomu henn-
ar, til að lesa þetta rit, tek ég
mér það bessaleyfi að grípa
niður í ritið á örfáum stöðum,
rétt til að kynna lesendum hve
höfundi er mikið niðri fyrir.
Úr inngangi:,,
Ég sá um leið að gögnin eru
afar villandi;ég get fullyrt að
ekki liggja neinar mælingar að
baki sumum tölunum sem
gefnar eru upp í töflunum. Þær
tölur eru „tilbúningur" einn.“
Úr kafla um grálúðu:
„Það er eins og á einu ári,
sem líður á milli útgáfu þessara
tveggja skýrslna, hlaupi mikil
náttúra í löngu dauðan fisk!“
„Hvernig má skilja þetta
hringl sem hér hefur verið lýst
með kynþroska grálúðunnar?
Það er eins og höfundur skýrsl-
unnar geti ekki gert upp við sig
hvort mælingar á kynþroska
hafi verið gerðar á misgömlum
fiski á ákveðnu ári eða á
ákveðnum árgangi á mismun-
andi árum. Eða eru ef til vill
engar raunverulegar mælingar
að baki þessum tölum — er
þetta allt saman tilbúningur?"
Reynsla annarra
þjóða
í grein sem Jón Kristjánsson
fiskifræðingur skrifaði Í5-.6. tbl.
Víkingsins 1990, undir nafninu;
Er röng fiskveiðistjórnun að
rústa þorskstofna í Norður-Atl-
antshafi? sýnir hann fram á
reynslu þjóðanna af núverandi
fiskveiðistefnu. Þar kemur sú
sorglega staðreynd fram að
þorskveiði hafi stórum minnk-
að á öllum slóðum þar sem
vísindalegrar ráðgjafar, svip-
aðrar og okkar, hefur notið við.
Ömurlegasta dæmið er um
Barentshafið, þar sem hrun
varð í stofnunum, sem forstjóri
norsku Hafró skýrði að mestu
sem át þorsksins á öllu kviku,
þar með talin afkvæmi, og síð-
an svelti.
Dæmi um hið gagnstæða er
Norðursjórinn, þar sem ekkert
samkomulag náðist um fisk-
veiðistjórnun á milli þjóðanna
sem þar eiga hlut að máli. Það
var þó verulega reynt til að ná
slíku samkomulagi og á árun-
um um og eftir 1960 var uppi
Reynsla
aldarinnar segir
okkur að meðan
smáfiskur var
veiddur til jafns
við stærri fisk,
hélst stofninn í
þokkalegu
jafnvægi, en eftir
að við hófum
sérstaka verndun
smáfisksins hefur
sigið á
ógæfuhliðina.
VÍKINGUR 35