Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2003, Blaðsíða 37

Hafrannsóknastofnunin hefur opnað endurbœtta
tilraunaeldisstöð að Stað við Grindavík
Átak í tilraunaeldi
Þann 28. mars opnaði sjávarútvegsráð-
herra Árni M. Mathiesen formlega opna
nýtt og endurbætt húsnæði við Tilrauna-
eldisstöð Hafrannsóknastofnunarinnar að
Stað við Grindavík.
I Tilraunaeldisstöðinni hefur á undan-
förnum árum verið unnið að marghátt-
uðum rannsóknum á eldi ýmissa sjávar-
dýra svo sem á lúðu, sæeyra, sandhverfu
og þorski, bæði fjölgunar- og vaxtartil-
raunir, svo og sjúkdómstengdar rann-
sóknir. Markmið Hafrannsóknastofnun-
arinnar hefur verið að auka þekkingu á
eldi þessara tegunda og miðla henni út í
samfélagið, einkum til sprotafyrirtækja í
greininni.
Undanfarið hefur áhugi vaxið mikið
hér innanlands á þorskeldi og eldi ann-
arra sjávarlífvera. Starfsmenn stöðvarinn-
ar hafa undanfarið náð mikilsverðum ár-
angri við eldi sandhverfu- og þorskseiða.
Vonast er til að með öflugu rannsókna-
starfi megi skapa ný tækifæri í eldi sjáv-
ardýra.
Nýlega gerði Hafrannsóknastofnunin
samstarfssamning um þróun þorskseiða-
eldis og kynbætur á þorski við nokkur
öflug innlend fyrirtæki á sviði fiskeldis.
hfeð samningnum og endurbættri að-
stöðu er vonast til að unnt verði að
kanna eldismöguleika á þorski og vinna
öauðsynlegt undirbúningsstarf að hugs-
anlegu framtíðareldi.
Hin nýja aðstaða við Tilraunaeldisstöð-
lna að Stað er nær tvöföldun á tilrauna-
U'mi, en um er að ræða 790 m2 einangr-
að stálgrindarhús með öllum helsta bún-
aði úl seiðaframleiðslu, svo sem 5 stór
klakfiskaker, 12 lirfueldisker með
^feinsibúnaði, 12 lítil seiðaker, 12 stór
seiðaker og fullkominni aðstöðu til rækt-
nnar hjóldýra. í gamla húsinu eru 18
stór ker til vaxtartilrauna en einnig að-
staða til að klekja út hrognum og klefi til
r*ktunar á saltrækju sem er ásamt hjól-
öýrunum nauðsynleg fæða við frarn-
h'iðs] u fiskseiða. Fullkomin hitastýring
er á sjónum í stöðinni. Til staðar er síað-
Ur svalur sjór (7°C) og heitur jarðsjór
(65°C) og með varmadælu fæst mjög
kaldur sjór allt niður í -1°C.
Til að fjármagna nýbygginguna fékk
kktfrannsóknastofnunin 22 milljóna kr.
stýrk úr Bygginga- og tækjasjóði
■tANNÍs og sömu upphæð frá sjávarút-
Vegsráðuneytinu. Áætlað er að nýbygg-
ingin kosti fullbúin um 70 milljónir kr.
Stöðvarstjóri að Stað er Matthías Odd-
geirsson, en þeir Dr Björn Björnsson og
Agnar Steinarsson fiskeldisfræðingar
stjórna tilraunastarfi stöðvarinnar.
Helstu rannsóknaverkefni
sem unnið hefur xerið að á
undanförnum árum
Lúða
Fyrstu árin voru gerðar ýmsar vaxtar-
tilraunir með villta smálúðu sem safnað
var í Faxaflóa, m.a. til að kanna hvernig
kjörhiti breytist með fiskstærð, hve mik-
ið af fiski er hægt að ala á flatareiningu
og við hvaða stærð lúðan verður kyn-
þroska. Eitt innlent fyrirtæki, Fiskey
ehf., stundar nú lúðueldi, bæði seiðaeldi
á Hjalteyri og matfiskeldi í Þorlákshöfn.
Sæeyra
Árið 1988 voru flutt inn sæeyru frá
Kaliforníu og þeirn kornið fyrir í sóttkví í
Tilraunaeldisstöðinni. Nokkrum árum
seinna tókst starfsmönnum stöðvarinnar
að fjölga tegundinni. Nú eru tvö innlend
fyrirtæki sem stunda eldi á sæeyra, Sæ-
býli hf. í Vogum og Stofnfiskur hf. í
Hauganesi og hafa innfluttu dýrin verið
nýtt til undaneldis. Aðalmarkaður fyrir
sæeyru er í Japan, en þangað eru þau
flutt lifandi með flugi.
áþorskí
Sandhverfa
Hafrannsóknastofnunin hefur siðan
1991 safnað villtri sandhverfu með hjálp
sjómanna til að byggja upp framtíðar
klakstofn í stöðinni. Árið 1998 tókst að
framleiða 1500 sandhverfuseiði og á
tímabilinu 1999-2001 voru árlega frarn-
leidd 10 000-30 000 seiði í stöðinni. Á
síðasta ári nam framleiðslan um 130 000
sandhverfuseiðum sem seld voru tveimur
innlendum eldisfyrirtækjum, Sæbýli hf. í
Vogum og Silfurstjörnunni hf. í Axar-
firði. Auk þess var Sæbýli afhentur tölu-
verður fjöldi kviðpokalirfa ásamt lifandi
fóðurdýrum. Mjög góð reynsla er hér-
lendis af eldi á sandhverfu, vöxturinn er
góður, afföll lítil og verð hátt (900
kr/kg). Kjörhiti sandhverfu er á bilinu
15-23°C og því er aðgengi að ódýrum
jarðhita forsenda fyrir arðbæru eldi.
Þorskur
Frá árinu 1994 hefur Hafrannsókna-
stofnunin verið að byggja upp þekkingu
og færni við framleiðslu þorskseiða. Að
jafnaði hafa árlega verið framleidd nokk-
ur þúsund þorskseiði til tilrauna í stöð-
inni, m.a. til að kanna hvernig vaxtargeta
þorsks breytist með hita og fiskstærð. Á
síðasta ári tókst að framleiða alls um 27
000 þorskseiði og meirihluti þeirra var
seldur þremur innlendum eldisfyrirtækj-
um, Útgerðarfélagi Akureyringa hf.,
Hraðfrystihúsinu-Gunnvöru hf. og Síld-
arvinnslunni hf., sem hafa haslað sér völl
í þorskeldi.
Helstu rannsóknir
Lúða: 1987 -
Söfnun úr Faxaflóa, þéttlciki,
kjörliiti, vaxtargcta, fjölgun,
fóðurgcrð, fjölgun
. Sæeyra: 1988 -
Iniifliitningur, fjölgun, kjötiúti,
yaxtargcta, þurrfóður
I’orskur: 1992 -
Klak- og lirognagæði, lirfu- og sciðacldi,
kjörliiti, vaxlargcta, vaxtarmódcl,
fóður, óuaHnÍKrannsókuir
Sandliverra: 1992-
Söfnuu á klakfiski, sciðafraiulctðs 11, 'IfjHl!
arðsemisútreikningar,
kjörliiti og vcxtargeta L
Sjómannablaðið Víkingur - 37