Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2005, Side 22

Frœðimenn velta xöngum yfir
því hvort eldur, sem var laus
djúpt í lestum Titanic, hafi
ef til vill orðið til þess að
skipið fórst og með því 1.500
manns. Menn eru þó ekki á
einu máli um þetta frekar en
margt annað sem tengist
Titanic. Deilt er um hvort
hljómsveitin lék, „Hærra,
minn guð, til þín“ eða
ragtime á meðan skipið var
að sökkva - eða hvort hún
spilaði yfirleitt eitthvað síð-
ustu mínúturnar. Tala lát-
inna er meira að segja á
reiki. Sumir segja 1.635 hafa
farist með Titanic, aðrir
nefna töluna 1.517 og enn
aðrir 1.490.
Titanic var hleypt af stokkunum hinn 31. maí 1911. Við tóku tíu mánuðir við að útbúa skipið
og prófa það. Þetta glœsilegasta skip heimshafanna var 46.328 brúttólestii; 882,5 fet að lengd
og 92,5 fel á breidd. Það geltk 24-25 sjómílur, var búið tvöföldum botni og 15 vatnsheldum skil-
veggjum. Það var sagt ósökkvandi.
Myndin er afr Titanic í skipasmíðastöð Harland og Wolff i Belfast en þar hófst hin stutta raun-
arsaga skipsíns.
Varð Titanic eldi að bráð?
Það er því varla von til þess að nokkur
ein skoðun verði samþykkt um eldinn
sem í marga daga samfleytt logaði í lest-
um skipsins áður en það sökk.
Prófessor Ray Boston, sem hefur rann-
sakað örlög Titanic í mörg ár, vill frekari
athugun á brunanum: „Eldurinn í kola-
geymslu númer 6 var höfuðástæða þess
að Titanic var siglt á fullri ferð yfir Atl-
antshafið," segir Boston, „og það þrátt
fyrir íshættuna. Þá má vel vera að eldur-
inn hafi skemmt svo beinagrind skipsins
að það sökk mun hraðar en ella sem varð
aftur til þess að mun fleiri fórust en hefði
annars orðið.“
Arnie Gellar, forseti Titanic félagsins í
Bandarikjunum, segir suma sagnfræðinga
leggja mikla áherslu á brunann en aðrir
telji hann ekki mikilvægan. Hvorugir
hafi þó sannað eitt né neitt um eldinn og
endalok Titanic.
Þegar slysið var á sínum tíma rannsak-
að af bandariskum yfirvöldun leiddi eng-
inn athygli að eldinum. Það er þó stað-
fest af slökkviliðsmönnum og kolamok-
urum um borð í Titanic að eldsins varð
fyrst vart á meðan það var enn i reynslu-
siglingum hjá skipasmiðastöðinni i
Belfast.
Titanic, sem var smíðað af Harland og
Wolff, lagði úr höfn i Southampton í
jómfrúarferð sína hinn 10. apríl 1912.
Eldurinn logaði áfram og tólf slökkviliðs-
menn voru á vakt við að sprauta vatni á
hann á meðan kolamokararnir týndu gló-
andi kolin í ofnana. Einn slökkviliðs-
maðurinn bar það síðar að þeim hefði
verið stranglega bannað að minnast á
eldinn við farþegana.
Sumir sjónarvottar segja að eldurinn
hafi enn brunnið þegar skipið sökk. Aðr-
ir að hann hafi verið kæfður daginn áður.
Sunnudaginn 14. apríl, laust fyrir mið-
nætti, sigldi Titanic á 22 mílna hraða á
ísjaka. í kjölfarið sökk þetta hrað-
sigldasta skip heimsins, og í þokkabót
ósökkvandi, á aðeins tveimur og hálfri
klukkustund.
Prófessor Boston heldur þvl fram að
eldurinn hafi verið ein ástæða þess að
auðjöfurinn J. P. Morgan, og eigandi
White Star sem aftur átti Titanic, skip-
aðij. Bruce Ismay, framkvæmdastjóri
White Star-félagsins, að keyra skipið
áfram á fullri ferð. Vissulega vildi Morg-
an monta sig af skipinu og sýna keppi-
nautum sínum hvers það væri megnugt.
Hitt vakti þó líka fyrir honum að koma
skipinu eins fljótt og hægt var til hafnar í
New York svo ráða mætti niðurlögum
eldsins og afmá verksumerki hans áður
en hátíðarhöldin hæfust vegna Titanic
þar sem sjálfur forseti Bandaríkjanna,
William Howard Taft, ætlaði að vera við-
staddur.
Vitni hafa borið um skemmdir á burð-
arbitum vegna eldsins. Meðal annarra
Charles Hendrikson, sem var í forystu
slökkviliðsins um borð, en hann bar fyrir
breskum rannsóknarrétti að hann hefði
fengið svarta olíu og verið skipað að
mála yfir skemmdirnar eins og hægt var.
Þegar Titanic sigldi á borgarísjakann
kom gat á skipið, nálægt kolaklefanum
númer 6.
„Póstgeymslan, sem var næst við hlið-
ina á kolaklefa 6, var fyrsta rýmið sem
fylltist af sjó,“ útskýrir Arnie Gellar. Á
þetta bendir líka prófessor Boston sem
stendur á því fastar en fótunum að veggir
kolaklefans hafi vegna eldsins verið
orðnir deigir og því fljótlega gefið eftir.
Það var nánast eins og forlögin hefðu
ákveðið að Titanic skyldi farast og að
sem Bestir um borð ættu að drukkna. Þvi
var siglt á fullri ferð þrátt fyrir aðvaranir
um ís. Björgunarbátar skipsins rúmuðu
ekki nema hluta þeirra 2.200 farþega og
áhafnarmanna sem voru um borð. Til að
bæta gráu ofan á svart voru sumir björg-
unarbátarnir látnir fara með aðeins örfáa
um borð. í 16 kílómetra fjarlægð lá skip-
ið California og hafðist ekki að. Loft-
skeytamaðurinn hafði lokað fjarskipta-
lækjunum klukkan hálftólf eins og reglur
kváðu á um. í brúnni gaf annar stýri-
maður California hinu ókunna skipi
auga sem lá hreyfingarlaust í ísnum og
skaut upp flugeldum. „Skrýtið," hugsaði
hann með sér, „að skip skuli vera að
skjóta flugeldum á næturþeli."
Fórn Titanic varð þó ekki til einskis.
Ýmsum öryggisráðstöfunum á sjó var
meiri gaumur gefinn en áður. Stofnað var
til eftirlits með ísreki og settar fastar
reglur um fjölda lífbáta og búnað þeirra.
22 - Sjómannablaðið Víkingur