Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2005, Side 30

skilmálanna og falla því ekki undir slysa-
trygginguna og engar bætur því greiddar
úr slysatryggingunni.
Pað er hins vegar annað mál ef sjó-
maður lyftir þungum hlut og rennur til
og á hann kemur hnykkur og meiðist við
það í baki. Það er utanaðkomandi at-
burður og meiðslin verða skyndilega,
þ.e. við að renna til kemur hnykkur, og
um er að ræða bótaskylt slys. Hérna
erum við komin út i umræðuna hvað sé
„slys“ i skilningi skilmálanna og um það
geta oft orðið deilur.
Yíkingur:
Sjómaðurinn í þessu dæmi fengi því
engar bætur úr slysatryggingu sjómanna.
Hann er þá orðinn óvinnufær og fær
engar bætur?
Þorsteinn:
Hann fær engar bætur úr slysatrygg-
ingunni en hann fengi hins vegar bætur
úr sínum lífeyrissjóði og frá Trygginga-
stofnun ríkisins og jafnvel frá fleiri aðil-
um allt eftir því hvernig hans trygginga-
málum væri háttað að öðru leyti.
Víkingur:
Þú talar um meiðsli á líkama en menn
geta líka orðið fyrir andlegum áföllum
sem erfitt er að vinna úr og geta valdið
mönnurn tekjutjóni án þess að um lík-
amlegt tjón sé að ræða. Hvað með slik
tjón eru þau bætt út úr slysatrygging-
unni?
Þorsteinn:
Tja, ég verð að segja að Víkingur er
beittur í spurningum sínum, þetta verð-
ur erfiðara eftir því sem á líður.
Þetta er nú nokkuð óljóst. Margir eru
þeirrar skoðunar að aðeins beinn líkam-
legur áverki teljist uppfylla skilyrði um
meiðsl á líkama, þannig að sá sem verð-
ur fyrir andlegu áfalli án þess að verða
jafnframt fyrir beinum líkamlegum á-
verka teljist ekki hafa orðið fyrir slysi i
skilningi tryggingarinnar. Hins vegar
eru aðrir sem eru einfaldlega ekki sam-
mála og telja að andleg meiðsli séu
meiðsli á likama og falli því undir slysa-
trygginguna-
Ég held að andlegt áfall sem stendur í
sambandi slys eigi að bætast úr slysa-
tryggingunni. T.d. tel ég að bæta eigi
tjón sem verður þegar sjómaður lendir
sjálfur í lífshættu, sleppur með skrekk-
inn en verður eðlilega fyrir miklu and-
legu áfalli sem hann losnar ekki svo auð-
veldlega við og verður fyrir tjóni af þeim
sökum. Þó engin líkamlega meiðsli
verða tel ég að eigi að bæta tjón vegna
andlegs skaða. Hins vegar myndi
sennilega falla utan tryggingarinnar áfall
sem sjómaður verður fyrir við að sjá aðra
lenda í lífshættu eða annað sem veldur á-
falli en án þess að sjómaður hafi lent
sjálfur í lífsháska.
Víkingur:
Hvaða áhrif hefur gáleysi sjómannsins
sjálfs á bætur samkvæmt nýju slysatrygg-
ingunni?
Þorsteinn
Það má lækka bæturnar eða láta þær
alveg niðurfalla ef tjónið verður rakið til
vítaverðs gáleysis tjónþola. Um þetta
eru strangar kröfur því gáleysið verður
sem sé að hafa verið vítavert ekki nægir
einfalt gáleysi og tryggingarfélag sem
heldur slíku fram þarf að sanna þá full-
yrðingu. Það mun sjálfsagt ekki reyna á
lækkun af þessum sökum nema í undan-
tekningartilvikum. Vitanlega má þó
hugsa sér dæmi þar sem lækkun gæti
orðið, til dæmis ef menn eru ölvaðir eða
i slagsmálum eða eitthvað þess háttar.
Víkingur:
Væru menn þá réttlausir ef þeir lenda
ölvaðir í slysi eða í slagsmálum?
Þorsteinn:
Nei hreint ekki. Öll tilvik alveg sama
hvernig þau eru verður að skoða sjálf-
stætt. Engin tilvik er hægt að afskrifa
fyrirfram. Það sem ég átti við var að
menn gætu hugsanlega verði réttlausir ef
þeir lenda í slysi ölvaðir eða í slagsmál-
um. Hins vegar eru til dómsmál þar
sem niðurstaðan var sú að menn eigi
bótarétt þó þeir hafi verið ölvaðir eða í
einhverjum galsa og látum þegar slys ber
að höndum. Bætur kannski lækkaðar
eitthvað vegna eigin sakar en menn feng-
ið bætur engu að síður. Slys gæti t.d.
orðið með þeim hætti að algáður maður
hefði ekki heldur getað umflúið það og
er það þá bótaskylt.
Víkingur:
Nú hljóta iðgjöldin að hafa hækkað af
slysatryggingu sjómanna því tryggingin
er allt önnur og meiri, hver borgar ið-
gjöldin?
Þorsteinn:
Já iðgjöldin hafa sjálfsagt hækkað. Sjó-
menn og útgerðarmenn borga þessi ið-
gjöld í sameiningu.
í kjarasamningi Sjómannasambandsins
segir að kostnaðarhlutur sjómanna sé kr.
2.332 á mánuði og hækkar þessi upphæð
í takt við kauptrygginguna. Ég tel þetta
hverrar krónu virði fyrir sjómenn.
Víkingur:
Víkingur þakkar fyrir sig. Er ein-
hverju við að bæta?
Þorsteinn:
Það má velta sér endalaust upp úr
þessum málum en meginatriðið er þetta.
Langflestir sjómenn eru vel tryggðir
sem er ákaflega mikilvægt því að sjó-
mennskan er hættulegt starf og slys al-
geng. Iðulega leiða þessi slys til þess að
sjómaðurinn verður að hætta á sjónurn.
Sjómaðurinn getur nefnilega ekki gert
eins og við í landi að minnka við sig
vinnuna, menn fara ekki á sjóinn til að
vinna 50% vinnu, það er frekar verið að
tala um 150% vinnu sem er aðeins á
færi þeirra sem ganga heilir til skógar.
Ég ætla nú ekki að mala meira um
þetta að sinni en bendi þeim, sem vilja
kynna sér málið niður í kjölinn, á afar
góðar greinar eftir dr. Guðmund Sig-
urðsson, dósent við Háskólann í Reykja-
vík. Greinarnar heita „Vinnuslys,
slysatrygging sjómanna" og birtust í Lög-
réttu, tímariti Félags laganema við Há-
skólann í Reykjavík. Fyrri hlutinn birt-
ist í 1. tbl. 1. árgangs og síðari hlutinn í
2. hefti 2. árg.
Ég þakka Víkingi fyrir spjallið.
Gæði - Öryggi - Þjónusta
Danfoss hf
Skútuvogi 6 104 Reykjavík
Sími 510 4100 • www.danfoss.is
LOWARA - úrval af dælum
Stórar dælur - Litlar dælur
Góðar dælur - Öruggar dælur
30 - Sjómannablaðið Víkingur