Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 6

84
NÁTTÚRUFK.
arar, hafi mörg hundruð km- aukist við strendur Englands og
Frakklands á þeim 60 árum, sem liðin eru síðan hun ryrsi
í'annst.
Eins og geta má nærri, var óhjákvæmilegt, að hinum hraöa
vexti og landvinningum plöntu þessarar yrði gaumur gefmn.
Enda tóku vísindamenn brátt til óspiiltra málanna að rannsaka
eðli hennar og lífsháttu, og jaíníramt var hún tekin í þjónuscu
landbúnaðarins. Þar sem ieirstrendur voru með landi fram,
en flóðbylgjan skolaði öllum gróðri brott og jafnvel braut at
ströndinni sjálíri, var tekið tii að gróðursetja Spartma, og aux
þess að vera notuð heima á Englandi var hún einnig send til New
Zealands til tilrauna. Það reyndist svo, að Spartina engin eru
hin beztu, bæði til heyskapar og beitar. Róta- og jarðstenglu-
kerfi plöntunnar er svo þéttofið saman, að engið er furðugott
yfirferðar, bæði með skepnur og vinnuvélar. Efnagreiningar
hafa sýnt, að plantan hefir íóðurgildi á við ræktað engjahey.
En brátt fóru aðrir en Englendingar að veita plöntu þessari at-
hygli. Svo sem kunnugt er eiga Hollendingar í sífeldu stríði
við hafið, verjast þeir því með mesta harðíengi, og sækja á
alls staðar þar, sem nokkur er von landvinninga, en erfitt er
stríð þetta og kostar of fjár. Það var því eigi að undra, þó að
þeir gæfu jafn ágætum bandamanni og Spartina Townsendii
virtist vera hýrt auga, jafnskjótt og fréttist um þá geysiland-
vinninga, er hún gerði yfir á Englandi. Árið 1924 hófst holl-
enzka stjórnin handa, og gerði út menn til Englands, til að
kynna sér nákvæmlega allt, er að gagni mætti koma við rækt-
un Spartina á Hollandi. Fóru sendimenn þessir um alla þá staði
á Englandi, sem plantan óx á og söfnuðu þeir miklum fróðleik
um líf hennar. Gáfu þeir síðan út skýrslu um ferð sína, og varð
sá árangur af, að tekið var til óspilltra málanna að vinna land
undan Ægi með hjálp Spartina á Suðvestur-Hollandi, þar sem
Zeeland heitir, í nánd við ósa Scheldefljóts.
Svæðið, sem Spartina er gróðursett á, liggur allt undir 1
til 1,5 m. djúpu vatni um flóð. í dýpra vatni vex hún ekki. Er
hún gróðursett í raðir, og eru 3 m. milli plantna, og sömuleiðis
3 m. milli raða. Byrjað er næst ströndinni, en síðan færa menn
sig lengra og lengra út, eftir því sem landið vinnst. Gróðursetn-
ingin fer fram um fjöru, þegar leirurnar eru þurrar að kalla.
Fyrst voru græðisprotar notaðir til gróðursetningar en síðan var
tekið að nota ársgamlar kímplöntur, og reyndust þær betur.
Fyrsta árið vaxa þúfurnar lítið, en þegar á öðru ári taka