Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 16

Ó4
NATTÓRUE'n.
að svo sé í námum erlendis, þar sem líkt hagar til. Að minnsta
kosti var ekki auðið að finna nein hrein gullkorn í kvartsgrjótinu
eða mylsnunni af því, þó það væri rækilega athugað með góðu
stækkunargleri. —
Þessi niðurstaða gullrannsóknarinnar á Mógilsá kom alveg
heim við það, sem Björn Kristjánsson hafði fundið áður, og eru
það góð meðmæli með öðrum rannsóknum hans.
Nú mun margur spyrja, hvort nokkrar líkur séu til, að það
geti borgað sig að vinna gull á þessum stað. — Því er ómögulegt
að svara með neinni vissu, að svo komnu.
Allvíða erlendis eru námur reknar, þar sem gullgrýtið hefir
eigi nema 10—12 gr. af gulli í smálest, og á stöku stöðum þykir
gullnámið borga sig, þó að eigi séu nema 3—5 gr. í smálest. En
það er mjög komið undir kaupgjaldi á þeim stað, þar sem námið
er rekið og annari aðstöðu við námið. Það mun láta nærri, að
hvert gr. gulls sé þriggja króna virði í íslenzkum peningum; þar
sem gullnámið er eigi nema 10—20 gr. í smálest, yrði eftirtekjan
af smálest 30—60 krónur, sem allur kostnaður við vinnuna á smá-
lestinni yrði að takast af, auk annars kostnaðar við vélar o. fl.
En fyrst af öllu þarf að fá fulla vissu um það, hve mikið sé
fyrir hendi af grjóti með þessu gullmagni. — Það þarf að hreinsa
svæðið, þar sem gullgangarnir eru, svo mæla megi gangana og
kanna gullmagn þeirra á fjölmörgum stöðum, framkvæma reynslu-
gröft, til þess að fá nokkurnveginn vissu um kostnað við gröftinn,
og til þess að fá vitneskju um gullmagnið, þegar kemur nokkra
metra ofan í jörðina. Að þessu loknu er fyrst hægt að fara nær um
það, hvort námið borgi sig með þeim vinnukrafti og tækjum, sem
völ er á. —
Það verður ekki véfengt lengur, að gull sé þó til í jarðlögum
hér á landi. I glasi á borðinu fyrir framan mig liggur ofurlítið
íslenzkt gullkom, sem Trausti Ólafsson hefir seitt út úr grjótmola
úr Esjunni. Eg lagði þetta gullkorn fram sem sönnunargagn með
erindi því, er eg flutti um Gullið í Esjunni á náttúrufræðinga-
fundinum í Kaupmannahöfn 1929. Nægði það, ásamt efnarann-
sóknarskýrslu Trausta, sem prentuð er hér á undan, til þess að
sannfæra jarðfræðingana, er þar voru staddir.
Þetta ætti líka að vera nægileg hvöt til þess, að ríkið tæki að
sér að láta rannsaka til hlítar, hvort hér í Esjunni séu svo gull-
auðugar jarðmyndanir, að það borgi sig að nema þar gull. —
Rannsókn þessi myndi að vísu kosta nokkurt fé. — En það er
heldur ekki með öllu þýðingarlaust fyrir ríkið, að fá skorið úr