Náttúrufræðingurinn - 1960, Síða 18

118
NÁTT Ú R UFRÆÐ I N G U R J N N
Mergðin af því er óskapleg og það er bókstallega alls staðar og ekki
nokkur friður fyrir því, alls konar olíur, sem við bárum á okkur,
dugðu ekki nerna rétt í svip. Það eina, sem lireif, var þétt flugnanet
yfir Iiöfuðið, hitt gerði svo minna til þó öklar, handarbök og úln-
liðir væru útbitnir og stokkbólgnir. Sem betur fór stóð plágan
ekki nema um það bil þrjár vikur, því strax í ágústbyrjun fóru að
koma næturfrost og þá hrundi vargurinn unnvörpum og hvarf á
nokkrum dögum og hefi ég sjaldan orðið fegnari á ævinni.
VI.
Á Norðaustur-Grænlandi hafa fundizt yfir tvö hundruð tegund-
ir æðri plantna og eru flestar þeirra mjög harðgerðar. Þar sem
þessi landshluti er mjög langur frá suðri til norðurs, er nokkur
munur á flóru og gróðri syðst og nyrzt á Norðaustur-Grænlandi.
Einnig er nokkur ntunur á flórunni og gróðrinum úti við strönd-
ina, þar sem úrkoma er dálítil og sumarhitinn er lágur, og inni
í hinum þurru og sumarhlýju fjarðarbotnum. Á láglendi inni í
fjörðunum vaxa t. d. allmargar tegundir háplantna, sem kalla
má lágarktískar, eða suðrænar á þessum slóðum, þ. e. aðalút-
breiðslusvæði þeirar liggur sunnar á Grænlandi, og þessir fundar-
staðir þeina eru þeir nyrztu á austanverðu Grænlandi að minnsta
kosti. Aftur á móti ná sumar hinna allra harðgerðustu, háarktísku
plöntutegunda, sem vaxa aðallega enn norðar á Grænlandi, lengst
suður á bóginn meðfram ströndinni, en finnast ekki á sömu breidd-
argráðum í innfjörðum, nema þá sums staðar liátt uppi í fjöllum,
þar sem þær geta verið snar þáttur í gróðrinum, en snælínan ligg-
ur miklu liærra yfir sjávarmáli inni í fjörðunum og gróðurinn nær
þar hærra upp í hlíðarnar en úti við ströndina. Meginþorri allra
háplöntutegunda á Norðaustur-Grænlandi vex þó jöfnum hönd-
um inni í fjörðunum og úti við ströndina.
Eitt atriði hefir allmikil áhrif á útbreiðslu plantna á Norð-
austur-Grænlandi: Eins og áður er getið, eru þar til jarðlög frá
flestum öldum og tímabilum jarðsögunnar, en bergtegundirnar,
sem mynda þessi jarðlög, eru harla mismunandi að gerð og efna-
samsetningu, sumar súrar, aðrar basiskar, og eins er því farið um
jarðveginn, sem myndast úr þeim. Sumar plöntutegundir þrífast
bezt og vaxa helzt í basiskum og kalkauðugum jarðvegi, aðrar