Náttúrufræðingurinn - 1960, Síða 34

134
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
tegundum frá frumufræðilegu sjónarmiði, var nauðsynlegt að iá
vitneskju um, hversu útbreiddar tegundirnar væru hér og hvar
þær yxu.
Áskell hafði ekki bent nákvæmlega á fundarstaði Elyrnus mollis
í ritum sínum, en benti mér á tvo staði, en um annan þeirra er
rætt í riti Bowdens (1957), sem hefur staðfest greiningu tveggja
mollis-eintaka Áskels. Rannsakaði ég jurtir á báðum þessurn stöð-
um auk fjölda annarra staða víðs vegar um landið, meðfram öðr-
um rannsóknum á melgresi, sem ég stundaði. Á kortinu (2. rnynd)
eru sýndir með deplum staðir, þar sem sýnishornum af Elymus
var safnað. Útlitseinkenni allra eintakanna voru nákvæmlega rann-
sökuð með tilliti til þess mismunar tegundanna, sem fyrr er lýst.
Auk þess var ákvörðuð krómosomtala allra þeirra eintaka, sem
merkt eru á kortinu með svörtum deplum. Að jafnaði var um að
ræða þrjú eintök frá hverjum stað, en á mörgum stöðum komst
eintakafjöldinn upp í nokkur hundruð. Á öðrum staðnum, þar
senr E. mollis hafði fundizt (Reykjum á Skeiðum) voru tæplega
5.000 axstangir skoðaðar, en á hinum (Bolabás) tæplega 600. Læt-
ur nærri, að um 8.600 einstaklingar af melgrasi víðs vegar um
landið hafi verið skoðtiðir í allt. Rannsóknum þessum hefur verið
lýst rækilega áður (1960), en hér er skemmst frá því að segja, að
engin planta, sem rannsökuð var, hafði það útlit, sem einkennir
Elymus mollis; allar báru einkenni tegundarinnar Elymus are-
narius. Allar ákvarðanir á krómosomfjölda á 113 einstaklingum frá
56 stöðum á landinu leiddu í Ijós octoploid-töluna 2n = 56 (þó
hafði ein planta 55 krómosom).
Það er augljóst af ofangreindu, að síðustu rannsóknum á tegund-
um íslenzka melsins ber ekki saman og vandamálin um nafngiftir
melsins hefur skotið upp aftur, þótt nú sé ekki um að ræða Arundo
eða Psamma arenaria.
Ég vil halda því fram, samkvæmt þeim rannsóknum, sem drepið
var á, að nú vaxi á Islandi aðeins ein tegund melgresis, Elymus
arenarius L., og hafi Elymus mollis vaxið hér, þá finnst hún ekki
lengur, eða sé svo sjaldgæf, að þangað til hún finnst aftur, sé vara-
samt að telja hana með í flóru landsins.1)
I) Það skal tekið fram að Elymus mollis vex hér á stöku stað, t. d. hjá
Múlakoti í Fljótshlíð og við Gunnarsholt, ]>ar sem tegundinni hefur verið
sáð í tilraunaskyni.