Náttúrufræðingurinn - 2006, Page 50

Náttúrufræðingurinn
Vatnsból (7)
Vatnsból (9)
Vatnsból (10)
Vatnsból (11)
Vatnsból (8)
lýðslind
Landakotsbrunnur
Vatnsból (6)
Vatnsból (1)
Melkotshola
Prentsmiðjupósturinn
Vatnsból (2)
Vatnsból (5)
Vatnsból (4;
Teitslind
■Thomsensbrunnur
Zimsenspóstur
/ y—Vatnsból (3)
Skólabrunnur
Vatnsból (13
Hannesarbæjarhola
Skálholtskotslind
Stekkjarkotshola
Móhúsahola
Sölvhóislind
Nikulásarkotslind
Móakotslind
Frostastaðalind
Vatnsból (12)
Barónspóstur
Vatnsból (15)
Vatnsból (14)
1. mynd. Vatnsból í Reykjavík um aldamótin 1900. Myndin er úr bókinni Reykjavík, sögustaður við Sund, Lykilbók eftir Einar S. Arn-
alds (bls. 69).
smiður, kaupmaður og bóndi, fékk
fyrst árið 1887 land neðst suðaustan
í Skólavörðuholti og í Norðurmýri
til ræktunar. Síðar, eða árið 1891,
fékk hann land með erfðafesturétti
suðvestan í Rauðarárholti og
byggði þar upp býlið Sunnuhvol -
nálægt Háteigsvegi. Góður brunnur
var á Sunnuhvoli, alls 32 álnir að
dýpt (þ.e. nærri 20 metra djúpur). A
Sunnuhvoli var ekki aðeins vatns-
leiðsla frá brunni og í húsið heldur
baðker og vatnssalerni - það fyrsta í
Reykjavík.’ Ibúar í Reykjavík voru
1. nóvember 1901 alls 6682.6
VATNSMÝRIN
Loks kom sá tími að mörgum ágæt-
um mönnum varð ljóst að þörfin
fyrir hreint og ómengað vatn fyrir
bæjarbúa var orðið brýnt nauð-
synjamál - ekki aðeins mál til þess
að svæfa í bæjarstjórninni vegna
þess kostnaðar sem úrbótum myndi
fylgja, heldur til þess að tryggja
heilsu bæjarbúa og gæði matvæla
sem unnin voru í Reykjavík.
Það voru þeir Guðmundur
Björnsson (1864-1937), þá héraðs-
læknir í Reykjavík en síðar land-
læknir, og Þórhallur Bjarnarson
(1855-1916) biskup í Laufási sem
mest beittu sér fyrir því að íbúar
Reykjavíkur fengju um síðir kalt
vatn frá öruggu vatnsbóli.4 Þeir
voru báðir í bæjarstjórn og til þess
að gera langa sögu stutta fengu þeir
þar samþykkt að leitað yrði eftir
kunnáttumanni frá Englandi. Ensk-
ur verkfræðingur að nafni Mr.
Hooper kom hingað og kannaði að-
stæður. Best leist honum á að bora
austarlega í Vatnsmýrinni, vestan
við Öskjuhlíðartaglið, og hafði hann
þá m.a. í huga almennar og augljós-
ar jarðfræðilegar aðstæður og
reynslu heimamanna af góða
brunninum hjá Landakoti.
Bæjarstjórn Reykjavíkur leitaði til
Danans Marius Knudsen sem var
borverktaki (Firma Marius Knud-
sen) í Óðinsvéum (Odense). Marius
Knudsen (boreingenior) kom við
sögu þegar borað var eftir köldu
vatni 1907-1908 fyrir geðsjúkrahús í
Árósum og aftur 1914-1915, en þá
átti hann heima í Svejbæklund.7
Hann sendi hingað höggbor og van-
an brunnborara að nafni J. Hansen,
sem var fæddur í Bogense á Fjóni
27. september 1864.8
Höggborinn og J. Hansen komu til
Reykjavíkur í september 1904 og
byrjað var að bora laugardaginn 1.
október. Eftir öllum líkum var bor-
110