Náttúrufræðingurinn - 1999, Blaðsíða 25

1600
Fjöldi vísindamanna Number of scientists
3. mynd. Dreifing tilvitnana; jarðvísindamenn. - Distribution of citations, geological
scientists.
Adrir vísindamenn
Sérstök áhersla var lögð á að kanna tíðni til-
vitnana í verk eldri vísindamanna, en áréttað
skal að samanburður við yngri vísindamenn
er ekki raunhæfur þar eð skráning tilvitnana
nær aðeins aftur til 1945. Einkar athyglisvert
er að finna má 186 tilvitnanir í verk Bjama
Sæmundssonar og 88 í verk Þorvaldar Thor-
oddsen og er enn vitnað til þeirra á seinni
árum. Af öðrum látnum vísindamönnum má
telja (án röðunar) Jón Eyþórsson með 83
tilvitnanir, Steindór Steindórsson 35, Helga
Pjeturs(son) 26, Finn Guðmundsson 73 og
Árna Friðriksson með 85 tilvitnanir.
Tvær konur utan hæstu 30 raunvísinda-
manna má nefna sérstaklega, Laufeyju
Steingrímsdóttur með 186 og Hrefnu Sigur-
jónsdóttur með 178 tilvitnanir. Meðal
annarra sem eru hættir störfum má nefna Pál
Bergþórsson með 166 tilvitnanir.
Langvirkni
Auk heildartölu er mjög áhugavert að líta á ein-
stök ár og hversu lengi er vitnað í einstök verk
(4. mynd og 4. tafla). Hjá flestum vísinda-
mönnum er tilvitnanatíðnin mest í upphafi
starfsferils en fer síðan hægt lækkandi.
Hvað merkilegastan má telja vísindaferil
Björns Sigurðssonar (BS á línuriti), en
næstum 40 árum eftir fráfall hans er enn
vitnað í verk hans 30^10 sinnum á ári og t.d.
90 sinnum árið 1979,20 árum eftir lát hans. Á
4. mynd má einnig sjá hvernig tilvitnanir í
verk manna ná ákveðinni tíðni en fjara síðan
út (EV á línuriti) og hætta jafnvel alveg
meðan þeir eru enn við störf'. í þriðja lagi má
sjá hraða aukningu tilvitnana hjá ungum
vísindamanni (UV á línuriti) sem kemur fram
á sjónarsviðið með áhugaverð verk.
Enn er vitnað í verk Lárusar Einarsonar
nokkrum sinnum á ári, um 30 árum eftir lát
hans, og elsta tilvitnunin er í grein hans frá
1932, 67 árum eftir að hún var birt (Lárus
Einarson 1932). Elstu tilvitnanir eru í verk
Þorvaldar Thoroddsen frá 1892 (Þorvaldur
Thoroddsen 1892) og Bjarna Sæmunds-
sonarfrá 1897 (Bjarni Sæmundsson 1897).
Á 4. töflu má sjá tilvitnanatíðni árin 1989-
1998 hjá 20 efstu vísindamönnunum á því
tímabili.
■ ÁLYKTUN
Science Citation lndex er að sjálfsögðu ekki
einhlítur mælikvarði á gildi vísindaverka, en
könnunin sýnir góða samsvörun við almenna
þekkingu á störfum þekktustu vísinda-
23