Náttúrufræðingurinn - 1999, Qupperneq 48

skrifaði hann Darwin bréf og lýsti í því
þróunarkenningu sinni.
Darwin brá að vonum þegar hann las
hugsanir sínar, jafnvel settar fram með sömu
orðum, í riti annars manns. Hann hugðist í
fyrstu afsala sér höfundarrétti að kenning-
unni en féllst svo á það, fyrir áeggjan Hook-
ers og Lyells, að vinna áfram að henni, enda
kominn mun lengra í að útfæra hana en
Wallace.
Hooker og Lyell sendu vfsindafélagi
Linnés í Lundúnum (Linnaean Society)
kenningu Wallaces, eins og hún birtist í
bréfi hans, ásamt útdrætti úr ritgerð Darwins
frá 1844 og úr bréfi hans til Grays 1857.
Kenningin var þannig kynnt í nafni
Wallaces og Darwins 1. júlí 1858 á fundi
félagsins sem hvorugur þeirra sat. Ekki
virðist hún hafa vakið verulega athygli ef
marka má það sem forseti félagsins skrifar í
ársskýrslu, að árið 1858 einkennist ekki af
neinum merkisuppgötvunum sem valdið
hafi byltingu á nokkru fræðasviði.
Bréf Wallaces varð til þess að Darwin
flýtti birtingu kenningar sinnar. Hann tók
saman það sem hann hafði unnið og gaf út á
bók næsta ár.
UPPRUNI TEGUNDANNA
Bókin, sem bar hinn langa titil On the Origin
of Species by Means of Natural Selection
or the Preservation of Favoured Races in
the Struggle for Life, kom út í Lundúnum 24.
nóvember 1859. Upplagið, 1250 eintök,
seldist samdægurs upp hjá útgefanda, John
Murray, og höfundur fór að vinna að gerð
nýrrar útgáfu.
Bókin vakti mikla athygli og ákafar deilur.
Fulltrúar kirkju og kristni litu margir á
kenninguna sem tilræði við þann boðskap
heilagrar ritningar að maðurinn væri skapað-
ur í guðs mynd. En það væri samt mikil ein-
földun að líta á þau átök sem urðu um þróun-
arkenninguna sem uppgjör milli trúar og vís-
inda. Hin raunverulegu átök voru milli
vísindamanna, sem að vonum voru ekki allir
reiðubúnir að fallast á þessa nýju kenningu.
Þó er talið að mikill meirihluti náttúru-
17. mynd. Thomas Henry Huxley. (Radio
Times Hulton Picture Library.)
fræðinga á Bretlandi - og sjálfsagt víðar á
Vesturlöndum - hafi snúist til fylgis við
þróunarkenninguna áður en liðinn var ára-
tugur frá því að bókin kom út, þótt ekki féll-
ust allir á skýringar Darwins á úrvali
náttúrunnar sem aflvaka hennar.
Viðhorf til trúmála höfðu samt áhrif á af-
stöðu margra fræðimanna til þróunar-
kenningarinnar. Má þar minna á Agassiz,
sem viðurkenndi að vísu sumar skýringar
Darwins en fékkst þó ekki til að fallast á
þróunarkenninguna í heild. Og annar af
höfundum kenningarinnar, Wallace, sætti
sig ekki við að mannsandinn hefði þróast án
íhlutunar drottins.
Margir þeirra sem fyrstir snerust til fylgis
við Darwin höfðu hins vegar verið ósáttir
við þær takmarkanir sem sköpunar-
kenningin setti þeim og sáu í hinni nýju
kenningu skýringu sem þeir höfðu saknað. f
þessum hópi var Thomas Henry Huxley
(1825-1895), enskur líffræðingur (17. mynd)
og afi höfundar Brave New World. Þeir Dar-
win urðu snemma vinir og Darwin Ieitaði
46