Náttúrufræðingurinn - 1980, Blaðsíða 23

4. mynd. Einfaldað snið af Snæfellsnessamhverfunni í Hvammsfirði. — Schemalic seclion
across the Snaefellsnes syncline in the Hvammsfjördur region.
frá myndunarstað sínum. Heildarþykkt
setlaganna er mismunandi frá einum
stað til annars, frá nokkrum metrum
upp í nokkra tugi metra. Ofan við
Hreðavatnssetlögin taka við hraunlög
sem hallar um 6—7° SA. Hraunlagið
næst ofan á setlögunum á hverjum stað,
ber þess merki að hafa runnið út í vatn.
Oftast er neðsti hluti þess óreglulegir
bólstrar með móbergshroða á milli.
Miðjan er reglulega stuðluð og stór-
stuðluð og efst er kubbaberg.
í Langavatnsdal (4. mynd) virðist
hafa verið töluvert mishæðótt landslag.
Þar hafa yngri hraunlögin runnið upp
að og að lokum kaffært nær 200 m háa
hlíð. Hraunlögin munu eiga upptök sín
í rekbelti því (Snæfellsnessamhverf-
unni) sem verið hefur þar sem
Hvammsfjörður er nú (2. mynd) og
hefur land þvi staðið allmiklu hærra
sunnan þess (4. mynd).
Á Skarðsströnd er svonefnt Tinda-
mislægi sem má rekja allt norður í
Kollafjörð á Ströndum. 1 þessu mislægi
eru einnig nokkuð þykk setlög með
plöntuleifum (Tindasetlögin). Þau eru
þykkust og mest áberandi milli Fagra-
dals og Skarðs. Jarðlögin sem liggja ofan
Tindasetlaganna eru af svipuðum aldri
og lögin ofan á Hreðavatnssetlögunum í
Hítardal og má telja nokkuð víst að þau
liafi bæði myndast á svipuðum tíma,
sitthvoru megin, í útjaðri rekbeltisins
sem lá um Hvammsfjörð (4. mynd).
Aldursmunur jarðlaga ofan og neðan
Hreðavatnsmislægisins í Hitardal og
Tindamislægisins virðist ekki vera ýkja
mikill (sbr. kaflann um aldur jarðlaga)
og er nærtækt að draga þá ályktun, að
ekki hafi verið verulegt hlé á eldvirkni
(upphleðslu) heldur hafi upphleðslan
verið óvenju hæg, og því hafa roföflin
náð sér á strik og verið afkastameiri um
tíma en uppbyggingaröflin og setlögin
því náð að myndast.
ALDUR OG GERÐ JARÐLAGA
Meginhluti jarðlaga á Vesturlandi er
tertíer að aldri (þ. e. eldri en 3.1 milljón
ár). Yngri lög eru næst Reykja-
nes-Langjökulsrekbeltinu og á Snæ-
17
2