Náttúrufræðingurinn - 1980, Blaðsíða 74

Okkar timi cr timi scrhatfingar og á þetta
ckki síður við um vatnalíffræðina cn aðrar
greinar visinda. Það búa þvi fáir yfir þekk-
ingu, sem nægir til að gera yfirlit, eins og
Veröldina i vatninu, svo öllum liki. Þegar
allt er vegið hefur þó Helga tckist vcl upp og
fær vonandi tækifæri til að bæta þennan
ágæta úrdrátt sinn enn, þegar bókin kemur i
endurskoðaðri útgáfu, sem vonandi verður
þörf á fyrr cn seinna.
Fáir hafa sennilega glimt við að snúa
niifnum og hugtökum af liffræðimáli yfir á
íslensku með eins góðum árangri og Hclgi.
Að minnsta kosti í vatnaliffræðinni hefur
enginn lagt meira af mörkum en hann, og
fær lesandinn að kynnast hnyttnum nafna-
James Howard Swift:
Seasonal processes in the Icelandic Sea,
with especial reference to their relationship
to the Denmark Strait overflow. Doktorsrit-
gerð við University of Washington, Seattle,
1980, 296 siður.
Hafið við fsland er gildur þáttur í náttúru
landsins og aðstæður þar ráða miklu um ár-
ferði og aflabrögð. Það eru því ætið nokkur
tiðindi er fram koma verk sem auka við
þekkingu og skilning á þvi sem gerist i
hafinu hér. Doktorsritgerð James H. Swift
gerir svo vissulega og má telja það næga
ástæðu til þess að lesendur Náttúrufræð-
ingsins frétti af tilveru hennar. Svæði það
sem hann rannsakaði er milli fslands, Jan
Mayen og Grænlands en efniviðar var aflað
á árunum 1974 og 1975 i leiðöngrum á
bandaríska ísbrjótnum Edisto og r/s Bjarna
Sæmundssyni sem farnir voru i samvinnu
Washingtonháskóla og Hafrannsóknastofn-
kerfum hans i gegnum alla bókina. Það sem
kemur fyrir i bókinni er tekið samati i
nafnaskrám og er bókin reyndar eina upp-
sláttarritið um nöfn og hugtök i vatnalif-
fræði, sem við eigum á íslensku. Að vonum
sýnist mönnum sjálfsagt sitthvað um
árangurinn, en ágreiningur ætti að virka
örvandi á menn að bæta um betur.
Aö lokum nokkrar villur, sem ég hef rekist
á; bls. 12 nauston (flytni) á að vera neuston,
á sömu bls. pelagical (vatnsbolur) á að vera
pelagial, á bls. 141 Pulnonata á að vera
Pulmonata, á bls. 171 Afuitelia á að vera
Apatania.
Hákon Aðalsteinsson.
unar. 1 úrvinnslu sinni beitti höfundur jafnt
hefðbundnum rannsóknaaðferðum og
tækninýjungum svo sem niðurstöðum þri-
vetnismælinga. Ein merkasta niðurstaða
verks þessa er sú, að uppruna djúpsjávar sem
flæðir yfir hrygginn milli fslands og Græn-
lands megi að mestu rekja til kælingar yfir-
borðssjávar á vetrum i hafinu norðan fs-
lands. Margir hafa áður talið að þar færi
djúpsjór úr Noregshafi, en Unnsteinn
Stefánsson hefur reyndar áður bent á i ritum
sínum að liklegt væri þaö sem hér fékkst
staðfest i verki Swifts.
Jón Ólafsson.
68