Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1981, Side 27

Náttúrufræðingurinn - 1981, Side 27
innblöndun jarftsjávar (Arni I Ijartarson 1978). Gott er aö taka Vestmannaeyjavatnift fvrrnefnda sem dæmi um þetta. Ariö 1964 var boruð djúp rannsóknarhola i N'estmannaeyjum vegna stóraukinna nevsluvatnsþarfa. (Guömundur Pálma- son o. II. 1965). Boraó vará 1565 m dýpi og var holan sú þriðja dýpsta á landinu á sínum tíma. Virðist sem vísindalegur áhugi hafi ráðið meiru um dýpt hennar en vonin um neysluhæft vatn. Vatnið sem úr holunni fæst er 40°C heitt og salt svo nemur helmingi af seltu sjávar. rvívetnishlutfallið er svipað og i úrkomu sem fellur á Eyjafjallajökul og uppsveitir Sunnanlands. I>ess vegna hefur það verið talið ættað þaðan en saltið hins vegar talið hafa leyst úr set- lögum sjávarbotnsins milli lands og Kyja. Ef liins vegar er gert ráð fyrir því, að selta vatnsins stafi af íblöndun jarð- sjávar, sem ég tel réttara, verður að umreikna tvívetnishlutfallið. Sé miðað við hlutfallið 0.6% í sjó kemur í ljós að ferski vatnshlutinn hefur töluvert lægra tvívetnishlutfall en tvívetnissnauðasta úrkoma á landinu hefur. Svo lágt tví- vetnishlutfall er talið einkenna mjög gamalt vatn, vatn, sem fallið hefur sem úrkoma á kaldari jarðsöguskeiðum en þvi sem nú ríkir þ. e. á ísöld eða i ís- aldarlok. Slikt vatn er þekkt frá Húsavik og Hafralæk í Suður-Þingeyjarsýslu. Bragi Árnason (1976) telur að það vatn hafi falliö sem úrkoma á Vatnajökuls- svæðinu fyrir meira en 10 þús. árum. Þar er að mörgu leyti eðlilegt að álita að sama skýring gildi fyrir Vestmanna- eyjavatnið, að það sé svipað að aldri og ættað innan af Miðhálendinu, enda útilokar Bragi ekki að svo geti verið. Sömu sögu er að segja um salt vatn úr djúpri borholu við Akranes og reyndar alls staðar þar sem selta er i vatni við strendur landsins. Iblöndun jarðsjáv- ar er aðgengilegri skýring en upplausn salts úr setlögum. S L’M M A R 5’ Saline groundwater and seawater intrusions in Iceland by Arm Hjarlarson, Nalional Energy Authority, Grensásvégi 9, 108 Reykjavík. Both vvarm and cold saline groundwater oc'curs in Iceland. Thc salt content can have one of two sources, thc more common being seawatcr which mixes directly with ground- water in some places. I’his type of water includes nearly all thc cold saline ground- water as well as the greater part of the thermal saline water. It is indicated by mgNa f/mgCl ratio of approximately 0,6. In addition to this, water at high tem- peratures can casily wash out Na 4 and C1 from the bedrock. The high temperature areas in most placcs discharge water rich in thcse elements. Its mgNa' /mgCl ratio ranges between 10 and 2 depending on the temperature and rock type. The biggest seawatcr intrusion in lceland occurs in the Reykjanes peninsula. I'he peninsula is mostly made up of young lavas and palagonite formations. The regional permeability is so high that in spite of con- siderable precipitation, no surface runoff exists. Seawater is to be found in all thc western part of thc peninsula underneath a lens of fresh groundwater (fig. 1). In the peninsulas of North-Iceland, Mel- rakkaslétta, Skagi and I.anganes, the circ- umstances are somewhat similar to those in Rcykjanes peninsula. Their bedrock is how- cver both oldcr and less permeable. Saline groundwater is expected to be in a broad zone along the coast. In some places seawater is to be found entrapped in raised silty marine layers of late glacial times. This connate seawater has

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.