Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 30

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 30
V > 1. mynd. Lengd hlutar í kyrrstöðu er 10, en lengd sama hlutar á hraða v er 1 P Til dæmis er bíllinn til vinstri á myndinni 6 m langur í kyrrstöðu en væri hann á 15.000.000 km/klst hraða sýndist hann vera 3 m langur. I jöfnunum táknar v: hraða hlutarins, c: hraða ljóssins, 1,,og 1, lengd hlutarins eins og hann virðist vera á mismunandi hraða. burðar. Ef maður hleypur í átt að okkur og liendir til okkar bolta hefur boltinn nteiri hraða en væri honum kastað úr kyrrstöðu. Ljóshraðinn er hins vegar hinn sami, hvort scm ljósgjafinn hreyfist í átt til okkar eða ekki. Tveir atburðir, sem gerast samtímis hér á jörðu, þurfa ekki endilega að vera samtímaatburðir séðir úr geimskipi, sem Jjýtur fram hjá á ógnarhraða. Ef 6 mctra langur bíll ckur með 15 milljón kíló- metra hraða á klukkustund virðist hann ekki nema 3 metra langur (1. mynd). Þessi fyrirbæri og ýntis áþekk hafa verið sannprófuð rækilega í tilraunum. Þau koma okkur þó lítið við i daglegu lifi, þar eða þeirra gætir ekki fyrr en við hraða , er nálgast ljóshraðann. Væri ljóshraðinn óendanlega mikill, hyrfu þessi fyrirbæri, og allar jöfnur afstæðis- kenningarinnar yrðu hinar sömu og jöfnur klassískrar eðlisfræði, en svo nefnist sú eðlisfræði 19. aldar manna sem nú er kennd í gagnfræða- og menntaskólum. SKAMMTAFRÆÐIN Næst beinum við sjónum okkar að nokkrum fyrirbærum i náttúrunni, sem skammtafræðin útskýrir. Eátum ljós með öldulengd L skina á atóm mcð ákveðna orku E0 (2. mynd). ímyndum okkur, að atómið taki til sín orku úr Ijósinu. Þá er sagt, að atómið komist í örvað ástand. Sé orka örvaða atómsins E| hefur atómið tekið til sín orkuna EE0úr ljósinu. Skammtafræðin segir, 124

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.