Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 50

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 50
eraðar eins og hún væri samsett úr þrem óskyldum þáttum, en samt eru ntyndir töluscttar samfellt. Karl Gumarsson ICELAND AND MID-OCEANIC RIDGE - DEEP STRUCTURE, SEISMICITY, GEOTHERMY 316 bls. auk um 100 mynda og töflusíðna (fjölrituð) Rannsóknaráð Ríkisins, Reykjavík 1981 Skýrsla þessi er rituð af tólf vísindamönn- um í jarðeölisfræðinefnd sovésku vísinda- akadcmíunnar um rannsóknir á jarðfræði íslands og umhverfis jtess 1971 — 1973. Hún mun vera önnur ! röðinni af fimm eða sex slíkum, og er í tveim hlutum. Fyrri hlutinn fjallar um hitaástand jarðskorpunnar undir Islandi, um skiptingu landsins í svæði mcð mismunandi jarðhitavirkni, um heildar- magn jarðhitans, uppruna hans, efnasam- setningu jarðhitavatns og lofttegunda er því fylgja, tengsl jarðhitans og eldvirkni, áhrif jarðhita á berggrunnin, og ýmis skyld mál- efni. Seinni hlutinn fjallar um mælingar sovétmannanna á jarðskjálftabylgjum á ís- landi og kringum það, og cr )}á bæði átt við náttúrulega jarðskjálfta, og sveiflur frá sprengingum. Ur þessum mælingum eru síðan dregnar ályktanir um breytilega gerð jarðskorpunnar eftir svæðum á Islandi og umhverfis jtað, lagskiptingu jarðskorpunn- ar, orsakir jarðskjálftavirkni hér, og fleira. Skýrsla [jessi er yfirgripsmikil og liggur greinilega að baki hennar mikið rannsókn- arstarf. A Rannsóknaráð Ríkisins jjakkir skildar fyrir framtak sitt við að koma henni á framfæri við íslenska jarðvísindamenn. Niö- urstöðurnar munu að vísu flestar hafa komið út í sovéskum ritum, en jrau eru okkur ekki aðgengileg, og samstarf einstakra islenskra vísindamanna við sovétmennina var heldur ckki mjög náið. Hinir tveir hlutar jjessarar skýrslu eru nokkuð ólíkir aö gerð: i siðari hlutanum er margt sagt frá mæliaðferðum og forsendum túlkunar, og birt afrit frumgagna úr skjálftamælingum. I fyrrihlutanum er hins- vcgar birt samantekt meginniðurstaðna um jarðhitarannsóknir á skyldum sviðunt hér- lendis og hliðstæðar mæliniðurstöður frá Sovétrikjunum, auk túlkunar niðurstaðn- anna i brciðu samhcngi, án jtess að lýst sé staðsetningu og framkvæmd sýnatöku, tækjakosli, aðferðum, skekkjumörkum, túlkunarforsendum o. s. frv. Þetta rýrir gildi jarðhitarannsóknanna fyrir islendinga, jrvi jtá verður erfiðara en ella að bera niðurstöð- ur sovétmannanna saman við aðrar sams- konar cða tengdar rannsóknir hérlendis. Sumar rannsóknaraðferðir, sem sovét- mennirnir hafa beitt hér eru nýjar og niður- stöður þeirra eru gagnleg viðbót við jiekk- ingu á jarðfræði Islands. Má þar ncfna rannsóknir á ýmsum efnum i jarðhitavatni, sér i lagi isótópagreiningar á helium, brennisteini og argon. Einnig varmaleiðni- mælingar á íslenskum bergsýnum, rann- sóknir á jarðskjálftum með neðansjávar- mælitækjum, og túlkun sovétmanna á niðurstöðum sveiflumælinga frá sprenging- um, sem er nokkuð frábrugðin túlkunarað- ferðum vestrænna jarðeölisfræðinga. Texti skýrslunnar ásamt töflum er að mestu vélritaöur i Moskvu og er frágangur hans að fæstu leyti til fyrirmyndar. Mynda- skýringar eru unnar hérlcndis og lita jtokka- lega út. Leó Krisljánsson 144

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.