Náttúrufræðingurinn - 1986, Blaðsíða 54

lendi af ýmsu tagi, í mýrum, flóum og
á tjarnasvæöum, gjarnan í votlendum
rjóðrum í skóglendi. Um fartímann og
á veturna halda trönurnar gjarnan til á
ökrum og nærast á því sem þar fellur
til.
Grátrönur frá vestanverðri Skandi-
navíu dveljast á veturna á Spáni, í
Portúgal og vestanverðri N-Afríku.
Grátrönur frá austanverðri Evrópu,
t.d. Finnlandi og Rússlandi, halda hins
vegar suður til Litlu-Asíu, þar sem
sumar verða eftir, en meirihlutinn
heldur áfram suður í Nílardal og til
Súdan. Síbirískir fuglar halda til í
sunnanverðri Asíu á veturna. Farflug
grátrönu á haustin hefst ekki að ráði
fyrr en í september. Til Skandinavíu
koma trönurnar svo aftur í apríl.
Farleiðir grátrönu eru í mjög föstum
skorðum, en stöku sinnum hrekjast
fuglar þó af leið. Grátrönur sjást t.d.
reglulega á Bretlandseyjum, en í Fær-
eyjum sjást þær sjaldan. Ekki er vitað
til þess, að grátrönur hafi borist vestur
yfir Atlantshaf til Grænlands eða Am-
eríku. A Islandi eru grátrönur sjald-
séðir gestir:
1. Seyðisfjörður, S-Múl, mánaðamót apríl/
maí-16. maí 1968 (<5 imm RM1953). Jóhann
Sveinbjörnsson, Sigurður Filippusson.
Fannst dauð 16. maí, hafði sennilega flogið á
símalínu.
2. Hornafjörður, A-Skaft, 6.-14. maí 1977.
Tveir. Kjartan Árnason, Sævar K. Jónsson.
3. Presthólar í Öxarfirði, N-Þing, 17. maí 1977.
Jónas Þorgrímsson.
4. Gjögur og nágr., Strand, 20. júlí-amk 6.
ágúst 1977. Sverrir Kristinsson o.fl.
5. Hraunkot í Lóni, A-Skaft, síðari hluti ágúst
1979. Gunnlaugur Pétursson & Erling Ólafs-
son (1985).
Árið 1983 sáust grátrönur á fimm stöðum.
Júlíus Havsteen (1931) getur þess,
að árið 1870 hafi fjórar trönur sést í
Skjaldarvík við Eyjafjörð og hafi ein
þeirra verið skotin. Ekki er vitað hvað
um þann fugl varð. Timmermann
(1949) telur varasamt að taka þær upp-
lýsingar til greina og bendir á, að
Bjarni Sæmundsson (1936) geti þeirra
ekki. Sennilega hefur það vakað fyrir
þeim, að um gráhegra hafi verið að
ræða.
Eins og sjá má hér að ofan, hafa
allar grátrönurnar sést hér að vor- eða
sumarlagi.
Óvíst er, hversu margir fuglar komu
við sögu árið 1977. Fyrst sáust tvær
trönur við Hornafjarðarfljót 6. maí og
aftur við Djúpá nokkru vestar 14. maí.
Hafa þar að öllum líkindum verið
sömu fuglarnir á ferðinni. Þremur
dögum síðar (17. maí) sást einn fugl í
mýrarsundi við Presthóla í Öxarfirði.
Að lokum sást grátrana við Gjögur í
Árneshreppi, Strandasýslu, 20. júlí.
Hún sást svo víðar í sveitinni næstu
tvær vikurnar, við Finnbogastaði um
mánaðamótin júlí/ágúst og aftur 6.
ágúst og við Ávík síðar í mánuðinum.
Þess má geta, að teknar voru myndir
af þeim fugli og sýndar í sjónvarpi í
ágúst sama ár. Ef til vill voru fuglarnir,
sem sáust í Öxarfirði og á Ströndum,
komnir frá Hornafirði.
Árið 1983 var tilkynnt um grátrönur
frá fimm stöðum. Leiða má getum að
því, að aðeins hafi verið um tvo fugla
að ræða. Fyrst sást trana við Grinda-
vík 16. mars. Hún hvarf samdægurs.
Næsta morgun birtist trana á ösku-
haugunum í Reykjavík en hvarf fljót-
lega. Er næsta líklegt, að þar hafi sami
fugl verið á ferðinni. í raun var seinni
fuglinn aðeins greindur sem trana, en
líkurnar á því, að um grátrönu hafi
verið að ræða, en ekki mótrönu eru
yfirgnæfandi. Tveir fuglar skutu upp
kollinum í Grímsey í byrjun maí og
héldu sig þar fram eftir mánuðinum.
Um miðjan júní birtust síðan tvær
grátrönur í Flatey á Skjálfanda og
dvöldu þar til 13. ágúst. Að öllum
152