Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1986, Síða 54

Náttúrufræðingurinn - 1986, Síða 54
þrumum, braki, brestum og eldgangi, svo menn ei annað huggðu en það, að loftin og himnarnir mundu sundur springa og yfir oss falla . . . . . . og aldrei var svo hljóða, braks og stórbresta á milli, að maður mætti þorstadrykk útdrekka. Og um kvöldið þá dimma tók og nóttin yfirgekk, þá flaug eldurinn og bálglossinn úr loftinu ofan á jörðina, í kringum fólkið og gripina, svo að sjá var sem allt væri í einum loga og báli . . . Þann 7. september veik vindur sér til útnorðurs, svo þá sneri öllu öskufalli og myrkri hingað á Verið og staðinn. Svo strax um dagmál, eða mjaltir, kom hér svo mikið öskufall, með svo svörtu myrkri, að enginn annan sá, þótt í hendur héldust . . . • • . hver hélt öðrum með hrópi og kalli, svo myrkrið skildi oss eigi að skilja né sundur slíta, því það var svo þykkt og þreifanlegt, að vér heyrðum varla hvers annars kall, þótt nálægt hvor öðrum stæði . . . . . . Og um allan þann tíma, frá dag- málum og fram yfir nón, varaði og hélzt við hið sama myrkur, með ösku, sand- drifi, reiðarþrumuhljóðum, braki og brestum, svo ógna mátti. Þessi eld- gangur, hljóð og brestir var svo mikið í loftinu yfir oss og á jörðinni allt í kring- um oss, sömuleiðis utan á höttum vor- um og öðrum fatnaði var svo mikil glóandi eldur að sjá, svo sem vér vær- um allir í einum loga, eða eins og um- luktir glóandi kolum, en þó var það ekki að sjá sem eðlilegur eldur, heldur líkara maurildi af nýjum fiski, eða sem hrævarljós eða hrævarlogi, sem svo er kallað, strauk og fló um jörðina og loftið, svo allir hlutir sýndust sem í einu báli, í því augnabliki sem það kom. Nokkra menn heyrði ég segja, að þá hafi sviðið í hendur og andlit, þar sem þessi eldur hafi snert þá, - sömuleiðis að ull á sauðfé hefði sem sviðin verið, sem ég þó varla trúði, því aldrei varð ég þess var, að hinn minnsta yl eða hita af honum leggði, eða það, að sandur né steinar í nokkurn máta heitir né varmir væri. Annars hefði þessi eldur stærri og meiri skaða gjört mönnum og fénaði en hann gjörði. Sumir halda að þessi eldur flytji ekki með sér þvílíkan hita eða bruna, sem vor náttúrlegi eldur, og halda, að hann brenni ekki neitt það, sem eðlilegt er að brenni, heldur það, sem andstætt er venjulegri elds náttúru, svo sem steinn og vatn, eins og sjá megi á því, að grjótið brenni hann, en af vatninu logi hann, sem af lýsi eða beztu fitu. Svo sem og almannarómur er fyrir norðan Lómanúpssand, hjá Skeiðarárjökli, stöðuvötn þau, er Grímsvötn heita, og þegar Skeiðarárjökull hleypur fram með eldi, ís og vatni, eins og þessi, svo sem oft kemur fyrir, þá kemur eldurinn fyrst upp úr miðjum áðurnefndum Grímsvötnum, og logar þar upp úr og tundrar, svo sem annað bál af brenni- boltum eða þurrum viði. En hvað sann- ast er um þennan eldhita, eftirlæt ég þeim að dæma um og úrskurða, er um náttúru hans og tegund betur vita, og þar um af reynslu eða fræðibókum fróðari eru, og læt þar um að sinni hjá líða fleira að skrifa, heldur áformaða frásögu upp aftur byrja. Sami eldur, er úr sögðu myrkri kom, var stundum svo bjartur, að hann var skærari en nokkur veraldlegur eldur eða ljós vera kann, að sólunni frá tek- inni, stundum rauður og stundum alla- vega litur, sem skær regnbogi, og strax eftir eldglossurnar fylgdu reiðarþrumu- slög, brak og brestir, svo engar fallbyss- ur, hve margar eða stórar sem væru gætu gefið þvílíkt hljóð eða ógnan af sér. Þessar reiðarþrumur, ef svo má kalla, gengu ekki yfir eins og aðrar venjulegar reiðarþrumur oftast gera, eða rétt áfram, eftir því sem hið öflug- asta veður eða vindur ber hana í loft- inu, heldur hljóp þá hið sama hljóð, brak og brestir í sama bili áfram, afturá- bak, yfir sig í loftið og undir sig á jörðina. Og ég, Þorsteinn Magnússon, sá með mínum eigin augum og heyrði til, að eldglossinn og hljóðið skifti sér í sundur í loftinu, í 2, 3 og 4 parta, og 260

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.