Náttúrufræðingurinn - 1988, Blaðsíða 64

HANDRIT
Frágangur
Handriti að grein skal höfundur skila
vélrituðu eða úr tölvuprentara með góðri
spássíu og tvöföldu línubili. Höfundum er
bent á, að því betur sem handritin eru
gerð úr garði, þeim mun auðveldari er úr-
vinnsla ritstjórnar og að öðru jöfnu fljót-
ari. Pað flýtir útkomu greina og er því
ótvíræður hagur allra aðila að handrit séu
vönduð og að höfundur hafi gengið vel frá
þeim áður en þeim er skilað inn til rit-
stjórnar. Ritstjórn er ekki vélritari höf-
unda og getur hafnað handritum á þeim
forsendum einum að þau séu ekki nægi-
lega vönduð. Höfundum er einnig bent á
að töflur, kort, teikningar og annað mynd-
efni er hluti af grein og ritstjórn þarf að fá
slíkt efni til umfjöllunar samhliða textan-
um. Þetta efni þarf einnig að vera vandað.
Flestir teikna kort sín og myndir í tiltölu-
lega stóru formi miðað við þá stærð sem
prentað er í. Nauðsynlegt er að menn gæti
þess að nota ekki svo fínar línur, smátt let-
ur eða fíngerða rasta í myndir, að það
verði óskýrt eða ólæsilegt við minnkunina.
Sú staðhæfing að ein mynd geti sagt sögu á
við ótal orð verður að skrítlu, ef myndin
er óskýr og nær ekki tilgangi sínum. Stað-
hæfingin á sér líka hliðstæðu, sem segir að
einföld mynd segi mun betri sögu en flók-
in mynd. Þetta er gott að hafa í huga við
vinnslu greina og ekki síður myndefnisins.
Það bætir árangurinn.
I handriti skulu þau orð vera undirstrik-
uð, sem eiga að setjast með skáletri. Texti
sem er tekinn beint upp úr öðrum ritum er
að jafnaði settur með smærra letri en meg-
intextinn, einkum ef um langar klausur er
að ræða.
Höfundum er bent á að skoða frágang
greina í þessu hefti eða nýjustu heftum
hverju sinni og hafa þær til fyrirmyndar
við vinnslu handrita.
Fyrirsagnir
Titill greinar skal vera stuttur og mál-
efnalegur og gefa glögga mynd af því, sem
greinin fjallar um.
Aðalfyrirsögn skal vera stutt og gagnorð
og segja ótvírætt um hvað kaflinn fjallar.
Hún prentast að jafnaði með hástöfum í
heldur stærra letri en textinn.
Millifyrirsagnir má hafa til þess að
skipta köflum upp í smærri einingar, ef
það gerir frásögnina skýrari. Fyrirsagnirn-
ar skulu vera stuttar og markvissar. Þær
prentast að jafnaði með skáletri og smærri
en aðalfyrirsagnirnar.
Enn frekar: Skipta má efni innan milli-
fyrirsagnakafla með því að byrja klausur á
skáletruðum orðum á undan tvípunkti, ef
þörf er mikillar kerfisbundinnar uppskipt-
ingar á efninu.
Oæskilegt er að nota tölustafi eða
bókstafi til þess að aðgreina kafla. Það
skýrir venjulega ekki innihald þeirra og er
því óþarft ef efninu eru gerð skýr skil og
kaflafyrirsagnir vel valdar. Um afbrigði
frá þessum meginreglum er rétt að ráð-
færa sig við ritstjóra.
Erlend orð
Erlend orð skal nota sem allra minnst.
Þar sem ekki verður hjá því komist skulu
þau höfð í „gæsalöppum“, (innan sviga)
eða skáletruð, eftir því sem við á hverju
sinni. Þegar um nýyrði er að ræða er æski-
legt að hafa með erlend orð sömu merk-
ingar (t. d. í sviga) til glöggvunar.
Tegundaheiti
Latnesk tegunda- og ættkvíslaheiti dýra
og plantna prentast skáletruð (nema í ská-
letruðum texta þar sem þau eru prentuð
með réttu letri). Þau skal undirstrika í
handriti, ef ekki er hægt að skáletra þau í
ritvélinni eða tölvunni. Bent skal á það að
undirstrikun orða í texta er að jafnaði ekki
viðhöfð. Undirstrikun í handriti er því
tekin sem ábending um skáletursprentun.
Myndir og myndatextar
Ljósmyndir skulu vera skýrar og á slétt-
um, gljáandi pappír. Skila skal frumteikn-
ingum eða „reprókópíum" af kortum,
línuritum og teikningum til prentunar.
Ljósrit nægja ekki, nema sem hluti af vél-
rituðu handriti til lestrar. Vísa skal til allra
118