Náttúrufræðingurinn - 1965, Qupperneq 15

NÁTTÚRUFRÆÐINGURl NN
Gl
hlóðst undan Reykjanesi, nánar tiltekið þar, sem nú heitir Eldeyj-
arboði, tnn (i2 km suðvestur af Reykjanesi.
Næst á vettvang var skipið Den hvide Svane, skipstjóri Hans
Pedersen Mancie. Eftirfarandi er útdráttur úr skipsdagbc'tk hans 10.
og 11. maí 1783:
„Laugardaginn 10. maí kl. 8 nm kvöldið vorum við á að gizka
63° 10' n. br. og 354° 16' I. (miðað við Ferro). Þá sáum við ísland í
kompásstefnu NA til A, í á að giz.ka 8—9 rnílna fjarlægð, en þar eð
loft var mistrað og liðið á kvöld vissum við ekki gjörla hvar við vor-
um, gizkuðum jrc') á að við værum milli Eyrarbakka og Bátsenda.
Við sigldum áfram sem áður til að komast í sjcinfæri við Geirfugla-
sker, og stefndum í N lil V, og sáum nokkuð af brenndu grjóti á
sjónum. Kl. 10 um kvöldið sáum við feiknlegan reyk og bruna í NV
og höfðum þá sjón fyrir augum til morguns hins 11. kl. 3, þegar við
sáttm yz.ta Fuglaskerið, sem nefnist hið blinda og var þá í SV til V
l/> V á kompásinn, á að gizka 3 mílur frá oss og þaðan sýndist jtessi
reykttr og eldur koma. Samtímis tókum við stefnu á hið yz.ta al jreint
allháu Fuglaskerjum í NA til A á kompásinn, 314 mílu frá oss og
tókttm þaðan stelnu N til y\. eftir jöklinum og var jrá mikið af áðttr-
nefndu grjóti í hafintt framundan okkur og sigldum við í gegnttm
Jjað 12 til 13 mílur norðan Fuglaskerja. Svcj þykkt var jretta lag á
sjónum að t'tr ferð skipsins dró svo að munaði 14 mílu á hverri vakt.
Lá þetta á halinti á 20 til 25 mt'lna breiðu svæði.“
Hinn 22. maí 1783 gefttr Peder Pedersen, skipstjóri á lnikkert-
unni Torshen, sem liggur í Hafnarfjarðarhöfn, skýrsln um sína reisu
til landsins. Þar segir: „Þegar ég kom til landsins fann ég land í haf-
inu úti. Þar var eldur uppi á Jrrem stöðum og er Jretta land jafnstórt
og eitt af stajrstu Fuglaskerjunutn. ]>etta land var ekki þarna áður.
2 mílur suðvestnr af landi |>essu reyndi ég að lcVða og l’ann 42 faðma
dýpi og brunagrjót í botni, setn leit út eins og ,,Ravn-kttll“, og haf-
ið var þakið vikri, sem land þetta spúði úr sér. Ég sigldi kringunt
11111 jrað í 34 mílu fjarlægð til að skoða það. Þetta land liggur V-S á
kompás eða SV réttvísandi frá yz.ta Fuglaskerinu á að giz.ka í 7—8
mílna fjarlægð."
Á kápublaði skýrslu Pedersens skipstjóra er meðfylgjandi teikn-
ing (6. mynd), sem mun eiga að vera langskurður af eynni með eld-
unum þrem. Bendir teikningin og skýrslan til þess að hér hafi verið
11111 sprungugos að ræða svipað og í Surtsey fyrstu vikurnar.