Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 21

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
83
Þannig hafa freðmýrarnar sums
staðar mjög aukið ríki allt á kostn-
að skóganna. Og þær liopa ekki
þar sem þær einu sinni liafa náð
fótfestu. Skógur vex þar ekki að
nýju. -
Á íslandi gegnir öðru máli.
Skógar hafa víða verið eyddir á
rökum stöðum. Landið verður þá
oft að mýrlendi, þegar trjágróð-
urinn þurrkar það ekki lengur.
En enginn klaki se/.t þar að í
jörðu, þrátt fyrir það. Skóg má vel
græða þar upp að nýju, sé landið
þurrkað. Sýnir þetta enn hinn
mikla mun Islands og freðmýr-
anna. Skógur breiðist hvarvetna
út á íslandi, sé lionum leyft að
vaxa í friði, en það gerir liann
ekki í freðmýrunum. Barrtré virð-
ast einnig geta þrifizt hér (auk birkiskóganna). Mun einangrun
landsins eiga sinn þátt í því, að barrskógar hafa ekki náð hér fót-
festu, fremur en loftslagið. Birkið breiðist auðveldar út. Allt þetta
bendir til þess, að láglendi Islands liggi ekki norðan við skógarmörk
heldur sunnan þeirra og á þeim. Vert er að gera sér ljóst í þessu sam-
bandi að með skógartakmörkum er ekki átt við takmörk þau, sem
t. d. mennirnir skapa með því að eyða skóginn og færa þannig mörk-
in að því er virðist. Heldur skilja skógarmörkin skógivaxið og skóg-
laust land, þar sem gróðurinn fær að vaxa í friði, þ. e. náttúruskil-
yrðin skapa mörkin. — ísland (og svipuð svæði annars staðar) virðast
hafa nokkrn sérstöðu. Gróðurinn er að sumu leyti beggja blands,
minnir bæði á gróður tempraða beltisins og túndranna (freðmýr-
anna). Þess vegna hafa sumir fræðimenn valið gróðurlaginu hér sér-
stök nöfn. Kallar Þjóðverjinn Carl Wigge það t. d. íslandstúndru
og færir rök fyrir sérstöðu þess. Einnig hefir það verið nefnt hálf-
kuldabeltis (subpolar) graslendisloftslag. Enda gefa graslendisleitnar
jurtir, grös og hálfgrös því víðast svip sinn á láglendi.
En þótt rétt sé að telja láglendi íslands til tempraða beltisins, er
liitt jafnvíst, að svo er ekki um meginhluta hálendisins. Það er lieim-
skautaland á stórum svæðum. Þar eru t. d. freðmýrar (túndrur) hér
6*