Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 14

156
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
sem ég gat um fyrr, að kraftarnir innan kjarnans séu að öðru ó-
breyttu milljón sinnum milljón, þ. e. billjón, sinnum meiri en innan
mólekúlanna. Til þess að hrófla við kjörnunum þyrfti þá billjón
sinnum meiri krafta en til þess að breyta mólekúlunum. Hins vegar
yrði orkan, sem þyrfti til breytinga á kjörnunum í einföldu hlut-
falli við vegalengdirnar, eins og áður var sagt, og þá milljón sinnum
meiri en í mólekúlunum. Og þannig hefur það í aðalatriðum reynzt
við tilraunir og mælingar.
Við sjáum nú, að í rauninni er orðið um tvenns konar efnafræði
að ræða. Annars vegar er hin gamalkunna efnafræði, þar sem atómin
sameinast í mólekúlum, og liins vegar kjarnaefnafræðin, þar sem
prótónur og nevtrónur sameinast í kjarnanum. Munurinn er í meg-
inatriðunt sá, að í annarri greininni er orkan, senr ýmist tapast eða
vinnst við tilfærslur agnanna, eitthvað nálægt milljón sinnum meiri
en í Jiinni.
Við getum nú nteð samanburði þessara tveggja Iiliðstæðna dregið
ýrnsar ályktanir um kjarnorkuna.
I efnafræðinni var um það að ræða að gefa eða þiggja orku, og
yfirleitt var ekkert á rekstrinum að græða. Aðeins í örfáum tilfellum,
er náttúran hafði af gæzku sinni geyrnt handa okkur efni eins og kol
og olíu, gátu efnabreytingarnar orðið að raunverulegri orkugjöf.
Við hljótum því að álykta, að við breytingar á kjörnunum sé
yfirleitt ekki hægt að fá meiri orku en látin hefur verið í té og að
jafnaði verði kjarnabreytingar að taprekstri, Iivað orkuna snertir. En
náttúran hefði getað geymt eitthvað lianda okkur, sem samsvaraði
kolum og olíu. Og hvílík kol væru það, milljón sinnum áhrifameiri
en eiginleg kol. Úr einu grammi slíks efnis fengist jafnmikill hiti og
úr 1000 kg af kolum við bruna.
Nú vill svo til, að við vitum með vissu, að náttúran hefur talsvert
í pokahorninu, sem samsvarar kolum. Það er aðeins hagnýting þess,
sem lengi hefur staðið á. Það eru fyrst og frenrst geislamögnuðu
efnin, radíum, úraníum o. fl., sem þetta sýna
Þau breytast sjálfkrafa og gefa frá sér gífurlega orku á hvert gramm
efnisins. En sá galli er á, að breytingin gerist mjög hægt. Af vissu
magni radíums hefur aðeins helmingurinn orðið fyrir breytingunni
á 1600 árum, og kemur sh'kt ekki að notum, auk þess sem radíum er
torfengið efni.
En þó eru hér möguleikar, sem ræða má nánar og fólgnir eru í
innri varma jarðarinnar.