Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 16

62
NÁTTÚRUFRÆBINGURINN
þrengstu gjótunum. Mér þykir mjög ósennilegt, að nokkurt hættu-
legt kolsýruútstreými finnist á þessum slóðum nema þar, sem nú
er vitað um það.
í þessari ferð kom ég að Loddavötnum kl. 4 síðd. Þá var 20° liiti
í lofti og logn að kalla. Aðeins endrum og sinnum mátti finna ofur-
hægan blæ af ýmsum áttum. Sólskin var allan daginn. Eg hafði
haldið, að í svona kyrru veðri, hlyti að myndast kolsýruuppstaða í
dældinni, sem tjarnirnar liggja í. En svo var ekki að þessu sinni.
Og ég skal játa, að það sem eftir var dagsins efaðist ég nokkuð um
sannindi þeirrar fullyrðingar, sem ég hafði nú látið hafa eftir mér
í útvarpi, að kindurnar hefðu kafnað í kolsýrutjóVn. Að þessu sinni
var enga kolsýru að finna nema í gjótunum, sem hún streymdi upp
um, og (ósýnilega) grunna læki og polla í slökkum neðan við upp-
streymisopin. Þar sem flestöll dýrahræin lágu, virtist heilnæmt
andrúmsloft alveg niður að grassverði. En síðar lief ég fundið þá
skýringu, sem ég tel enn sennilega, að hinn mikli sólarhiti þenna
dag hafi kornið í veg fyrir myndun kolsýrutjarnar. í slíku veðri
liitnar jörðin og allra neðsta loftlagið meir en loftið í nokkurra
metra liæð, og veldur það lóðréttum loftstraumum, sem eru að vísu
svo hægir, að þeir skynjast ekki sem vindur, en gætu þó nægt til að
blanda kolsýrunni í andrúmsloftið, áður en hún næði að mynda
stóra polla.
Loddavötn eru, eins og fyrr getur, aðeins smátjarnir, þrjár talsins
og smápollur hin fjórða. Þær eru allar ílangar og liggja í röð liver
við endann á annarri í stefnu frá norðri til suðurs. Þær liggja í
gömlu Hekluhrauni með þykkum jarðvegi og vel grónu. En norður-
endi nyrstu tjarnarinnar nær upp að brún Efrahvolshrauns, sem er
mjög há og úfin. Austan að vötnunum er lág og víðast aflíðandi
brekka í gamla hrauninu með mörgum óreglidegum hvömmum og
bollum. Að vestan er gamla hraunið lágt út að Langafelli, þó um 5
m hærra en yfirborð tjainanna. Kolsýruútstreymið er allt austan
við vötnin og til beggja enda þeirra, ef til vill allra mest úr urðar-
holum út undan brún Efrahvolshrauns. Á öllu svæðinu hef ég talið
90 kolsýrugjótur, en er þó stundum álitamál, hvort telja skuli eina
eða fleiri þar, sem þær liggja fast saman. Hitinn í kolsýrugjótunum
liefur mér mælzt aðeins 2.5° bæði þenna dag og í önnur skipti og
jafnt við Loddavötn, í Hólaskógi og á Krikabrún.
Ekkert annarlegt bragð var að vatninu í Loddavötnum, og kernur
ekki til mála, að það hafi nokkru sinni verið eitrað. 22° hiti var í