Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 28

Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 28
170 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN this gravel layer (Figs. 14, 15). On the planc just S of Jarðbaðshólar stacks of this tuff (Fig. 11) regarded by Barth as belonging to the plagonite formation, rest on a post- glacial lava, which tliey also do between tlie crater Rauðaborg and Hverfjall. These tuff layers increase in thickness and grain-size towards Hverfjall and no doubt tliis tuff was deposited by the eruption which built up Hverfjall, and is a direct continuation of the tuff in the crater walls. Between Hverfjall and Jarðbaðshólar the tuff is superimposed on humus soil in which the tephra layers H3 and H,( (from Hekla) are found (Fig. lö; profile X on Figs. 18 and 19). From its position in bog profiles in N. Iceland the age of H3 can be cstimated to 2500—3000 years. The Hverfjall tuff is probably 100—200 years younger than H3. Thus Hverfjall was built up by a single explosivc eruption ab. 500 B. C. A more exact dating of the eruption will probably Ijc possible by the radiocarbon method. Further studies in the Mývatn area have revealed that a black tephra layer, which the author previously attributed to an eruption in the crater row Þrengslaborgir, bc- longs to Hverfjall. In the soil profiles it is designated as li. The volume of Hverfjall is ab. 130 mill. m3. The total volume of tephra produced by the Hverfjall eruption (including the volume of Hverfjall itself) may be estimated to 300—400 mill. mS corresponding to ab. 200 mill. m3 of dense rock of the same chemical composition. The tuff laycrs in the crater walls of Hverfjall show no inward dipping. In the author’s opinion this is not due to sliding after the eruption had ceased but due to the explosive activity having during the eruption kept the inner slopes of thc crater wall steeper than thc natural slope of the ejected material. From the clistribution of teplira and the structure of the crater walls the author con- cludes, that the main Hverfjall eruption dicl not last more than 1—2 days. Probably the eruption was rather similar to the eruption which formed Monte Nuovo (Fig. 24) in 1538. A hypothetical eruption diagram is sliown on Fig. 23. In the Mývatn area no lava flows have been emitted between layer h and layer H4, which is ab. 4500 years old. Thus the Hverfjall eruption occurred after a very long period of quiescence in the Mývatn area. The statement that Hverfjall (and also Hrossaborg) is a single-eruption explosive volcano and not formed at all in the w’ay maintained by Einarsson does not of course exclude the possibility that some breccias belonging to the palagonite formation may have been extruded as a mixture of palagonite glass and fragmented solid basalt as Einarsson maintains. Stratified tuffs of the Hverfjall type are however not uncommon in the palagonite formation. Such tuffs are e. g. found at Kleifarvatn, on Vestmanna- eyjar, and in Askja (Fig. 25). These tuffs probably belong to the pleistocene inter- glacials. But without denying the possibility that breccias may have been produced ac- cording to Einarsson’s thcory the author wants to stress the fact, that a considerable part, probably the main part, of the palagonite breccias belongs to the glacical periods of tlie pleistocene and is thus formed beneath an ice cover. So are e. g. many ridges fonned along volcano-tectonic lines such as Jarlhettur S of Langjökull, the ridges around Möðrudalur in NE Iceland and Námafjall E of Mývatn, mainly constructional and buill up under an ice cover, and every explanation of the structure of the pala- gonitc breccias must take this fact in account.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.