Náttúrufræðingurinn - 1957, Blaðsíða 6

52
NÁTTÚRUFRFÆÐINGURINN
standa til að álmtré, sitkagreni o. £1. trjátegundir muni ná hér álit-
legri hæð, þegar tíma líða. „Skógur vex þar engi utan björk og þá
lítils vaxtar", ritaði Arngrímur lærði fyrir nokkrum öldum. Mikill
hluti láglendis og neðanverðra hlíða hefur að öllum líkindum
verið vaxinn birkiskógi á landnámsöld. Kjarr hefur teygt sig langt
upp eftir hlíðum og inn á heiðar. En ekki hafa skógar íslands ætíð
verið svo lítils vaxtar. Endur fyrir löngu var loftslag á fslandi miklu
hlýrra en nú. Þá uxu hér skógar suðrænna trjáa. Þetta var fyrir
mörgum milljónum ára, óra löngu áður en sögur hófust. En trjá-
leifar í fornum jarðlögum sýna, að gróður hefur um skeið verið
hér álíka gróskumikill og nú gerist á Suður-Englandi og Frakklandi.
Síðar gengu ísaldir yfir landið og eyddu gróðrinum. Samt er hald-
ið, að ýmsar tegundir t. d. björkin, hafi lifað hér af, a. m. k. síðustu
ísöld. Gróðurríki íslands er fremur fábreytt. Jökullinn hefur drep-
ið fjölmargar tegundir. Síðan bætist við svalt loftslag og síðast en
ekki sízt má kenna einangrun landsins um fábreytni gróðursins —
nú á tímum. Á síðustu áratugum hafa verið fluttar inn til ræktun-
ar fleiri tegundir jurta, trjáa og runna en fyrir voru villtar í land-
inu.
Mörgum er unun að því að föndra við timbur og flestir með-
höndla það með öðru og ljúfara hugarfari en stein, málma og önn-
ur dauð efni. Skal hér vikið ofurlítið að viði og notkun nokkurra
trjátegunda, einkum suðrænna. — í skógum heitu landanna vaxa
tugir og jafnvel hundruð trjátegunda á sama svæðinu hver innan
um aðra. Víða er óhollt loftslag í frumskógunum og lítt fært um þá
nema með „öxi og eldi“. Það er ekki hægt að „ganga á endann" með
skógarhöggið eins og í barrskógabeltinu, heldur þarf að leita tré
hverrar tegundar uppi og safna saman af stóru svæði. Gerir þetta
hagnýtingu skóganna dýra og erfiða. í hitabeltinu vex mikið af
ýmsum harðviðartrjám. Sá viður er sterkur, en góð verkfæri þarf
til að vinna hann. Var það lítt fært fyrir verkfæralitla frumbyggja
skóganna.
Tekkviður (indverska eikin, Tectona grandis) er harður
og þungur, rauðbrúnn eða brúngulur á lit. Hann sekkur í vatni
nýhöggvinn. Skordýr sækja ekki í tekkvið og naglar ryðga ekki í
honum og bleytu þolir hann prýðilega. Þykir ágætur smíðaviður og
mikið eftir honum sótzt t. d. í hurðir, glugga, til herskipasmíða o.
fl. nota. Tekktréð er risavaxið tré, verður um 40 m. hátt og bolur-