Náttúrufræðingurinn - 1957, Page 30

76
NÁTTÚRUFRFÆÐINGURINN
Fólínsýra..... 0,25 mg
Pyridoxín .... 33,0 microgr.
C-bætiefni .... 3,0 mg
A-bætiefni ....... 375 alþj. ein.
Bíótín
9,0
D-bætiefni....... 5 — —
Hitaeiningar 60
Engin ostrutegund lifir við strendur íslands, því miður. Og
ræktun á ostrum hér við náttúrleg skilyrði tel ég útilokaða.
Ég gat þess hér að framan, að fundizt hefðu í sorphaugum stein-
aldarmanna, auk ostruskeljanna, kræklingsskeljar og hjartaskeljar.
Þykir það benda eindregið til þess, að fiskur þessarra skeltegunda
hafi verið notaður til fæðu á líkan liátt og ostrurnar, enda báðar
algengar í Danmörku, og einmitt þær tegundir, sem mest eru hag-
nýttar til matar í Evrópu að ostrunni undanskilinni. Krækling
(krákuskel, Mytilus edulis) þekkja flestir, þessa þunnu og aflöngu,
blásvörtu skel, sem er odddregin að framan og spinnur sig fasta,
oft í stórum klösum, á bryggjur og gamla skipsskrokka. Tegundin
er mjög útbreidd á .grunnsævi á norðurhveli jarðar, allt norður
á 71. breiddarstig (við Grænland). Við strendur íslands er krækl-
ingurinn mjög algengur, nema undan suðurströndinni, því að lífs-
skilyrði fyrir hann þar eru miður góð. í mörgum löndum Evrópu
svo og í Norður-Ameríku er kræklingurinn ræktaður, bæði til
beitu og fæðu, og er talinn einna ljúffengastur allra matskelja, auk
þess sem hann er næringarríkur; hann er sérstaklega auðugur af
eggjahvítuefnum. Þau Evrópulönd, sem neyta mest af kræklingi,
eru: Bretland, Holland og Frakkland. í Frakklandi er geysimikil
kræklingsrækt og hefur verið það öldum saman, jafnvel allt frá
því á 13. öld. Skeljarnar eru taldar söluhæfar 5—8 ára gamlar. Á
síðari árum hafa Danir gert töluvert að því að þurrka og mala
kræklinginn og nota mjölið í hænsnafóður, og hefur það reynzt
ágætlega, meðal annars hefur skurnið á eggjunum orðið sterkara.
Fóðurblanda þessi hefur t. d. inni að halda 71,41% kalciumsölt
og 13,21%kolhydröt.
Hér á landi var kræklingur mikið notaður til beitu fyrr á tím-
um og er jafnvel enn gert á stöku stað, en fiskurinn hefur lítið
verið etinn, og hafi það verið gert, þá var það meira af rælni eða
fordild heldur en í fullri alvöru. Fyrir nokkrum árum var þó gerð
tilraun með að hafa krækling á boðstólum sem verzlunarvöru; var
skelfiskurinn þá dósaður. Eftir því sem mér hefur verið tjáð, þá