Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 24

Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 24
16 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN Flugmyndirnar, myndir 2—7, eiga að gefa hugmynd um hlaup- farveginn fram yfir Jrað, sem orð geta lýst; myndir 2—5 eru af sjálf- um hlaupfarveginum, eu myndir 6 og 7 eru frá Jökulsá á Brú, sem er skyldust Jökulsá á Fjöllum af íslenzkum jökulám, hvað snertir vatnsmagn, vatnasvið og aurburð. í Jökulsá á Brú er ekki vitað til, að orðið hafi stórkostlegt jökulhlaup, og engin jarðfræðileg um- merki eru um Jrað. Rækilegir myndatextar fylgja öllum þessum myudum. Þær eru allar í sama mælikvarða — 1:50000. 4. Rök fyrir hamfarahlaupi og aldri þess. Á mynd 2 sést Ásbyrgi og neðsti hluti Jökulsárgljúfra. Bergið í Ásbyrgi, sem er stórkostlegasta myndun þessa hlaups, er þunnlög- ótt dyngjugrágrýti, sem Kristján Sæmundsson jarðfræðingur (1973) álítur myndað á síðjökultíma. Þetta grágrýti er sjálfsagt torgræft venjulegu rennsli, en hefur verið mjög auðgræft hinu gífurlega vatnsflóði, sem plokkað hefur jDetta þunnlögótta basalt mjög auð- valdlega. Sigurður Þórarinsson (1959 og 1960) fann út í sínum rannsóknum, að í farveginum frá Jökulsárgljúfri niður til Ásbyrgis, svo og í botni Ásbyrgis, vantar í jarðvegssnið öskulagið H3 og ])að- an af eldri öskulög. Aftur á móti finnast Jiau til hliðar við greini- legustu farvegina, er blasa við á myndinni. Að sömu niðurstöðu komst liann um hjalla Jjá og strandlínur, sem sjást á rnynd 3 ofar í gljúfrunum, að ofan hjallanna eru H3 og hin eldri öskulög, en Mynd 1. Kort, sem sýnir farvegi hamfarahlaupsins og Vatnajökul suður af þeim með upptökum hlaupsins strikað. Farvegunum er skipt í svæði: I, næst jökli, safnsvæði; 2, frá VaSöldu niður fyrir Arnardalsöldu, grjót og smágljúfur; 3, niður fyrir Grímsstaðanúp, blanda af safnsvæði og grjótum; 4, niöur undir Selfoss, safnsvæði mest; 5, Selfoss—Axarfjörður, að mestu stórkostleg grjót og gljúfur; 6, Sandsléttan í Axarfirði, safnsvæði. í töflu 2 er sama skipting. Fig. 1. Map showing llie catastrophic flood. channel and Vatnajökull south of Ihem with the source of the flood hatched. The channels are divided into zones: 1, nexl to the glacier is an accumulation area; 2, next to Arnardals- alda consists of scabland and shallow cataracls; 3, to the north of Grimsstaða- núpur is an accumulation area with constrictions and scabtand in between; 4, almost dozun to Selfoss is an accumulaiion area; 5, Selfoss—Axarfjördur, con- sists mostly of scabland and enormous canyons and grcal dry cataracts; 6, the della area in Axarfjördur is an accumulalion area. 'I able 2 gives the same division into zones.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.